Замонавий таълим / современное образование 017, Содиқова Ш. А., Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети «Мактабгача таълим методикаси»

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ
2017, 4
Ёш авлодга мустақиллик мафкурасини сингдириш, онги ва 
қалбини эзгулик ҳисларига тўлдириш, уларни баркамол, 
ватанпарвар шахслар қилиб тарбиялаш мамлакатимизда 
янги даврнинг вазифасидир. Мактабгача давр – болаларнинг 
билим олишга интилиши кучли бўлган, тақлид ҳисси ривож
­
ланган даврдир. Уларнинг баркамол шахс бўлиб етишишида 
тарбиячи-педагогларнинг ўрни муҳимдир.
Бугунги ўсиб келаётган ёш авлодни ҳар 
томонлама етук, маънавий баркамол инсон 
қилиб камол топтириш жамиятимизнинг усту-
вор вазифаларидандир. Бу борада келажаги-
миз пойдевори бўлган ёшларни комил инсон 
қилиб тарбиялашда мактабгача таълим муас-
сасаларининг ўрни беқиёсдир. Мамлакатимиз 
ҳаётининг барча жабҳаларида кенг қамровли 
ишлар амалга оширилмоқда. Унинг самарали 
ривожи узлуксиз равишда таълим соҳасига 
сингиб бораётган ислоҳотларда ҳам яққол 
намоён бўлмоқда. Бу каби ислоҳотлардан 
кўзда тутилган мақсад ёш авлоднинг тарбия-
сига атрофлича ёндашиш, турли ёш гуруҳдаги 
болаларнинг билим доирасини кенгайтириш, 
ўқув-билиш фаолиятини ривожлантиришдан 
иборатдир. Ушбу жараён жамиятимизнинг 
ижтимоий ва маънавий ривожи борасида 
олиб борилаётган давлат сиёсатининг устувор 
йўналишларидан бири сифатида эътироф 
этил моқда. Бу эса узлуксиз таълим тизимининг 
илк бўғини сифатида мактабгача таълим муас-
сасалари тарбияланувчиларига ҳар томонлама 
эътибор бериш заруратини кун тартибига 
олиб чиқади.
Мактабгача таълим муассасалари ишини 
кўп қиррали, деб ҳисоблаш мумкин. Шу 
жиҳатдан олиб қаралганда, болаларда ахлоқий 
сифатларни шакллантиришда театрлаштирил-
ган томошалар – қўғирчоқ, стол театрлари ҳам 
ўзига хос аҳамият касб этади. Театрлаштирил-
ган томошалар болалар билан бевосита 
мулоқотда бўлиш, уларнинг «тили»да фикр 
алмашиш, махсус ифода воситаларига эгалиги, 
болаларни ишонтириш, воқеа-ҳодисаларга 
нисбатан хис-туйғуларини билдира олиш хусу-
сиятига кўра педагогик аҳамиятга эга. 
Мактабгача ёшдаги болаларни ахлоқий 
тарбиялашда театрлаштирилган томошалар 
болаларнинг иқтидори, объектив борлиқ 
ҳа қидаги тасаввури, дунёқарашини янада 
ривожлантириш учун қулай шарт-шароитни 
яратиш билан янада аҳамиятлидир. Болаларни 
миллий маъданият ва умуминсоний қадрият-
лар билан таништириш, уларни ривожланти-
риш давлат талабларининг мақсадидир. 
Болага мактабгача ёшида берилган билим 
унинг бутун ҳаёти давомида етакчи ўринни 
эгаллайди. Бу ҳаётий зарурият, «Болажон» 
таянч дастурининг асосини ташкил этади
1
. 
Жамиятимизда олиб борилаётган ислоҳотлар 
кўлами, ривожланиб бораётган фан-техника 
тараққиёти асрида ота-оналар фарзандларига 
бугунги кун талабларидан келиб чиққан ҳолда, 
уларнинг ёшига муносиб ва ўзига хос хусуси-
ятларни инобатга олган ҳолда керакли таъ-
лим-тарбияни бериб бориш, маънавияти 
юк сак, ҳар томонлама етук инсон қилиб вояга 
етказиш лозимлигини тобора англаб етмоқ-
далар.
Мактабгача ёшдаги болаларни теварак-
атрофни ўрганишдаги боғланишли нутқини 
ривожлантириш, ақлий ривожланиш хусуси-
ятлари, болаларнинг ҳаракат салоҳиятини 
мақсадли 
ривожлантириш 
технологияси, 
бола ларнинг тасвирий саводхонлик, экологик 
тушунчаларини шакллантириш, театр масала-
лари, талабаларни мактабгача таълим муасса-
саларида болаларга эстетик тарбия беришга 
тайёрлаш, бўлажак тарбиячиларнинг педаго-
гик мулоқот маданиятини шакллантириш, 
бола ларни миллий қадриятлар асосида ах -
лоқий тарбиялаш биз педагогларнинг асосий 
вазифамиздир. Бунда стол театри, қўғир чоқ 
театри воситасида боланинг атроф-муҳит га 
бўлган муносабати, ҳаёт ҳақидаги тасаввур-
лари, таассуротлари, у ёки бу ҳоди саларни 
тушуниш, гўзалликни кўра билиш ва ҳис 
этишга масъулият ҳисси ошади.
Мактабгача ёшдаги болаларда театрлашти-
рилган томошалар (стол ва қўғирчоқ театр-
лари) воситасида ахлоқий сифатларни шакл-
1
Раҳмонқулова З.А. ва бошқалар. «Болажон» таянч 
дастури. – Т.: «Mуҳаррир», 201
7
. 
74
МАКТАБГАЧА ТАЪЛИМ / ДОШКОЛЬНОЕ ОБРАЗОВАНИЕ

---