Замонавий психология муаммолари

Биохимик омил. Қоннинг химик таркиби нерв системасининг агрессив стимулларга сезгирлигини оширадиган яна бир омил ҳисобланади. Қондаги алькогол миқдори ва интоксикация таъсирида агрессивлик ортиб, тормозланиш сусаяди. Шунингдек эркаклар жинсий гормони тестостероннинг ортиб кетиши ҳам агрессивликнинг кучайишига олиб келади. Тестостероннинг ортиши агрессивлик ва устунликка сабаб бўлади, иккинчи томондан агрессив ҳолат пайтида тестостерон миқдори ортади. Маълум бўлишича жамиятдаги мавқеи бирданига ёмон томонга ўзгарган одамларда қондаги яна бир модда серотонин миқдори озаяр экан. Серотонин миқдорининг камайиши эса агрессиянинг кучлироқ намоён бўлишига сабаб бўлади. Эволюционистларнинг ҳисоблашларича, табиатнинг ўзи қондаги серотонин миқдорини камайтириш орқали аҳволи ёмонлашган одамларни таваккал қилишга ундаб, нохуш ҳолатларга тайёрлайди.
Агрессия фрустрацияга нисбатан реакция сифатида ҳам пайдо бўлиши мумкин. Фрустрация – мақсадга йўналтирилган ҳулқнинг тутилиб қолиши. Фрустрация мақсадга эришишимизга тўсқинлик қиладиган ҳамма нарса. Бизнинг мақсадга интилишимиз кучли мотивацияга эга бўлганда, биз лаззат кутиб, унга эга бўлмаганимизда (масалан, чанқаб сув ололмаганимизда) фрустрация кучаяди. Фрустрация агрессив ҳулқ учун мотивация яратади. Бевосита фрустрация манбаига йўналтирилган агрессия учун жазо қўрқуви агрессив қўзғалишнинг бирон-бир бошқа нишонга, баъзан фрустрациялашганнинг ўзига йўналтирилишига сабаб бўлиши мумкин.
Кўчириш – агрессияни фрустрация манбаидан бошқа объектга кўчириш. Одатда янги нишон зарарсизроқ ёки ижтимоий маъқулроқ бўлади. Эски латифада айтилганидек ўғлига жавраётган хотинини сўкаётган, почтальонни тишлаб олган итни тепаётган эр аслида ишида бошлиғидан гап эшитган бўлади.
Фрустрация ҳар доим ҳам агрессияга сабаб бўлавермайди. Баъзан агрессия билан боғлиқ стимуллар, масалан: қурол, предмет мавжудлигида агрессиянинг намоён бўлиши кучаяди. Қурол агрессияни кучайтирибгина қолмай агрессор билан унинг қурбони ўртасида психологик дистанцияни ҳам яратади.