Замонавий психология муаммолари

Америкалик психологлар В. Врум ва Ф. Йеттенлар раҳбарнинг қарор қабул қилишдаги хулқига таъсир кўрсатадиган олтита асосий омилни аниқлашган:

1. 
   раҳбар шахсининг индивидуал-психологик хусусиятлари (темпераменти, характери, қобилиятлари), турмуш тажрибаси, қадриятлари йўналиши;
   
2. 
   қарорнинг ўзининг хусусияти, хусусан, муаммонинг тузилиш даражаси;
   
3. 
   индивидуал чеклашлар. Шундай вазият бўладики, қарор қабул қилиш учун раҳбарга қўшимча маълумот керак бўлади, ходимлар бундай маълумотга эга бўлмасалар, уни четдан олишга тўғри келади. Бундай вазиятда раҳбар унга қанча маълумот кераклиги, у қанчага тушиши ва шу маълумот олишга арзийдими, деган масалани хал қилишига тўғри келади;
   
4. 
   қарор қабул қилиш муҳити, яъни қарор аниқлик, таваккалчилик ёки ноаниқлик шароитида қабул қилинаётганлиги. Бунда, қарор қабул қилиш вақти ҳам муҳим рол ўйнайди;
   
5. 
   қарорларнинг ўзаро боғлиқлиги. Ташкилотда одатда ҳамма қарорлар маълум даражада ўзаро боғлиқ бўлади. Битта муҳим қарорни қабул қилиш одатда, юзлаб майда майда қарорларни тақозо қилади. Йирик қарорлар одатда, жиддий оқибатларга сабаб бўлади;
   
6. 
   ходимларнинг қабул қилинадиган қарорга муносабати. Бунда жамоани шундай қарорга тайёрлаш, унинг касбий етуклиги даражаси, ижтимоий-психологик муҳит, ходимлар мотивацияси, қабул қилинаётган қарорга нисбатан қаршиликлар пайдо бўлиш эҳтимоллиги муҳим аҳамиятга эга.
   

Яна шуни ҳам қўшиш керакки, кўп ҳолларда у ёки бу қарор алохида шахснинг тақдирига бевосита таъсир қилади, масалан, ишдан бўшатиш ёки тақдирлаш, бошқа лавозимга ёки бошқа тузилмага ўтказиш ва х.з. Шунинг учун, бошқа одамлар раҳбардан ўзлари учун фойдали қарор кутишларини, унга фаол таъсир кўрсатишга уринишларини, бошқа ташкилотларда шундай қарорлар билан боғлиқ содир бўлган аччиқ ёки бахтли тажриба хақида эслатиб туришларини ҳам ҳисобга олиш зарур. Шундай қилиб, раҳбарнинг қарор қабул қилиш жараёнидаги мулохазалари тўла эркинлиги масаласи, ўта муаммоли масала саналади.