Webmaster/Webmistress — Web-масгер
— Veb саҳифа
яратувчи уста.
WINZIP
— программа — файлни ихчамлаштирувчи
ва ёювчи дастур.
WWW (World Wide Web)
— всемирная паутина —
жаҳон Web тури.
ZIP — расширение файлов — файл номи кен-
гайтмаси.
ГИПЕРМАТН, ГИПЕРМЕДИА. HTML ТИЛИ
Гиперматн — шундай матнки, унда ўз бўлакларига
ва бошқа матнларга ишоратлар (ссылки) келтирилган.
Гиперматн гояси Web саҳифа ва гипермуҳит тарзида
уз ривожини топтан булиб бунда матн ўрнида овоз,
ҳаракатланувчи тасвир, овозли тасвирлар ҳам
қатнашади. Гиперматнга ҳар қандай китоб мисол
булади, чунки унда ҳам китобнинг мундарижаси, ки
тоб боблари ва фаслларига ишоратлар берилади. Бу
ерда боб номи қаршисидаги
бетнинг тартиб сони
ишорат (богланиш боши) дир. Матн ичида ҳам би
рор фикрдан фойдаланилган манба — адабиётнинг
тартиб номери ёки номи ишорат вазифасини утайди.
Бирор суз ёки иборанинг изоҳи китобда юқори
индекс тарзида курсатилиши ҳам ишоратнинг узи-
дир.
Гиперматн ва гиперсаҳифа булар ҳаммаси матнда
тегишли ибора остига чизиқ
курсатиш ва унга ранг
бериш билан ифодаланади. Шундай ишоратга мани-
пуляторнинг курсаткичини олиб бориб чап тугмача
босилса, шу ишоратга
теги шли курсатилувчи матн
ёки тасвир компьютер экранида намоён булади ҳамда
тегишли товуш янграйди (агар ишорат товушга тегиш-
ли булса). Бундай курсатилувчи матн мазкур ёки
бошқа ҳужжат (файл, Гипермуҳит-гипермедиа)да,
ҳужжат эса интернет ёки интернетнинг бошқа би
рор тугунидаги компьютер хотирасида булиши мум
кин. Бунда ишорат билан курсатилувчи матннинг
ягона шаклдаги ресурс жойи адреси (UPL)
гиперматнда берилган булади. HTML эса тармоқ
орқали тегишли UPL га мурожаат этиб курсатилувчи
ҳужжатни компьютер экранига чиқариб беради.
131
Шунинг учун ҳам курсатилувчи ҳужжатлар бутун
тармоқ буйлаб тарқалган ва
богланиш булиши учун
интернет таокибида бѵтѵн жаҳон ўргим-чак тўри
Web технологияси муаллифи Бернерс-Лидир, у
Нелсоннинг гиперматн гоясига асосланиб узининг
HTTP сини ва гиперматн ҳужжатлари (кенгайтмаси
htm) ёзиш тили HTML ини яратди. Бу тил ҳозир
мукаммаллашиб бормоқда.
HTML алифбоси
сифатида энг содца ҳолда лотин алифбоси ва компь
ютер клавиатурасида мавжуд махсус символлар
қатнашади. Тил нинг синтаксис қоидалари жуда содца
булиб, ҳужжатни бўлакларга бўлишни, шу
булакларнинг боши ва охирига махсус тил
ибораларини киритишни ҳамда ишорат (боғланиш
боши) вазифасини утовчи матн иборалари ёки
ҳужжатда келтирилган тармоқ тугуни манзили билан
уларга тегишли, яъни
богланиш охири вазифасини
утовчи бошлангич ёки бошқа ҳужжат, ёйинки унинг
булаги (ёки тугун манзилидаги Web саҳифа) орасида
гипербоғланишларни ифодалаш қоидаларини уз
ичига олади. Бундай ҳужжат Web — саҳифа деб
аталади. Уларни ёзишни осонлаштирадиган дастурлар
мавжуддир.
Интернетда ахборот излаш жараёни ахборот
истеъмолчисининг
Интернет тузилмаларидаги
ахборот излаш тизимлари билан мулоқоти асосида
юз беради. Истеъмолчи узининг ахборотга булган
талабини
Do'stlaringiz bilan baham: