Zahiriddin muxammad bobur nomidagi andijon davlat universiteti toirjanov elyor isaqovich

5.5. Darsning yakuniy qismi 
Bu  qismda  darsni  tugallash  uchun  quyidagi  vazifalar 
qo’yiladi: 
Sportchi  organizmining  tez  tiklanishiga  ko’maklashish. 
Asta-sekin  jismoniy  va  fiziologik  yuklamalarni  susaytirish. 
Darsda  shiddatli  va  uzoq  harakat  faoliyati  o’quvchilarni 
charchatadi, 
ularning 
ish 
qobiliyatini 
susaytiradi. 
Agar 
mashg’ulotlar  orasidagi  vaqt  bir  kunga  (24-soatdan  ortiq)  teng 
bo’lsa,  organizmning  barcha  funksiyalari  to’liq  tiklanadi.  Agar 
bu  oraliq  bir  necha  soatdan  iborat  bo’lsa,  navbatdagi  dars 
o’quvchi  organizmining  to’liq  tiklanmaslik  cho’qqi-  siga  to’g’ri 

---

85 
 
kelishi mumkin. Bunday holda kasallikka chalinmaslik uchun te z 
tiklanish ni ta’minlaydigan choralar ko’rilishi lozim. 
Gimnastika 
mashqlarini 
sifatli 
bajara 
olmaslik 
o’quvchilarning o’z kuchiga ishonmaslikka olib kelishi mumkin, 
qo’rqish  hissini  bartaraf  etish  uchun  irodasini  zo’rlash  ularni 
ruhan  charchatadi.  Shuning  uchun  darsning  yakunlovchi  qismida 
muvaffaqiyatli  bajarish  mumkin  bo’lgan  tinchlantiradigan  yengil 
mashqlar berish zarur. 
Darsga  yakun  yasash  va  navbatdagi  darsga  topshiriq 
berish. O’qituvchi darsga yakun yasar ekan, u mashg’ulotda sodir 
bo’lgan  barcha  hodisa  (o’quvchilarning  intizomi,  ularning 
faolligi,  mashg’ulotda  belgilangan  va  uning  amaliy  natijasi) 
haqida o’z fikrini aytishi kerak. 
Keyingi  mashg’ulotda  nimalar  bajarilishini  aytish  bilan 
birga  o’quvchilarga  mustaqil  ish  uchun  topshiriqlar  berish 
maqsadga muvofiqdir. 
Vositalar.  Darsning  yakunlovchi  qismida  qo’yilgan 
vazifalarni  yechish  uchun  quyidagi  mashqlar  turidan  foydalanish 
mumkin: 
Tinchlantiruvchi  mashqlar:  yurish,  sekin  yugurish, 
silkinish,  bo’sh  yurish,  uqalash.  Faol  dam  olish  vositasi  bo’l gan 
bu  mashqlar  o’quvchi  organizmida  tiklanish  jarayonini 
tezlashtiradi. 
Chalg’ituvchi  mashqlar:  diqqatni  tortadigan  xotirjam 
o’yinlar,  musiqa  topshiriqlari  va  boshq.  Bu  mashqlar 
o’quvchilarni bo’lajak faoliyatga tayyorlashga ko’maklashadi. 
O’quvchilarning 
kayfiyatini 
ko’tarishga 
ko’maklashadigan  mashqlar:  sport  o’yinlari  va  estafetalar,  raqs 
harakatlari, qo’shiq aytib yurish va boshq. 
Mashg’ulotning  bu  qismida  o’quvchilarning  kayfiyatini 
ko’taradigan  mashqlar  qo’llash  lozim.  Bu  mashqlardan 
foydalanganda,  yurak-tomir  urishi  hamda  nafas  olish  tezlashishi 

---

86 
 
nazorat  qilib  borilishi  kerak,  chunki  ular  mashq  bajarganda  yoki 
o’ynaganda o’rtacha bo’lib, tezda o’z holiga qaytadi. 
Bu mashqlarning pedagogik ahamiyati juda kattadir. Ular 
jamoani  uyushtiradi,  kishilarga  tetiklik,  xushchaqchaq  kayfiyat 
bag’ishlaydi, 
eng 
asosiysi, 
o’quvchilarda 
gimnastika 
mashg’ulotlariga qatnashish ishtiyoqini kuchaytiradi.