Zahiriddin muhammad bobur va boburiylar sulolasi tarixini xorijiy adabiyotlarda yoritilishi

YOUTH, SCIENCE, EDUCATION: TOPICAL ISSUES, ACHIEVEMENTS AND INNOVATIONS

2022 Prague, Czech
113 
Afg‘oniston, Pokiston va Hindistonning tarixiy hududlarida ulkan saltanat barpo 
etdi. Tarix zarvaraqlarida bu davlat Boburiylar sulolasi nomi bilan bitildi
1
.
Boburiylar Hindiston taraqqiyotiga ulkan hissa qo‘shgan suloladir, – deydi 
Rampur Raza kutbxonasi mas'ul kotibi Sanam Ali Xon. – Bu tarixiy haqiqat. 
Boburiy podshohlar ilm-fan, bunyodkorlik sohasida boshqalarga o‘rnak hisoblanadi. 
Ular homiyligida qurilgan binolar bugun Hindiston, Pokiston, Bangladesh 
xalqlarining faxridir. Shuningdek, boburiylar aql-zakavot, ijodiy ishlarda 
ko‘pchilikka o‘rnak
2
.
Ushbu sulola vakillari tomonidan qoldirilgan bebaho ma'naviy meros hind va 
o‘zbek xalqlari boyligi. Rampur Raza kutubxonasida saqlanayotgan Zahiriddin 
Muhammad Bobur va boburiylar sulolasiga oid tarixiy ashyolar madaniy 
ildizlarimiz, tariximiz o‘xshashligidan dalolat.
Ma’lumki, butun dunyo bo’yicha o’zbek davlatchiligi tarixiy dalillarni yaxshi 
o’rganmasdan turli sulolaviy shajaralarni mo’g’ul xonliklari avlodlariga olib borish 
urf tusiga kirgan. Bu borada sohibqiron Amir Temurni ham mo’g’ul deb yuritishga 
xorijiy tarixchilar odatlanib qolishgan aslida esa, Amir Temur o’zbek xalqi tarkiiga 
kirgan “
barlos
” urig’idan bo’lgan.
Barloslar haqida 
Rashididdinning
“
Oltin daftar” 
kitobida, "Moʻgʻullarning 
maxfiy tarixi" kitobida ba'zi maʼlumotlar uchraydi. Rashididdining fikricha, 
barloslar nirun moʻgʻullarning 
Borjigin 
urugʻidan tarqalgan. Rashididdinning 
yozishicha, barlos etnonimi 
Chingizxon 
davridan beri mavjud boʻlib, Chingizxon 
oʻgʻli 
Chigʻatoyga 
4 000 kishilik qoʻshin ajratganida, ularning koʻpchiligi barlos 
urugʻidan boʻlgan. Moʻgʻul tilidan tarjima qilinganida 
barlos 
soʻzi 
yoʻgʻon
, 
kuchli 
deb tarjima qilinadi. 
Abulgʻozixon
 fikricha esa, barlos soʻzi 
sarkarda
degan maʼnoni 
beradi
3
.
1
 
https://dunyo.info/uz/site/inner?slug=bobur_va_boburiylar_merosi_%E2%80%93_faxr-iftixor_manbai-5nR
  
2
 
https://dunyo.info/uz/site/inner?slug=bobur_va_boburiylar_merosi_%E2%80%93_faxr-iftixor_manbai-5nR
 
3
Karmysheva B. KH. Ocherki etnicheskoy istorii yuzhnykh rayonov Tadzhikistana i Uzbekistana. Moskva, 1976, S. 
182.

---