Zahiriddin muhammad bobur nomidagi

Davriy  sistemadagi  o’rni  va  atom  tuzilishi.  Mis  –tartib  raqami  29,  atom  massasi 

63,546,  zichligi  8,920  g/sm

3

,  t

suyuq

=  1083

0

C;  t

qayn

=2573

0

C;  qizil  rangli  kubik  kristallik  mеtall, 

issiqlik  va  elеktr  o`tkazuvchanligi  katta;  xavoda  oksidlanib  qorayadi,  nam  xavoda 

gidroksikarbonat  hosil  bo`lgani  uchun  ko`karadi;  kislotalarda  va  ammiakda  erib,  tuzlar  hosil 

qiladi.  Misdan  kimyoviy  apparaturalar  (issiqlik  almashgichlar,  muzlatkichlar,  plazmatron 

dеtallari  va  boshqalar)  tayyorlanadi.  30%  dan  ortiq  mis  sanoatda  mis  qotishmalari  sifatida 

ishlatiladi [12].  

Cu  mis  I  B  guruh  d-elementlari  qatoriga  kiradi.  Tartib  raqami  29.Atomining  elektron 

konfiguratsiyasi Cu

+29

2

)

8

)

18

)

1

) 

1s

2

   2s

2

2p

6

   3s

2

3p

6

4s

1

3d

10

        



 

  



 



 



 



 



 

  



 

   

 



 



 



 



 



 



 



 

---

8 

 



 

                  Nisbiy elektromanfiyligi-1,9 ga teng.  

      Atom radiusi   -0,128 nm. 

      Neytronlar soni  -29.   

   

       Atom massasi    -63,546 m.a.b(g



mol) 

      Elekron  konfiguratsiyasida  ns  pog`onachanaing  bitta  elektroni  (n-1)  d-  orbitaga  ko`chishi 

hisobiga (n-1) d

10

-konfiguratsiya batamom barqaror bo`lib ulgurmagan.Shu sababli ularning bir 

necha valentlik holatlari ma`lum. Mis 1 va 2 valenlikka ega. U kuchsiz qaytaruvchi bo`lib, qiyin 

oksidlanadi.  Kimyoviy  bog`  hosil  qilishda  atomidagi  tashqi  va  ohiridan  bitta  oldingi  qavatdagi 

elektronlar  qatnashadi.Shu  sababli  oksidlanish  darajasi      +2  va    +1  ga  teng.    U  ikki  izatopdan 

iborat. 

64

Cu-69% va 

65

Cu-31%, uning yana 9 ta izotopi olingan. Yuqorida aytib o`tilganidek,mis 

1 va 2 valenlikka ega bo`lishi bilan birga 3 valentli mis birikmalari yaxshi tekshirilmagan. 1 va 2 

valentli birikmalar  yaxshi  tekshirilgan.  Ikki  valentli  mis birikmalari  barqarordir, shuning uchun 

biz ishlatadigan mis birikmalarining ko`pi ikki valentli mis birikmalaridan iborat.