Zahiriddin muhammad bobur nomidagi andijon davlat universiteti ingliz tili grammatikasi kafedrasi

Speech samples in Uzbek:

1. 
   Ким келмаса. v менинг дўстим эмас.
   
2. 
   Ким келмаса, ўша/шу ўғри бўлади.
   
3. 
   Ким бировга чуқур қазиса, унга ўзи йиқилади.
   
4. 
   Кимки ёлғонни кўп гапирса, у одамлар орасида обрўсиз бўлади.
   
5. 
   Кимки келмаса, ўша/шу ўғри бўлади.
   
6. 
   Кимда-ким Нуъмонхожи Қаландаровни...бадарға қилинсин деса, қўлини кўтарсин.
   
7. 
   Кимда савол бўлса, қолсин.
   
8. 
   Кимнинг саволи бўлса, қолсин.
   
9. 
   Кимдаки ҳар куни...шуғулланиб турса, у соғлом ва бақувват бўлади (М.Асқарова).
   
10. 
    Ҳар ким ҳам астойдил ўқиса, кўп нарсани хотирасида сақлай олади (М.Асқарова).
    
11. 
    Ҳар кимки ўзига эҳтиёт бўлса, у бировни ўғри тутмас (Мақол).
    
12. 
    Нимаики йўқолган бўлса, ҳаммаси топилади.
    
13. 
    Қайси киши эрталаб шундай зарядка қилса, у дардга чалинмайди.
    
14. 
    Шуниси аниқки, у хатингизни олмаган (Ойдин).
    
15. 
    Шу нарса аниқки, у сиздан хафа.
    
16. 
    Маълумки, ер қуёш атрофида айланади.
    
17. 
    Кўриниб турибдики, сиз жуда чарчагансиз.
    
18. 
    Ким келди, номаълум.
    
19. 
    Бу кимнинг айби, номаълум.
    
20. 
    У кимни хафа қилган, номаълум.
    
21. 
    Совға кимга олинди, номаълум.
    
22. 
    Совға кимда, номаълум.
    
23. 
    Совға кимдан келди, номаълум.
    
24. 
    У ким билан келди, номаълум.
    
25. 
    У китобни ким орқали жўнатди, номаълум.
    
26. 
    Нима бўлади, номаълум.
    
27. 
    Бу ниманинг қисми, номаълум.
    
28. 
    У нимани синдирди, номаълум.
    
29. 
    У нимага бундай қилди, номаълум.
    
30. 
    У нимадан хафа бўлди, номаълум.
    
31. 
    У нимада келди, номаълум.
    
32. 
    Нима сабабдан бундай қилди, номаълум.
    
33. 
    Нима учун бундай қилди, номаълум.
    
34. 
    Нима китоб йўқолди, номаълум.
    
35. 
    У нима билан урган, номаълум.
    
36. 
    У нимасини йўқотган, номаълум.
    
37. 
    Нега келди, номаълум.
    
38. 
    Унга қаер ёқади, номаълум.
    
39. 
    У қаернинг одами, номаълум.
    
40. 
    У қаерга кетди, номаълум.
    
41. 
    У қаерда бўлган, номаълум.
    
42. 
    У қаердан келди, номаълум.
    
43. 
    У қачон вафот этган, номаълум.
    
44. 
    У қачонни мўлжаллаяпти, номаълум.
    
45. 
    Имтиҳон қачонга белгиланган, номаълум.
    
46. 
    У қачонгача бўлади, номаълум.
    
47. 
    Имтиҳонлар қачондан бошланади, номаълум.
    
48. 
    У қачондан бери ишлаяпти, номаълум.
    
49. 
    У қачондан буён ишлаяпти, номаълум.
    
50. 
    У қандай келди, номаълум.
    
51. 
    У қандай китоб ёзган, номаълум.
    
52. 
    У қанақа китоб ўқияпти, номаълум.
    
53. 
    У қанақасини олди, номаълум.
    
54. 
    У қанақасидан олди, номаълум.
    
55. 
    Нечта одам келган, номаълум.
    
56. 
    Қанча одам келган, номаълум.
    
57. 
    Машинани қанчага сотди, номаълум.
    
58. 
    Қовунларни қанчадан олди, номаълум.
    

If we model these English and Uzbek complex sentences with a subject clause the number of their patterns will be 31 in English, 52 in Uzbek.
In English complex sentences with a subject clause like What he says is wrong (У нима деса ёлғон- То, что он говорит, неправда) the connection between the clauses are expressed by a connective pronoun(who, what, where, when, why, how, which, to whom, with Whom, from whom,what about, what kind, from where, how much, how many, how long, whose, since when etc.) and the link verb to be in the predicative form. But in their Uzbek counterparts the connection is expressed by three means: 1) connective words (ким, ким билан, ким орқали, нима, нима сабабдан, нима учун, нима билан, нега, қаер, қачон, қачонни, қачонга, қачонгача, қачондан бери, қачондан буён, қандай, қанақа, нечта, қанча, қанчага, қанчадан, etc.; 2) intonation; 3) word order (the principle clause is in pre-po- sition.
In English complex sentences with a subject clause containing introductory it the connection between clauses is expressed by two means simultaneously-by the personal pronoun it and a connective pronoun (who,that,when etc.):