Zahiriddin muhammad bobur nomidagi andijon davlat universiteti tarix fakul

 

 

 

---

50 

 

 Xulosa 

 

Bugun  asrlar  davomida  orzu  qilingan  istiqlolga  erishib,  milliy  davlatchili-

gimizni  tiklamoqdamiz  va  mustaqil  davlat  qurmoqdamiz.  Davlatimizning 

qanchalik  tez  ulg’ayishi,  kuch-quvvat  ato  etishi,  dunyo  hamjamiyatida  o’ziga 

munosib o’rin egallashi, avvalombor, xalqimiz ma’naviy saviyasi, g’ururi va faxri 

nechog’lik  yuksak  bo’lishiga  bog’liqdir.  Ana  shuni  inobatga  olgan  holda  yangi 

jamiyat  barpo  etishda  eng  asosiy  yo’nalishlardan  biri  sifatida  xalqimiz  tarixini, 

ma’naviy qadriyatlarimizni tiklash vazifasi qo’yildi. 

 Istiqlol  tufayli  ushbu  bitiruv  malakaviy  ishida  yoritilgan  Farg’ona 

vodiysining, jumladan o‘rta asrlar davrida Qo‘qon shahrining toponomik tarixi va 

madaniyati ham mustaqil vatanimiz tarixining ajralmas bir bo’lagi hisoblanadi. 

    Qo‘qon xonligi shaharlaridagi ijtimoiy-iqtisodiy va madaniy hayotini tadqiq 

qilish  shuni  ko‘rsatdiki  xonlikdagi  shaharda  ichki  va  tashqi  urushlar  kuchaygan 

davr  sifatida  belgilansada  madaniy  hayot  bir  maromda  bo’lmasada  taraqqiy  etdi. 

Bu  davrda  poytaht  Qo’qon  va  xonlikning  boshqa  yirik  shaharlarida  ko’plab 

me’moriy  yodgorliklari  barpo  etildi.    Xususan,  poytahtda  Xudoyorxon  O’rdasi, 

Hokim  Oyim  madrasasi,  Andijonda  Sulton  Murodbek  madrasasi,  Namangan 

Mavlavi  madrasasi  va  boshqalar  shular  jumlasidandir.  Ularning  ichida  XIX  asr 

ikkinchi  yarmi  noyob  arxitektura  yodgorligi  hisoblangan  yuzdan  ortiq  xonadan 

iborat  Xudoyorxon  saroyi  alohida  o’rin  tutadi.  U  o’zining  koshinlari,  naqshlari 

rang-barangligi,  yorqin  jilosi  bilan  ajralib  turadi.  Bu  davrida  ham  ko’plab 

tarixchlilar  yashab,  ijod  qildilar.  Ularning  asarlari  Ozbekiston  tarixi  to’g’risida 

muhim  manbalardan  xisoblanadi.  Shuningdek,  bu  davrda  ko’plab  shoirlar  ijod 

qilgani  ham  ahamiyatlidir.  Nodira,  Uvaysiy,  Shavqiy  Namongoniy,  Gulxaniy, 

Maxmur,  Muqimiy,  Furqat  va  boshqalar  shular  jumlasidandir.  Bu  davrda  xalq 

ijodiyoti,  amaliy  san’at,  musiqa,  tasviriy  sana’t  kabi  sohalar  rivoj  topib  xozirda 

ham bular o’zini ijobiy ta’sirini o’tkazmoqda. Bu davrda Qo’qon xonligini qo’shni 

mamlakatlar bilan ijod ahlini o’zaro hamkorlikda madaniy va adabiy aloqalar olib 

bordi.  

---

51 

 

Xullas, o‘rta asrlar davrida, butun Vatanimiz tarixida  bo’lgani kabi Farg’ona 

vodiysi shaxarlarida ham shaharsozlik madaniyati, me’morchilik  san’ati rivojlana 

boshladi. Shaharda xonliklar davrida ko‘plab me’moriy obidalar qurildi. Ilm-fan va 

madaniyatni rivojlanish uchun shart-sharoitlar yaratildi. 

Vatanimiz  xalqlari  tarixining  muhim  qismi  bo’lgan  Qo‘qon  shahrining  o‘rta 

asrlar  davridagi  tarixi  va  madaniyatini  yangidan,  xolisona  yoritib  berish-ana  shu 

muhim vazifalardan biri  xisoblanadi.