Z. T. Taxirov nashr jarayoni asosiy bosqichlari

qolinishi mumkin va kitob nashrdan chiqqandan so‘ng manaman
deb ko‘rinib qoladi.
Solishtirib o'qish, ya’ni qayta ko‘chirilgan nusxani tahrirdan
chiqqan nusxa bilan qiyoslab o‘qish, bu ham mas’uliyatli jara-
yon. To‘g‘ri, yaqin o‘tmishda muharriming o‘zi bu ish bilan
shug‘ullanmas edi, buning uchun maxsus ijodiy xodimlar -
musahhih (korrektor), kichik ijodiy muharrir bo‘lib, asosan ular
shug‘ullanishgan va ularning lavozim majburiyati hisoblangan.
Ammo, ma’lum darajadagi nazorat bari bir muharrir zimmasida
bo‘lgan va zaruriy hoi hisoblangan. Solishtirib o'qilgan nusxani
muharrir albatta o‘qib chiqishi kerak. Chunki uning o‘zi tuzatishlari,
qo‘shimchalari ko‘p bo‘lgan o‘rinlami tekshirib ko‘rishi uning
majburiyatlaridan hisoblanadi. Yuqorida qayd etilganlarning
barchasi tugagach, qo‘lyozma so‘nggi bor sidirg‘a o‘qishga beriladi
hamda nashr jarayonining ishlab chiqarish bosqichi boshlanadi.
Matn tahriri usullarining turli jihatlarini belgilab beruvchi
muhim masalalardan biri muallifning qo‘lyozmasiga muharrir
qay darajada aralashuvidir. Bunday aralashuv chegarasi bo‘Hb,
muharriming matnni tuzatishigayo‘l qo‘yilgan me’yor hisoblanadi.
Muharrir qo‘lyozmani tahlil va tahrir qilish jaroyonida amalga
oshirilgan barcha tuzatish va o‘ zgartirishlardan muallifni xabardor

---

qilishi lozim. Qo‘lyozmaning mazmuni shakli xususidagi barcha
muharrirlik ishi an’anaga ko‘ra muallif bilan hamkorlikda amalga
oshiriladi. Tahrir nazariyasi va amaliyoti mazkur hamkorlik-
ning samarali bo‘lishligi qo'lyozmani nashrga tayyorlash muvaf-
faqiyatining garovi ekanligini allaqachon isbot etgan. XXI asr
muharriri shubhasiz o‘tgan asr muharriridan har jihatdan farq qiladi.