Z. T. Rajamurodov, B. M. Bozorov, A. I. Rajabov, D. G‘. Hayitov

38-rasm. Endokrin bezlarning joylanish chizmasi.

1-g’urrasimon bez yoki epifiz; 2-gipofiz; 3-qalqonsimon bez; 4-qalqonsimon bez oldi bezchalari; 5-ayrisimon bez; 6-medaosti bezi; 7-buyrakusti bezi; 8-tuxumdon (qizlarda); 9-urug’don(o’g’il bollarda)

Jinsiy bezlar jinsiy gormonlar ishlab chiqarish bilan birga, jinsiy hujayralarni (tuxum va spermatazoidlar) ham ishlab chiqaradi. Me’daosti bezining hujayralarini bir qismi insulin va glyukogen gormonlarini ishlab chiqsa, qolgan qismi me’daosti bezining hazm shiralarini ishlab chiqaradi.

Odamning endokrin bezlari o’lchami jihatidan unchalik katta emas, og’irligi ham unchalik katta emas (grammning bir qismidan, bir necha grammlargacha) lekin qon tomirlari bilan juda yaxshi ta’minlangan. Qon ularga zarur bo’lgan qurilish materiallarini olib keladi va undan kimyoviy jihatdan faol sekretlarni olib ketadi.

Endokrin bezlarga juda katta tarmoqlangan asab tolalari keladi va ularning faoliyati doimiy ravishda asab tizimi bilan nazorat qilinadi.Ichki sekretsiya bezlari funksional jihatdan bir-biri bilan uzviy bog’langan va bitta bezning jarohatlanishi boshqa bir bezning faoliyatini buzilishini chaqiradi.