Z. T. Nishanova, G. K. Alimova

B i r i n ch i t o p sh i r i q: bolalaming xotirasini, tasawur obrazlarini va intellektual qobiliyatlarini aniqlashga mo‘ljallangan.

Ikkin chi topshiriq: asosan bolalaming yozuv, chizuv malakalarini, maydii qo‘l muskullarining qanchalik rivojlamnaganligini aniqlashga mo‘jallangan.

U ch i n ch i top sh i r i q : asosan diqqat, fazoviy tasawurlami aniqlashga moljallangaa.

Verbal testni o‘tkazish va baholash

1. 
   Biz ertalab nonushta qilamiz, tushdachi?
   

• 
  To‘g‘ri javob - ovqatlanamiz, tushlik qilamiz, sho‘rva ichamiz - 1 balil.
  
• 
  Noto‘g‘ri javoblar - choy ichamiz, uxlaymiz va boshqa xato javoblar - (-3)ball.
  

2. 
   Osmon ko‘m-ko‘k, o‘simliklarchi?
   

• 
  To‘g‘ri javob-yam-yashil - 1 ball.
  
• 
  noto‘g‘ri javob (-4) ball.
  

3. 
   Nega hamma avtomobillarda tormozlari bor?
   

• 
  To‘g‘ri javob-2 ta dan ortiq sabab ko‘rsatilsin (tepalikdan tushayotganida, sekinlatish, burilishda to‘xtatish, boshqa mashinalar, to‘siqlar bilan to‘qnashmaslik uchun, umuman mashinani to‘xtatish uchim) - 1 ball.
  
• 
  bitta sabab ko‘rsatilsa - 0 ball.
  
• 
  noto‘g‘ri javob (-1) ball.
  

4. 
   It ko‘proq mushukka o‘xshaydimi yoki tovuqqami? Nimasi bilan bular bir xil?
   

• 
  To‘g‘ri javob- mushukka, chunki ulaming 4 tadan oyoqlari bor, yungi bor, dumi, timoqlari -0 ball.
  
• 
  o‘xshashlik belgilarisiz (-1) ball.
  
• 
  noto‘g‘ri javob (-3) ball.
  

5. 
   Sigiming bolasi-buzoq, itning bolasi nima? Qo‘yning bolasi-chi?
   

• 
  To‘g‘ri javob -kuchukcha, qo‘zichoq - 4 ball.
  
• 
  ikkitadan bittasi - 0 ball.
  

-176-

5- baho —	+ 25 va imdan yuqori ball.
4- baho —	+ 14 dan + 25gacha,
3- baho —	10 dan + 13 gacha,
2- baho —	5 dan - 10 gacha,
1- baho -—	5 dan past ball.

- 177 -

hfc	F.I.	Erkak rasmi	Yozuv	Nuqtalar	Verbal test	Umumiy ball
1	A. S.	1	1	1	1	4
2	R. K.	3	2	2	2	9
3	N. Yu.	5	4	4	3	16

Yakuniy baho (umumiy ball) eng yuqori baho 20 ball va eng quyi baho -4 bilan chegaralangan boTadi. 4 dan 20 gacha boTgan masofa 16 qadamni tashkil etadi. Nazariy jihatdan 4 marta 3, ya’ni 12 umumiy ball olgan bolalar o‘rtacha livojlanganlikni ko‘rsatgan boTadilar. Psixologik tajribahir va tashxis an'anasidan kelib chiqib, ya’ni 75 va undan ortiq %i bajarilishi yuqori rivojlanganlik belgisi hisoblanadi. Shu hisobdan 12 emas balki 16 va undan ortiq umumiy ball to‘plagan bolalar maktab taTimiga yetuk deb hisoblanadi.

Maxsus (korreksion) tahlil natijalaridan ma’lum boTadiki, ikki jadvalning oxirida keltirilgan umumiy ball bolaning psixologik, psixofiziologik va ijtimoiy yetuklik darajasini aks ettiradigan ishonchli ko‘rsatkich hisoblanadi.


-178-



Bola billan aloqa o‘rn:jtish va ixtiyoriy xulq-atvorning rivojlanish darajasini aniqlash metodikasi

Mazkur metodika L.Krasilnikova tomonidan ishlab chiqilgan bo‘lib, «ha» va «yo‘q demagin» deb nomlanadi.

Ko‘rsatma: Biz sen bilan hozir bir o‘yin o‘ynaymiz. Men senga savollar beraman, sen ularga javob berasan. Lekin savollarimga «ha» va «yo‘q» degan so‘zlar bilan javob bermasliging kerak. Masalan, sendan «o‘yinchog‘ing bormi?» deb so‘rasam, sen «ha» demasdan «Menda - o‘yinchoq bor» yoki «C)‘yinchog‘im bor» deya javob Ijerishing kerak. Yoki men sendan «Odamlaming qanoti bormi?» deb so‘rasam, sen «yo‘q» demay, «OdamJarda qanot yo‘q deb» javob berishing kerak, tushimdingmi? Qaysi so'zlami aytmasliging kerak?

Agar bola tushuninasa, ko‘rsatma qaytariladi.

Metodika materifili 10 ta «ha» javobiga, 10 ta «yo‘q» javobiga ega va 5 ta betaraf sovoldan iborat.

Savollar.

1. 
   Isming nima?
   
2. 
   Sen o‘g‘il bolamisan yoki qiz bolamisan?
   
3. 
   Sen bog‘chaga borasanmi?
   
4. 
   Bog‘chaga borish senga yoqadimi? (Bog‘chaga bormasa) Bog'chaga borgin keladimi?
   
5. 
   Bog‘chadan uzoqda turasizlarmi? (Bog‘chaga bormasa) 0‘rtoqlaring bog‘chaga boradimi?
   
6. 
   Muzqaymoqai yaxshi ko‘rasiinmi?
   
7. 
   Muzqaymoq qanday rangda lx>‘ladi.
   
8. 
   Qora rangli muz qaymoq yeganmisan?
   
9. 
   Sen qoida yura olasanmi?
   

10. 
    Sen uchishni bilasanmi?
    
11. 
    Adajoning qo‘g‘irchoq o‘ynaydilartni?
    
12. 
    Kechasi quyosh chiqadimi?
    
13. 
    Bo‘ri quyondan qo‘rqadimi?
    
14. 
    Shifokorga borishdan qo‘ rqasanmi?
    
15. 
    Shifokor kiyimi qanday rangda?
    
16. 
    Shifokorlar bolalaming sochini oladimi?
    
17. 
    Sening isming... mi? (Boshqa ism aytiladi)
    
18. 
    Sigir uchishni biladimi?
    
19. 
    Sen hozir uxlayapsanmi?
    
20. 
    Sen maktabga borasanmi?
    

-179-

10. 
    Hozir boshingda qalpog‘ing bormi?
    
11. 
    Qishda o‘t boiadimi?
    
12. 
    0‘t oq rangda boiaditni?
    
13. 
    Qorqanda> rangdaboiadi?
    
14. 
    Qorissiqmi?