Bunday ishtirokchi guruh ishida uning a’zolari noqulaylikni
va hayron bo‘lishlikni keltirib
chiqaradi, qolgan guruh a’zolarida
ham ishlash niyati yo‘qoladi, ular passiv bo‘lib qoladilar yoki
norozilikni namoyish etadilar. Bunday hollarda nima qilish
kerak? Agar guruh ishiga qo‘shilmagan qatnashuvchi halaqit
qilmasa, unga e’tibor berishning hojati ham yo‘q. Bir oz vaqt
o‘tgandan so‘ng uning o‘zi o‘ynashni xohlab qoladi yoki boshqa
mashqda qiziqib faolligini oshiradi. Agar guruh kuzatuvchiga
salbiy ta’sir qilayotgan bo‘lsa, psixolog bu a’zoni o‘yin jarayoniga
kiiitishi kerak. 0 ‘yin davomida bunday qatnashuvchini uning
faolligi va qiziqishini oshirish maqsadida tinmay savol berib
turishi lozim. Ko‘pgina boshlovchilar passiv a’zoni o ‘yinga
qo‘shishga harakat qiladilar. Qabul qiladigan qaror esa:
kuzatuvchining shaxsiyati, guruh a’zolarining unga ta’siri, psixo
logning ish shakli, mashg‘ulot iqlimi, trening tematik yo‘-
nalganligi yoki maqsadlariga bog‘liq bo‘ladi.
Pedagogik treningda psixolog «shaxsiy materiallari» maq-
sadi, ba’zi bir holatlarda psixolog guruh ishiga qatnashuvchi
huquqlari asosida kirishi zarur: o ‘zini hayotidagi qiyinchiliklari
va kelishmovchiliklami bayon qilishi guruh a’zolariga shaxsiy
muammolami hal etish va tajribasi borligi yoki o‘zi haqida
biror bir shaxsiy narsalami gapirib berish mumkin.
Odatda o‘qituvchilar, psixolog shaxsiyatiga qiziqish bilan
qaraydilar va bunday suhbat foydali boMadi. Biroq o‘zini juda
muammoli odam, har bir qarashda qiyinchilikni his qiluvchi
qilib ko‘rsatish to ‘g‘ri kelmaydi. Psixolog o ‘zini holatini to ‘g‘ri
tashkil etishi va omadli inson sifatida his qilishi kerak.
Bundan tashqari, shaxsiy materialni guruhga taqdim qilish
juda muhim, agar psixolog o ‘zinig intim hayotini ko‘p va
qisqa gapiradigan bo‘lsa, u ishtirokchilarga « 0 ‘zini ko‘z-ko‘z
qiluvchi odam» sifatida namoyon bo‘ladi. Ularda hammadan
ham o‘ziga qiziqadigan odam degan shubha uyg‘onadi, u
boshqalarga yordam bera olmaydi, degan fikr paydo bo‘ladi.
Bunday shubha ishonchsizlikni yuzaga keltiradi, bu esa
guruhning olib boruvchiga boigan qiziqishinini birdaniga
so‘ndiradi.
94
Shaxsiy material guruhga shaxsiyatsiz shaklida ham bayon
etilishi mumkin. Psixolog o ‘zi haqida gapirayotib, bunda bu
hikoya uning tanishi yoki qarindoshi bilan bo‘lgan
deb gapirishi
yoki aksincha, psixolog tomonidan o‘ylab topilgan hayotiy
drama guruhga xuddi shaxsiy hayotida bo‘lganidek bayon qilishi
kerak.
Xullas, guruhdan zerikish yoki qo'llab quvatlashdan
uzoqroq bo‘lish kerak, esdan chiqarmaslik lozim, ruhiy mash-
g‘ulotlar o ‘qituvchilar uchun awalam bor ularga yordamni
amalga oshirish maqsadida tashkil qilinadi, «shaxsiy material» *
esa treningni samarali, qiziqarli, o ‘ta ta ’sirchan va aniq
bo‘lishida foydalaniladi.
Do'stlaringiz bilan baham: