Z. T. Karabayeva

10.11-rasm. 
1,3-butadienning 
DNK 
dagi 
deoksidenozin 
qoldiqlarida 
promutagenik  hosilalarning  shakllanishini  oshiradigan  DNK  ning  zararlovchi 
metabolitlarini    shakllantirishdagi    biofaollashtirishdagi    asosiy    bosqichlari. 
Shuni  yodda  tutingki,  sxema    o‘ta    soddalashtirilgan    va  epoksid  metabolitlari 
(EB,  DEB  va  EBD)  ning    DNK    hosilasi    shakllanishida    qatnashish  ehtimoli 
yuqori darajada. 
 
Elektrofillik  BD  metabolitlari,  shuningdek,  chekuvchilarda  va  kimyoyiy 
zavodlarda  ishlovchilarda  insoniyatga  solinayotgan  xavfning  kerakli  biomarkeri 
sifatida  vazifa  ado  etadigan  gemoglabin  singari  qondagi  proteinlarga  zarar 
yetkazadi.  Glutasion  birlashmalarining  murakkablashgan  guruhi,  shuningdek, 
jigar  va  boshqa  to‘qimalarda  BD  ni  hosil  qiladigan  elektrofil  metabolitlarning 
metabolik  ishlanish  jarayonidan  shakllanadi.  BD  metabolitlarini  zaharsiz-
lantirishda    glutasionning    muhimligi    glutasion    birlashmali    yo‘laklar 
yetishmovchiligi bo‘lgan BD i  ko‘rsatilgan ishchilarda gemoglabin hosilalarining 
yuqori darajasi bilan mustahkamlanadi. 
 

---

 
 
275