Z. T. Karabayeva

 
    2.6. Kimyoviy aralashmalar: Hayotda kimyoviy aralashmalar ta’siri 
 
Bizning  toksikologik  baza  bir  qator  izlanish  ishlarini  o‘z  ichiga  oladi. 
Tadqiqot  ishlari  laboratoriyalarda  hayvonlar  va  ko‘ngilli  insonlarning  jonli 
xujayralarini  probirkalarda  saqlash  orqali  ma’lum  bir  zaharli  moddalarning 
sog‘liqqa  qay  darajada  ta’sir  etishi  o‘rganiladi.  Har  bir  zaharli  modda  molekula-
sining  tabiiy  biologik  xususiyatlarini  aniqlash  juda  muhim.  So‘nggi  paytlarda  bir 
necha  toksik  moddalar  ta’siri  bir  paytda  sodir  bo‘layotgani  kuzatilmoqda,  bu  esa 
o‘z  navbatida  bir  necha  toksik  kimyoviy  moddalar  aralashuvini  keltirib  chiqar-
moqda.  Bu  holat  farmakologik  ahamiyatga  ega  bo‘lib,  klinik  holatlar  bunday 
holatlar  bo‘yiсha  kuzatuv  ishlarini  olib  boruvchilar  yuzlab  “dori  vositalarining 
o‘zaro  ta’siri”  holatlarini  qayd  etganlar,  bunday  holatlar  bir  vaqtning  o‘zida  bir 
necha dori vositasini qabul etayotgan bemorlarda ro‘y bergan.  Shuni hisobga olish 
joizki,  bugungi  kunda  ikki  yoki  uch  ming  dori  vositalarini  boshqa  dori  vositalari 
bilan birgalikda ichilishi tavsiya etilmoqda. Bunga sabab ko‘pgina mamlakatlarda 
polipragmaziya  kasalligi  holati  o`sib  bormoqda.  Oqibatda  kelayotgan  o‘n  yillik 
ichida  dori vositalarining o‘zaro ta’siri holatlari ko‘payib borishi mumkin. Barcha 
dori vositalarining o‘zaro ta’siri bir hilda bo‘lmaydi, bazilarida dozani kamaytirish 
orqali  ijobiy  natijaga  erishish  mumkin  bo‘lsa,  boshqa  holatlarda  bunday  ta’sir 
o‘lim holatiga olib keladi. Bu holatlar ko‘p hollarda bir vaqtni o‘zida bir necha hil 
dori vositasini qabul etayotgan keksa yoshdagi kishilar bilan sodir bo‘ladi.
8