Z. T. Karabayeva

 
1.8.  Zamonaviy toksikologiyaning tadqiqot ishlari  
 
So‘nggi  o‘n  yilliklar  ichida  toksikologiya  sohasida  olib  borilayotgan 
tadqiqot  ishlari  rivojlanib  bormoqda  va  ko‘plab    ilmiy  izlanish  ishlari  biologik 
muassasalar  va  tashkilotlarda  toksik  omillarni  o‘rganish  bilan  bog‘liq. 
Toksikologik  omillarga  tasnif  berishda  zamonaviy  kimyo  faniga  ham  murojaat 
etilmoqda  va  kimyoviy    reaktsiyalar  natijasida    makromolekulyar  hujayralarga, 
ya’ni  DNK  yoki  proteinlarga  bo‘layotgan  toksik  hujumlar  o‘rganilmoqda. 
Toksikologiya  organlar  ya’ni    jigar,  buyrak,  miya  yoki  o‘pka  kabi  ichki    a’zolar 
faoliyatiga  ta’sir  etuvchi  zararli  kimyoviy  moddalarni  chuqur  o‘rganadi.  Bunday 

---

 
 
38 
 
jarayonda  qon  yoki  siydik  kabi  suyuqliklarni    Biyo  doirasida  kimyoviy  zaharli 
moddalar  ta’sirini  aniqlash  maqsadida  tekshiriladi. Toksikologiya  sohasida  bemor 
kishilarda  kimyoviy  zaharlanish  darajasini  aniqlash  mobaynida  immunologiya, 
biokimyo  va  klinik  tibbiyot  sohalarida  izlanishlar  tufayli  yuzaga  kelgan  natijalar 
samarali  ahamiyat  kasb  etadi.  Toksikologiya  butun  bir  jamoa  va  guruhlarda 
kasalliklarni  kelib chiqish sabablarini o‘rganib,  bunda qanday kimyoviy moddalar 
omil bo‘layotganligini va qay darajada havf tug‘dirayotganini aniqlaydi (1.7-rasm). 
 
1.7-rasm.  Zararli  moddaning  toksik  holatini  to‘liq  inobatga  olish  bir  qator 
mukammallashib boruvchi tushuntirish ishlari bosqichlarini o‘z ichiga oladi, asosiy 
kimyoviy darajadan tortib to  molekulalargacha. 

---

 
 
39 
 
Zamonaviy    toksikologiya    rivojlanishda    uzluksiz    davom    etib  boradi, 
ushbu    sohada    izlanish  olib  borayotgan  tadqiqotchilarning  yangi  yutuqlari  va 
yangi  tehnologiyalarning  rivojlanishi  “yopiq  kitob”  kabi  bo‘lgan  vaziyatlarni 
yechimini topishda muhim ahamiyat kasb etib boradi.