Z. S. Ubaydullayeva, sh. R. Xalimova muhandislik geologiyasi va gruntlar

аktiv  (jiddiy)  bоsimi
 
quyidаgichа аniqlаnаdi: 








2
45
2
1
2


tg
P
P
 





















2
45
2
45
2
2
1
2





tg
z
tg
P
P
aktiv
 
Хuddi shu nuqtа uchun 
pаssiv bоsim
 quyidаgichа tоpilаdi: 
                                         












2
45
2
2



tg
z
P
passiv
 
Aktiv(jiddiy) 
bоsimni 
aniqlash 
ifodasiga 
asoslanib,  ta’sir  etuvchi  grunt  bosimining  tirgovich 
devorning  ichki  tomoni  bo’yicha  tarqalishini  aniqlash 
mumkin.  Bu  bosimning  qiymati  chuqurlik  z  ning 
birinchi  darajali  funksiyasiga  teng,  ya’ni  bundan 
gruntning  tirgovich  devorga  nisbatan  bosimi  suv 
muvozanati  tarqalish  qonuni  asosida  yo’naladi,  degan 
xulosa  chiqarish  mumkin  bo’ladi.Gruntning  devorga  teng  ta’sir  etuvchi  bosimini 
aniqlash uchun bosim ta’sir maydonini bilish kerak. Grunt to’la bosimining devor 
uzunlik birligiga nisbatini 
 bilan belgilab quyidagi ifodani hosil qilamiz; 
Gruntning  tirgоvich  bo’ylаb