Z. O. Nazarova farm atsevtika fan lari d o k to ri, professor

Tomir  kateterlari
  —  ko‘p  m arotaba  am alga  oshiriladigan 
suyuqliklarni yuborishga moMjallangan kateterlar politetroftoreti- 
lendan  tayyorlanadi  (zarvaraq,  6-rasm ).  Tanaga  mahkam lash 
maqsadida kateterlar qanotlari mavjud.  Blister qadog'ida donalab 
chiqariladi.  Yaroqlik muddati 5 yil.
9.5.  Ko‘p marta  ishlatiladigan  shpris-qalam
Ko‘p marta ishlatiladigan shpris-qalam — insulin preparatlarini 
tanaga  yuborishga  moMjallangan.  Bunday  shpris-qalam   insulin 
kerakli m e’yorini to ‘g‘ri yuborilishini ta ’minlaydi.  Bemor insulinni 
kerakli  dozasini  5  sekund  davomida  o ‘zi  o 'm atib   muolaja  qabul 
qiladi.
Uni  ishlatishdagi  asosiy  k o 'rsatk ich lari  —  aniq  m e’yor 
(dozalar)ga boMinishi,  xafVsizligi va sifati.
Sifati  jihatdan  bunday  shpris-qalam   standartlash  b o ‘yicha 
xalqaro  tashkilot talablariga  rioya  qilishi  shart  (IS O /D IS   11608- 
1
,
2
).
Xulosalar
1.  Suyuq dori moddalarini tanaga m e’yorda kiritish, shuning­
dek,  davolash  va  tashxis  qo'yish  m aqsadlarda  tanadan  har  xil 
suyuqliklar  (qon,  siydik,  yiring  va  hokazo)  so'rib  olish  shprislar 
yordamida amalga oshiriladi.  Sanoatda bir martalik va ko‘p m arta 
ishlatiladigan shprislar ishlab chiqariladi.
2.  Bir  m arta  ishlatiladigan  shprislar  faqat  steril  holatda 
c h iq arilib ,  suyuqliklarni  yuborish  yoki  s o ‘rib  olish  u c h u n  
moMjallangan.
3.  Bir  martalik  shprislar  sifatini  tekshirishda  (ISO  7886-84) 
u la rn in g   s te rillig i,  to k sik lig i  (z a h a rli  m o d d a la r   o 'z id a n  
chiqarilm asligi),  yot  m oddalar  va  pirogen  m oddalar  yo‘qligi 
aniqlanadi.
146

---

4.  Bo‘shliqlami  yuvishda  ishlatiladigan  shprislar  urologiya, 
g inekologiya,  ja rro h lik ,  to m o q ,  q u lo q ,  bu ru n   am aliyotida 
ishlatiladi  100 va  150 ml  hajmida chiqariladi.  Boshqa shprislardan 
uchligi  kattaligi  va uzunligi bilan farq qiladi.
5.  Naysimon ignalar metall  naychaning bir uchi  o ‘tkirlangan, 
ikkinchisi  boshchaga  kiritilgan  ko'rinishda  chiqariladi,  ularning 
inyeksion,  punksion-biopsiya  uchun  turlari  mavjud.
6.  Oddiy  troakar  —  sanchishga  moMjallangan  boMib,  odam 
tanasining qorin  yoki  plevra bo'shligMdagi  suyuqliklar va gazlami 
chiqarishga  ishlatiladi.  Troakarlar  ko'proq  endoskopik  priborlar 
to‘plamiga kiritilgan.
7.  Bir martalik infuziya va transfuziya moslamalari bemorlar- 
dan  qon  olish  va  qon  o ‘m ini  bosuvchi  suyuqliklarni  yuborishga 
moMjallangan.  M oslam a  qism lari  turli  polim er  ashyolardan, 
polietilen  (yuqori  va  kichik  zichli),  polivinilxloriddan  tayyorla­
nadi.
8.  Infuzion  shpris-nasos  —  tom ir  va  arteriyalarga  infuzion 
eritm alarni  aniq  (kichik)  hajm ini  yuborishga  moMjallangan, 
a v to m a tik   rav ish d a  ish lay d i.  K o ‘p la b   te ra p iy a ,  ja rro h lik , 
neonatologiya, jonlantirish boMimlarida ishlatiladi.
9.  Qon yigMsh va saqlash konteynerlari qonni yigMsh va qayta 
ishlashga moMjallangan moslamalardir.
10.  K o ‘p  m a rta   ish latilad ig an   sh p ris-q a lam   —  insulin 
preparatlarini tanaga yuborishga moMjallangan. Bunday shpris-qalam 
insulin  kerakli  dozasini  to ‘g ‘ri  yuborilishini  ta ’minlaydi.  Bemor 
insulinni kerakli dozasini 5 sekund davomida o ‘zi  o ‘m atib muolaja 
qabul qiladi.
Nazorat savollari
1.  Shprislar assortim entida  qanday turlari  mavjud?
2.  Eng  ko‘p  qoMlaniladigan  shprislar  turlarini  ayting.
3.  Maxsus  shprislar  turlari  qanday?
4.  N im a uchun shprislarni tayyorlashda jez metalli  ishlatiladi?