Z. O. Nazarova farm atsevtika fan lari d o k to ri, professor

12.3.  Ko‘zoynak  gardishlari
232

---

12.4.  Kontakt linzalar
Kontakt  linzalar  —  ko‘rish  qobiliyati  pasaygan  bemorlarga 
optik  yordam ning  eng  samarali  usullaridan  biri.  Oddiy  ko'zoy- 
naklar samarasi  yetmaganda b a ’zi  bir ko'z  kasalliklarida  kontakt 
linzalar ko'rish  qobiliyatini tiklashga yordam beradi.
Kzoynaklarga nisbatan  afzalligi  —  chettan  krinmaydigan 
buyumdir.
Kontakt linzalami tanlash  maxsus laboratoriya va klinikalarda 
amalga oshiriladi.
Kontakt linzalar ko‘zning oldingi  qismiga qo‘yilib,  ko‘z olmasi 
harakati bilan birgalikda harakatini o'zgartiradi.
Kontakt  linzalam i,  asosan,  yuqori  darajali  miopiya,  aniza- 
metropiya, afakiya, notri va kuchli astigmatizmda taqish tavsiya 
etiladi.
Kontakt  linza  setchatkadagi  o'lch am lam i  o'zgartirm aydi, 
ko'rish  m aydonini  toraytirm aydi  (ГО С Т  28956-91),  ko'zoy- 
naklarga  nisbatan  afzalliklari  ko‘p:  ko'rish  qobiliyatini  oshiradi, 
anizeykoniyani  kamaytiradi,  prizm atik effektni yo'qotadi.
Kontakt  linzani  doimiy  ravishda  uzoq  m uddat  taqib  yurish 
mum kin,  asosan bu  linzalam i  turiga bog'liq.
K ontakt  linzalar  sklera  va  rogovisa  uchun  alohida  turlarga 
bo'linadi.
Tavsiya  etilishi  bo'yicha  kontakt  linzalar  davolash,  tuzatish, 
kosmetik,  kom binirlangan turlariga bo'lish  mumkin. Shuningdek, 
q attiq,  yum shoq,  egiluvchan  (elastik)  va  kom binirlanganlari 
(vum shoq-qattiq)  mavjud.
Q attiq  kontakt  linzalar  polim etilm etakrilatdan  yoki  boshqa 
organik ashyolardan yakka tartibda shaxsan bem or ko'zi  shakliga 
binoan tayyorlanadi.
Organik  shisha  o'rniga,  shuningdek,  kislorod  o'tkazuvchi 
ashyolar ham   ishlatiladi  (masalan  selluloza).
Qattiq kontakt linzalami 4 —14 soat davomida yechm ay taqib 
yurish  mumkin.  U lar  alohida  yumshoq  qutichalarda  saqlanadi. 
O 'n   va  chap  ko'z  uchun  albatta  rusumlanadi.
233

---

Yumshoq kontakt linzalar elastik gidrofil polim er ashyosidan 
(XEMA  yoki  gipolan-2)  tayyorlanadi.
Kontakt linzalar tarkibidagi suvning miqdoriga ko‘ra past 20— 
40%,  o ‘rta 40—60%  va  yuqori  60—90%  darajali  bo'ladi.
Kontakt linzalar diametrlari o ‘lchamlariga nisbatan kichik (12 
mm  gacha),  o ‘rtacha (12,5—13  m m )  va  katta  (13—16  mm)larga 
boMinadi.
Yumshoq  kontakt  linzalar yuqori  darajali  miopiyada,  anizo- 
metropiyada,  afakiyada, tug‘m a ko‘z kasalliklarida tayinlanadi.
Yumshoq  kontakt  linzalar  maxsus  konteynerlarda  h ar  kuni 
almashtiriladigan  steril  0,9%  natriy  xlorid  eritmasida  saqlanadi.
3—4  kunda  bir m arta  ularni  suv  ham m om ida  qaynatib sterillash 
tavsiya etiladi.
Y um shoq  linzalar  b o ‘yalgan,  rangli  chiqariladi.U larning 
rangining  zichligi  inobatga  olinib  uch  xili  chiqariladi:  A—yuqori 
zichli;  B—o ‘rta zichli;  C —past zichli.
E g ilu v ch an   k o n ta k t  lin z a la r   silik o n   kabi  e g ilu v c h a n  
p la stm a ssa d a n   ta y y o rla n a d i,  y u m sh o q   lin z a la r  kab i  o so n  
tanlanadi.
H ar  haftada bir  m arta  kontakt  linzalar  15—20  daqiqaga  3% 
vodorod peroksidi eritmasiga solib, bundan keyin distillangan suvda 
yuvib,  0,9%  N aC l  e ritm asid a  q aynatiladi.  K o n te y n erlard a  
saqlanayotgan  linzalar  yum shoq pinset yordam ida olinadi.