Z. O. Nazarova farm atsevtika fan lari d o k to ri, professor

11.1.  Stomatologiya jihozlari
Stomatologik  o ‘rindiq  (kreslo)  bem orning  og'iz  bo'shlig'ini 
ko'rishda,  tishlarni  davolash,  olib  tashlashda  uni  qulay o'tkazish 
uchun  xizmat  qiladi  (ГО С Т  28131-89)  (zarvaraq,  7-rasm ).
Stomatologik  o'rindiq  odam   tanasiga  mos  ravishda  tuzilgan 
bo'lishi  lozim.  0 ‘rindiqlarning hozirgi zamonaviy turlari,  asosan, 
boshqarish tizimi bilan farq qiladi.  Stomatologik o'rindiq quyidagi 
qismlardan  iborat: a)  katta cho'yan taglik-asos (yumaloq shaklda);
b)  oyoq  qo'yadigan  taglik;  d)  tirsak  qo'yiladigan  suyanchiqli 
o 'rin d iq ; 
bosh  tu tq ich .  O 'rindiqning  asosida  kom pressor 
joylashgan  bo'lib,  uning  yordamida  o'rindiq  kerakli  balandlikka 
ko'taviladi  yoki  pastga tushiriladi.  O'rindiq usti,  tirsak qo'yiladigan 
joylar charm   yoki  charm   o 'm ini  bosuvchi  m ato bilan  qoplanadi.
218

---

Bosh  tutqich  h ar qanday vaziyatda  boshni  qimirlam ay turishini 
ta ’minlaydi.  0 ‘rindiq  orqa  tom onida  boshqarish  tugm achalari 
joylashgan.  0 ‘rindiq balandligi  35—lOlsm ,  og'irligi  95 kg.
Bormashina  tishlam i  davolash  va  tish  qo'yish  amaliyotida 
tishlam i parmalash va pardozlash uchun  ishlatiladi.  Uning asosiy 
vazifasi — tish kovagiga ishlov berishda kesuvchi asboblarni aylana 
harakatga  keltirish.  Borm ashinaning  bir  necha  turlari  mavjud:
1)  oyoq  borm ashina;  2)  ko'chm a  elektr borm ashina;  3)  devorga 
o'm atiladigan  elektr borm ashina;  4)  ham   elektr  energiyasi,  ham 
oyoq bilan harakatga keltiriladigan — kombinirlangan bormashina.
Oyoq bormashina juda oddiy ishlangan.  U ikki qismdan iborat. 
Pastki qismi cho'yanli asosdan iborat bo'lib,  unga aylantiradigan 
(privod) g'ildirak (shnur qo'yish uchun o'rtasida novsimon o'yig'i 
bor) va  shatun ham da  krivoship bilan birlashtirilgan oyoq pedali 
o'm atilgan.  Yuqori  qismi  bo'laklarga  ajratiladigan  tirgovuchdan 
iborat,  bu  tirgovuchning  pastida  asosga  birlashtirish  uchun, 
yuqorisida  esa  egiluvchan  qismini  ulash  uchun  moslamasi  bor. 
g'ildirak aylanganda uning harakatlari shnur orqali o'tib, egiluvchan 
qism ining  kichik  g'ildirakchasi  (shkivi)ni  aylantira  boshlaydi, 
buning natijasida parm aning uchi aylanadi.
K o'chm a  elektr  borm ashinada  zinapoya  va  aylantiradigan 
g'ildirak  o 'm id a   asosga  o'm atilgan  elektr  dvigateli  mavjud,  bu 
dvigatel  127 yoki 220 volt kuchlanishdagi oddiy elektr tarm og'idan 
energiya  olib  ishlashi  mum kin.  Borm ashina  oyoq  reostati  bilan 
ishga  tushiriladi  va  aylanishlarining  soni  ko'p ay tirilad i  yoki 
kamaytiriladi.
So'ngi yillarda tish amaliyotida pnevmouzatmali bormashinalar 
keng tarqalgan bo'lib,  ulardagi borlaming aylanish tezligi  100—300 
ming ayl/daqiqa  tashkil  etadi.