З. М. Бобур номли

Очиқ ҳавода чиниқиш. Очиқ ҳавода чиниқиш–бу хавфсиз чиниқиш тадбиридир. Мунтазам чиниқишнинг бошқа турларига ўтишда ишни мана шу ҳаво ваннаси олишдан бошлаш тавсия этилади.
Ҳавонинг чиниқтирувчи таъсири унинг ҳароратига боғлиқдир. Бироқ, ҳавонинг намлиги ва ҳаракат тезлигини ҳисобга олмоқ керак. Баданнинг иссиқлик сезиш хусусиятига қараб туриб, ҳаво ваннаси бир неча турга бўлинади. Иссиқ ҳаво ваннаси, салқин ҳаво ваннаси ва совуқ ҳаво ваннаси. Бундай бўлиниш шартли бўлиб, ҳамма учун ҳисобланган оддий меъёрийлардир. Табиийки, совуқни сезиш чиниққан кишиларда бундан анча паст ҳароратда билинади.
Ҳаво ваннаси қабул қилишни олдиндан шамоллатиб қўйилган хона ичида бошлаш тавсия этилади. Шундан кейин, чиниқа бориш даражасига қараб, бу тадбирларни очиқ ҳавода ўтказиш мумкин. Ванна учун энг қулай жой-ҳавоси чанг ва зарарли газлардан ҳоли бўлган, кўкаламзор, соя-салқин жойлардир. Ванна қабул қилганда ётиб, ўтириб ёки ҳаракат қилиб, юриб туриш керак. Нам ҳавода ва шамол бўлиб турган пайтда ванна олиш муддати қисқартирилади. Ёмғир ёғиб турганда, туман тушганда ва шамолнинг ҳаракати секундига 3 м|с дан ошганда бу тадбир амалга оширилмайди.
Ҳаво ваннасининг меъёри икки йўл билан белгиланади ва амалга оширилади, биринчидан, ҳаво ҳаракатининг аста-секин пасайтириб бориш йўли билан ёки, иккинчидан, бир хилдаги ҳаракатда тадбир ўтказиладиган вақтни аста-секин узайтириш йўли билан бажарилади. Дастлабки ҳаво ванналари соғлом кишлар учун 20-30 минут давом этиши керак. Бунда ҳавонинг ҳарорати 15-20 бўлмоғи зарур. Шундан кейин тадбирни ўтказиш вақти ҳар куни 10 минутдан ошириб борилади, шу тариқа у икки соатга етказилади. Иккинчи босқич-бу ҳаво ваннасини 15-10 ҳароратда, 15-20 минут давомида қабул қилишдан бошланади. Бу вақт ичида албатта қўлни, оёқни силтаб бажариладиган шахдам, жадал ҳаракатларни бажариб туриш керак.
Совуқ ваннани яхши чиниққан кишиларгина, улар ҳам шифокор назоратидан ўтгандан кейингина қабул қилиши мумкин. Қабул қилиш вақти-5-10 минутдан ошмаслиги керак. Совуқ ванна қабул бўлингач, баданни артиб қиздириш ва илиқ душ қабул қилиш керак. Ҳаво билан чиниқиш пайтида киши ўзини-ўзи қийнаб совуқ қотиш даражасигача бормаслиги лозим. Қаттиқ совуқ қотишнинг дастлабки белгилари пайдо бўлиши биланоқ бир оз югуриш зарур ва бир нечта гимнастика машқларини бажариш даркор.
Кўпинча шамоллаш билан боғлиқ бўлган касалликларни келтириб чиқарадиган елвизакда чиниқиш муҳим аҳамиятга эга, улар кутилмаганда гавданинг унча катта бўлмаган участкаларига таъсир кўрсатиб, уни совутади. Бу нарса дарҳол сезилмайди ва организмда етарли даражада ҳимоя реақциялари уйғотмайди. Бунда елвизак гавданинг бутун сиртига баравар таъсир қилишига эришмоқ керак.
Махсус ҳаво ванналаридан ташқари ҳар қандай иқлим шароитида очиқ ҳавода сайр қиилб юриш, бутун йил давомида форточкани очиб ухлашга одатланиш организмга ғоят фойдали таъсир кўрсатади. Бу тадбирларнинг ҳар иккаласи ҳам юқори нафас олиш йўлларини совуққа чидамлилик, барқарорлик даражасини оширади. Баданга ҳаво кириб турадиган енгилроқ киймлар кийиб юриш ҳам муайян даражада чиниқтирувчи самара бериши кузатилган.