Z islomov, D. Rahimjonov, J. Najmiddinov

DÓRETIWSHILIK  JUMÍS
Berilgen  tekstti  oqıń,  urıslar  qanday  aqıbetlerge  alıp  keliwin  pikirle-
siń.
Urısta jeńimpaz hám baxıtlı patsha, jeńimpaz hám baxıtlı armiya, jeńim-
paz  hám  baxıtlı  mámleket,  jeńimpaz  hám  baxıtlı  sistema  bolıwı  múmkin. 
Biraq,  jeńimpaz  hám  baxıtlı  adam  bolmaydı.  Sebebi,  urıs  adamdı  adam 
óltiriwge  májbúr  etedi.  Adam  óltirgen  adam  bolsa,  hesh  qashan  baxıtlı 
bolmaydı.
Ótkir  Xoshimov  «Dápter  betlerindegi  bitikler».
2000-jıldıń  24-aprelinde  Ózbekistan  Respublikasınıń  Birinshi  Prezidenti 
Islam  Karimov  baslaması  menen  Tashkent  qalasında  bolıp  ótken  Qa-
zaqstan,  Qırǵızstan,  Tájikstan  hám  Ózbekistan  mámleketleriniń  basshıları 
tárepinen  qol  qoyılǵan  terrorshılıq  usaǵan  júdá  awır  jınayattı  túp-tamırı 
menen  qırqıp  taslawǵa  qaratılǵan  pitim  hám  de  mine  usı  jıldıń  21 — 22-
iyun kúnleri ǴMDA mámleketleriniń Moskvada bolıp ótken ushırasıwında 
usı  másele  boyınsha  áhmiyetli  hújjetke  qol  qoyıldı.
Sonday-aq,  Ózbekistan  Respublikası  Oliy  Majlisi  tárepinen  «
Genocid 
jınayatınıń  aldın  alıw  haqqında»  (1961-jıl  12-yanvardan  kúshke  kirgen), 
«Jallanba  adamlardan  paydalanıw,  olardı  qarjılandırıw  hám  bilim  beriwge 
qarsı  gúres  haqqında»  (1989-jılı  qabıl  etilgen),  «Bombalı  terrorshılıqqa 
qarsı  gúres  haqqında»  (1997-jılı  16-dekabr),  «Plastik  partlawshı  element-
lerdi  tabıw  maqsetinde  olardı  markirovka  etiw  haqqında»  (1991-jıl)  usaǵan 
bir  qatar  xalıq  aralıq  konvensiyalar  da  ratifikaciyalanǵan.
Respublikamız  tárepinen  terrorshılıqqa  qarsı  ámelge  asırılıp  atırǵan 
bunday  ilajlar  tınıshlıqtı  saqlawda  úlken  áhmiyetke  iye.  Ásirese,  bir  qatar 
mámleket  basqarmaları,  atap  aytqanda,  qorǵanıw,  ayrıqsha  jaǵdaylar  hám 
ishki isler ministrlikleri, milliy qáwipsizlik xızmeti, shegara, bajıxana hám 
prokuratura  basqarmalarınıń  terrorshılıqqa  qarsı  gúresindegi  jumısların 
sistemalı  jolǵa  qoyıw  búgingi  kún  talabı.
Respublikamız  terrorizmge  qarsı  qaratılǵan  kóplegen  xalıq  aralıq  shárt-
namalardı  ratifikaciyalap,  olardaǵı  minnetlemelerdi  dawamlı  atqarıp  kel-
mekte. Sonıń menen birge, bul máselelerde óziniń baslamaların alǵa súrip 
atırǵanın  da  ayrıqsha  atap  ótiw  zárúr.

---

121
BMShniń  terrorizmniń  aldın  alıw  hám  oǵan  qarsı  gúresiwge  qaratılǵan 
13  hújjet  (11  Konvensiya  hám  2  protokol)  bar  ekenligi  belgili.  Ózbekistan 
12  mine  usınday  xalıq  aralıq  shártnamanı  ratifikaciyalaǵan.  Olardıń  qa-
tarında  1971-jıldaǵı  «Puqara  aviaciyasınıń  qáwipsizligine  qáwip  salatuǵın 
nızamsız  aktlarǵa  qarsı  gúres»,  1973-jıldaǵı  «Xalıq  aralıq  qorǵawdan  pay-
dalanıwshı shaxslar, atap aytqanda, diplomatiyalıq agentlerge qarsı jınayat-
lar  ushın  jazalaw  hám  olardıń  sheshimin  tabıw»;  1979-jıldaǵı  «Girewge 
alıw  háreketlerine  qarsı  gúres»;  1980-jıldaǵı  «Yadrolıq  materiallardıń 
qorǵalıwı»;  1988-jıldaǵı  «Teńiz  kemeleri  háreketi  qáwipsizligine  qáwip  sa-
latuǵın  nızamsız  aktlarǵa  qarsı  gúres»;  1997-jıldaǵı  «Bombalıq  terrorizmge 
qarsı  gúres»;  1999-jıldaǵı  «Terrorizmdi  qarjılandırıwǵa  qarsı  gúres»  Xalıq 
aralıq  konvensiyalarınıń  bar  ekenligin  kóriw  múmkin.
Búgingi  kúnde  BMSh  tárepinen  «Yadrolıq  terrorizm  háreketlerine  qarsı 
gúresiw haqqında» ǵı xalıq aralıq konvensiya hám «Terrorizmge qarsı gúres 
boyınsha  jalpı  konsepciya»  jobasın  tayarlap  atırǵanı  Ózbekistan  Respubli-
kasınıń  terrorizmge  qarsı  gúres  boyınsha  baslamalarına  sáykes.
Ózbekistan Evropa Keńesi sheńberinde de terrorizmge qarsı gúreske qa-
ratılǵan  7  xalıq  aralıq  shártnamaǵa  qol  qoyǵan.
Ózbekistan Respublikası ekstremizm hám terrorizmge qarsı gúresiw má-
selelerinde  Ǵárezsiz  mámleketler  doslıǵı,  Shanxay  birge  islesiw  shólkemi, 
Evroaziya ekonomikalıq birge islesiw shólkemi, Islam konferenciyası shólke-
mi  hám  basqa  xalıq  aralıq  shólkemler  sheńberinde  de  belsene  qatnaspaqta.