Z ibodullayev

17.6.2.  Erkaklarda  klimakterik  sindrom
E rk ak lar  klim aksi  ayollar  klimaksi  kabi  norm al  fiziologik 
jarayondir va  u  organizmda  qarish  davri  boshlanganligidan  dalolat 
beradi.  E rkaklar  klim aksi  hech   qanday  subyektiv  va  obyektiv 
simptomlarsiz kechishi mumkin. Agar klimaks 45 yoshgacha kuzatilsa
-  erta,  60 yoshdan keyin kuzatilsa -  kech klimaks haqida so‘z ketadi. 
Agar klimaks psixonevrologik, kardiologik, urologik va boshqa somatik 
buzilishlar  bilan  nam oyon  bo'lsa,  patologik  klimaks  haqida  so‘z 
ketadi.  Erkaklarda  40-70  yoshlar  orasida  jinsiy  bezlarda  atrofik 
ja ray o n lar  boshlanadi  va  androgenlar  sintezi  pasaya  boshlaydi.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

U rug'donlarning  testosteronga  sezgirligi  pasayadi,  moyakda  dege- 
nerativ  o'zgarishlar  yuzaga  keladi.  Jinsiy  a ’zolardagi  yallig'lanish 
kasalliklari,  ayniqsa,  giperplastik jarayonlar,  surunkali alkogolizm, 
kastratsiya, yurak-qon tom ir sistemasi kasalliklari klimaksning pato- 
logik tarzda kechishiga turtki b o ‘lishi  rnumkin.
Erkaklar klimaksida ham  qizib ketishning yog‘ilib  kelishi,  yuz va 
qo‘llarning  qizarib  ketishi,  taxikardiya,  ko‘z  oldi  qorong‘ilashuvi, 
nafas yetishmovchiligi, bosh aylanishi kuzatiladi. Albatta, bu jarayon­
lar  kayfiyatning  tushib  ketishi,  jahlning  tez  ko‘tarilishi,  arterial 
qon  bosimning  oshishi,  bosh  og‘riqlar,  yurak  sohasida  og'riqlar 
bilan kechadi.  Bu davrda prostata bezi adenomasi ko‘p kuzatilganligi 
sababli,  siydik  ajratish  sistem asi  va  jinsiy  a ’zolar  faoliyatining 
buzilishni  ko‘rsatuvchi  bir  qator  sim ptom lar yuzaga  keladi.  Siydik 
yo‘llaridagi og‘riqlar, siyishning qiyinligi,  jinsiy faoliyatning susayishi 
shular  jumlasidandir.
Erkaklar klimaksi ayollarnikiga qaraganda yengil kechadi.  Biroq 
erkaklar klimaksi klinikasida ham   ruhiyat va hissiyotning buzilishlari 
asosiy o ‘rin tutadi.  Bular arzimagan sababdan jahl chiqishi,  qo'rquv, 
bezovtalanish,  uyqu  va  xotira  buzilishlaridir.  Terida  ajinlar  paydo 
bo‘ladi,  mushaklar  bo'shashadi,  jism onan  va  ruhan  tez  charchash 
paydo  boMadi.  Odatda,  erkaklar klimaksi  2-5  yil  davom  etib,  keyin 
simptomlar sekin-asta qayta boshlaydi.
Davolash.  Erkaklar klimaksini  davolash  ham  ayollar klimaksini 
davolashdagi kabi kompleks tarzda olib boriladi, ya’ni psixoterapiya, 
antidepressantlar, trankvlizatorlar, sedativ dorilar, simptomatik davo, 
fizioterapiya, jismoniy tarbiya,  sihatgohlarda davolanish.  G orm o n- 
lardan androgenlar (metiltestosteron,  testosteron,  sustanon) klimaks 
og‘ir  kechgan  holatlarda tavsiya  qilinadi.  Q o‘shim cha  tarzda jinsiy 
faoliyatni  kuchaytiruvchi  dorilar tavsiya  qilinadi.