‘z b e k ist 0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

8- §. Chizmada materiallarning grafik belgilanishi
0 ‘z DSt 2.306:2003 ga muvofiq barcha sanoat, qurilish tarmoqlari, 
konstruktorlik bo‘limlari chizmalarida materiallarning kesimlarda va 
bino fasadlarida shartli grafik tasviri belgilangan. Bu shartli belgilash 
kesim lar va qirqimlarda buyum laming kesuvchi tekislikka tegib turgan 
kesim yuzlarini shtrixlashdan iborat. Shtirixlash, y a’ni kesim yuzlarini 
soddalashtirib, buyumlaming qanday materiallardan yasalganligi k o ‘r- 
satiladi. Kesim yuzalarida materiallarning grafik belgilari - shtrixlanishi 
2 .20-shaklda k o ‘rsatilganidek b o iis h i lozim.
Qiya holatdagi o ‘zaro parallel shtrixlash chiziqlari chizma ramkasi 
chiziqlariga 45° burchak ostida chiziladi (2.21- shakl).
Agar shtirixlash chiziqlari yo ‘nalishi kontur yoki o ‘q chiziqlari 
y o ‘nalishiga to ‘g ‘ri kelib qolsa, shtrixlash 30° yoki 60° burchak ostida 
bajariladi (2.2.2-shakl).
Metall
'
s
/ S
■ / / / / / '
Charm, rezina 
Tabiiy tosh
Be ton
Suyuqlik
TV////;;/л
Sopol va silikatli Tabiiy tuproq 
Yog'och 
Shisha kabi
m ateriallar 
s h a ffo f m ateriallar
2.20-shakl.

---

b)
2.23-shakl.
2.24-shakl.
/ / / / / / / .
Ш ?
m m
ш
ж
i
2.25-shakl.
2.26-shakl.
Shtrix(lash) chiziqlari o ‘ng va chap tomonga og‘dirib chizilishi mum­
kin, lekin bitta detalga tegishli kesim yuzalarining barchasi bir tomonga 
qiyalatib shtrixlanishi lozim.
Shtrixlash chiziqlari orasidagi masofa mazkur detalnig bir xil 
masshtabda chizilgan hamma kesim yuzalari uchun bir xil bo‘ladi.
Bu masofa kesim yuzasining katta-kichikligiga qarab, 1 mm dan 10 mm 
gacha olinadi (o ‘quv chizmalari uchun bu masofani 2 ...3 mm olish tav- 
siya etiladi).
Chizmada eni 2 mm dan 4 mm gacha b o‘lgan, shtamplab, valsovkalab 
va shunga o ‘xshash usullar bilan yasaladigan detallaming kesim yuzalari 
faqat uchlarida va teshiklari konturi atrofida shtrixlanadi, qolgan yuzalari 
esa bir necha yerda qisman shtrixlab chiqiladi (2.23- shakl).

---

р т а м
1