‘z b e k ist 0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

8-§. Tutashmalar
K o‘pincha, detallar va boshqa buyumlarda ulami tashkil qiluvchi sirt- 
lar o‘zaro silliq, ravon tutashgan bo‘ladi. Lekin detal va buyumlaming 
chizmalarini bajarganda ulaming konturlari chiziladi. Shu sababdan sirt- 
lar orasidagi birlashmalami chiziqlar orasidagi tutashmalar sifatida 
ko‘ramiz (3.27-shakl). Tutashmaning uchta elementi mavjud: tutashma 
radiusi 
(R),
tutashma markazi (
О
), tutashish (yoki o‘tish) nuqtalari (/).
Tutashma deb bir chiziqning ikkinchi bir chiziqqa bevosita yoki ayla­
na yo yi vositasida silliq, ravon о ‘tishiga aytiladi.
3.28- 
shakl, 
a
da o ‘zaro o‘tkir burchak hosil qiluvchi 
AB
va 
BC
to‘g‘ri 
chiziqlar berilgan. Ulaming berilgan 
R
radiusda tutashtirilishi talab qilin­
gan bo‘lsin. Buning uchun 
AB
va 
BC
to‘g ‘ri chiziqlarga ulardan 
R
maso- 
fada parallel to‘g ‘ri chiziqlar o‘tkazamiz. Ulaming kesishuv nuqtasini 
О
bilan belgilaymiz. 
О
nuqta 
A В
va 
B C
to‘g ‘ri chiziqlardan 
R
mm masofa- 
da joylashgan nuqta bo‘lib, u 
tutashma markazi
deb ataladi. 
О
nuqtadan

---

3.28-shakl.
AB
va 
BC
to‘g ‘ri chiziqlarga perpendikular o‘tkazib, ularda 7 va 
2
nuqta­
lami belgilaymiz. 
1
va 
2 tutashuv
(o‘tish) 
nuqtalari
deyiladi. Endi 
О
markazdan sirkulda