M
va
К
nuqtani beradi. So‘ngra
M
va
К
nuqtalardan
AB
va diametrga parallel
qilib
M N
va
L K
to‘g‘ri chiziqlar o ‘tkaziladi. Bu to‘g ‘ri chiziqlar aylana
bilan kesishib, ko‘pburchakning
N
va
L
nuqtalarini beradi. Keyin topil-
gan
M NLK
to‘rtburchak izlanayotgan kvadratni ifoda qiladi.
Aylanani teng beshga va boshqa qismlarga bo‘lish masalasi bilan
olimlar juda qadimdan shug‘ullanib kelishgan. Vitruviyning «Arxitek-
turadan o ‘n kitob» asarida, Al-Koshiyning «Hisob kaliti» asarida masala-
ning shartiga binoan, muntazam beshburchak yasashning bir necha usuli
mavjud bo‘lib (3.18, 3.19, 3.20, 3.21 va boshqa shakllar), ulami yasash
usuli chizmada aks ettirilgan. Biz shulardan ayrimlarini yasab ko‘ramiz.
Qolganlarini talabalaming mustaqil bajarishlari uchun havola qilamiz.
3 - misol.
Berilgan
AB
tomoni b o ‘yicha muntazam beshburchak
ABCDE
yasalsin (3.17-shakl,
a).
Yechish. AB
to‘g‘ri chiziqni ikki tomonlama davom ettiramiz va
AB
ning
A
va
В
uchidan
AB
kesmaga teng radius bilan yoy chizamiz va
A
nuqtadan yoy bilan
F
nuqtada uchrashgunga qadar
AF
perpendikular
chiqaramiz.
Do'stlaringiz bilan baham: |