‘z b e k ist 0n r espublik asio liy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Ramzes II va vorislari davrida Misr podsholigi. 
Seti I vafot 
etganidan so ‘ng M isr taxtiga uning o ‘g ‘li R am zes II (m. av. 1290— 
1224) o'tiradi. U M isr tarixida M eriam on - “A m onning sevikli 
fir’avni” nomi bilan m ashhur b o ig a n . U m am lakatda 66 yil pod­
sholik qilib, mamlakat obodonchiligiga katta e'tibor beradi. Ramzes
II davrida yangi yerlar o ‘zlashtiriladi. yangi-yangi kanallar qa- 
zilib. to 'g 'o n va suv om borlari barpo etiladi, sug'orish tarm oqlari 
kengaytirilib, dehqonchilik rivoj topadi. Nil daryosi kanallaridan 
suv olib yuqoriga chiqariladigan sh o d u f va charxpalaklar takom il- 
lashtirilgan.
Ram zes 
II 
O 'rtay er dengizining sharqiy sohilidagi rnamlakatlar- 
ni bosib olish uchun K ichik O siyodagi xettlar bilan qattiq va uzluk- 
siz kurash olib boradi. U m. av. 1296-yilda b o 'lib o 'tg an jan gda xet- 
tlardan yengilib asir tushishiga oz qoladi. M. av. 12 9 0 -1 280-yillar 
orasida M isr bilan Xett davlati o 'rtasid a qonli jan glar b o 'lib o 'tadi. 
U rushda goh X ett. goh M isr qo'sh in lari g 'o lib chiqqan. N ihoyat m. 
av. 1280-yilda Ram zes 
II 
bilan Xett podshosi Xettusili 
III 
o 'rtasid a 
tinehlik va d o 'stlik bitim i tuziladi. Sulhga k o 'ra ikki m am lakat pod-
59

---

sholari bir-biriga bar tom onlam a yordam berishga kelishib olishadi. 
A na shu bitim ning m isr va akkad tillarida yozilgan nusxalari biz- 
gacha yetib kelgan. Bitim da m ingta X ett va m ingta M isr xudolari 
garov qilib qo'yilganligi bayon etilgan va qonunlashtirilgan.
B itim ga muvofiq Suriyaning shimoli Xett davlatiga. Janubiy 
Suriya. Falastin va Finikiya sohillarining katta qismi esa M isr 
tasarrufiga o'tgan. R am zes II davrida M isr qo 'sh inlari N ubiyaga 
ham bir necha bor harbiy yurishlar uyushtirgan. M isr qo 'sh in lari u 
yerdan ju d a k o 'p boylik va o 'ljalar bilan qaytgan. N ubiyadan Misr- 
ga ju d a k o 'p qullar olib kelingan.
R am zes II davrida M isrda dehqonehilik, hunarm andchilik, sav­
do-sotiq yuksalgan. M isr harbiy jihatdan sharqning eng qudratli 
davlatiga aylangan. R am zes II m. av. 1224-yilda vafot etadi. Taxtga 
uning o 'g 'li M erneptax o'tiradi. M erneptax davrida (m. av. 1224— 
1214) M isrning kuch-qudrati susayadi.
Bundan foydalangan g'arb iy c h o 'l qabilalari M isrga bostirib 
kirib, M em fes shahrini qam al qiladilar. Shim oldan "dengiz xalqlari" 
M isrga bostirib kiradi. M isr qo 'sh in lari q o 'sh n i qabila va xalqlar 
hujum ini qaytaradi. Shu davrda Suriyada M isrga qarshi q o 'z g 'o lo n
k o'tarilad i. M isr qo 'sh inlari Suriya shaharlaridagi q o 'zg 'o lo n larn i 
qiyinchilik bilan bostiradi. M isrning o 'zid a suriyalik lrou degan 
kishi qullar va osiyolik yollangan jangchilarga tayanib q o 'z g 'o lo n
k o'taradi. Q o 'z g 'o lo n ch ilar boylar va ibodatxonalam ing m ulklarini 
talaydilar. M isr qo'shini q o 'zg 'o lo n n i shafqatsizlik bilan bostiradi. 
Q o 'z g 'o lo n ch ila r qattiq jazolanadilar.