‘z b e k ist 0n r espublik asio liy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

matematika, geogratiya, dengizchilik,
astronomiya, tarix, yer bilimi, kimyo va fizika fanlari 
rivoj top­
gan edi. Gerodot m aiu m o tlarig a k o ia , m.av. VI asrda yashagan 
miletlik m ashhur matematik. fizik, astronom va faylasuf 
Fales
asli finikiyalik ekan. Sidonlik faylasuf 
M ox
esa yunon faylasuf- 
matematiklaridan ancha oldin atom lar haqidagi nazariyani ilgari 
surgan.
Suriya va Finikiyada dastlabki ibtidoiy din shakllari - tabiat 
hodisalariga, qoyatoshlarga, hayvon va boshqa buyumlarga e'tiqod 
qilish keng tarqalgan. Ularda yer va dehqonchilik bilan b o g iiq
e’tiqodlar ham kuchli edi. Ularning diniy e ’tiqodida o iis h vatirilish 
kabi tabiat xudolari 
Vaal 
va uning o ‘g i i
Alyaap 
alohida hurmatga 
sazovor ekan. 
Mot 
ularda o iim xudosi hisoblangan. 
Molox 
ham 
hurmatli xudolaridan b o ig an . Finikiyada bayram kunlari odamlar- 
ni xudolar sharafiga qurbonlik qilganlar.
M. av. Ill asrda Finikiya manzilgohi hisoblangan Karfagenda 
xudo Molox haykali oldida bolalarni gulxanga tiriklayin tashlab. 
kuydirib qurbonlik qilganlar.
180

---

Qadimgi Karfagenning geografik o‘rni, tabiiy sharoitlari va
aholisi. 
Karfagen O 'rtayer dengizining g'arbida, Afrikaning shimo-
li-g'arbiy burchagida joylashgan qadimgi quldorlik davlatlaridan 
biri hisoblangan. Karfagen tarkibiga O 'rtayer dengizinig g'ar- 
bidagi Malta, Sardiniya, Korsika, Balear orollari va Sitsiliyaning 
g'arbiy qismi kirgan. Shuningdek, keyinchalik shimoliy Afrikadagi 
Utika va Ispaniyadagi Gades shaharlari ham Karfagen qo'shinlari 
tomonidan bosib olingan. Karfagen hozirgi Tunis o'rnida boTgan.
Hozirgi Tunis, qadimgi Karfagenning yer usti tuzilishi xilma 
-xil bo'lib, hududining 3/1 qismini Atlas togTari va mamlakat shi- 
molidagi balandligi 1520 metrgacha boTgan yassi tog'lik tashkil 
etadi. Mamlakatning markaziy qismida ayrimlari dengiz sathi- 
dan past joylashgan sho'r ko'llar ham mavjud bo'lgan tekislik va 
pasttekisliklar bor. Janub va sharq tomonlarini Sahroyi Kabirning 
qumlari o'rab turadi. Karfagenda daryolar kam. asosiy suv manbasi 
Majarda daryosidir.
Mamlakat iqlimi subtropik, janubiy va sharqiy tomoni issiq-ja- 
zira. Karfagen shimolida agava, apunsa. yovvoyi zaytun, eman va 
boshqa o'sim liklar o'sadi. .lanubida esa tikanli butalar, lishayniklar, 
sahro daraxtlaridan talxa va etallar o'sadi. Hayvonot dunyosi u 
qadar boy emas. Yirik hayvonlari qora qoplon. tog' qo'yi. qora- 
xal, silovsin, yovvoyi mushuk, gepard, shoqol va tulkidan iborat. 
O 'rtayer dengizida esa baliqlar va suv hayvonlari serob boTgan.
Bu hududda o 'ta qadim zamondan boshlab odamlar istiqomat 
qilishgan. Atlas togTaridan topilgan qadimgi qazilmalarga ko'ra 
odamlar yashagan davr m. av. 400-350 mingyilga borib taqaladi. 
Ular fanda "atlantrop” - atlantika odami nomi bilan mashhurdir. 
Mamlakat aholisining asosiy qismini barbarlar. tunisliklarning aj­
dodlari va finikiyaliklar tashkil qiladi. Keyinchalik esa bu yerga 
rimliklar ham kelib o'rnashgan. Milodiy V asrda mamlakat van- 
dallar tomonidan egallanib talon-taroj qilingan.