‘z b e k ist 0n r espublik asio liy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Qadimgi Xitoyda tabobat ilmining rivojanishi. 
Qadimgi X i­
toyda tabobat ham ancha yaxshi rivojlangan. Tabiblar betnor tomir- 
larini ushlab ko‘rib. kasalliklarini aniqlagan, tashxis qo'yib, so'ng 
davolashga kirishganlar. Qadimgi Xitoyda Van Shu Xe, Ban Sio 
va Xua Tu kabi mashhur tabiblar yashagan va faolivat ko'rsatgan. 
Van Shu Xe tabobatga oid “Ney-Szi”, - „Odam tabiati va hayoti". 
Ban Sio esa “Qiyinchilik haqida kitob “ kabi asarlar yozgan. Ular 
bemorlami davolashda meva, o‘simlik va hayvonlarning ayrim 
qismlaridan tayyorlangan sodda va murakkab dorilardan foydalan- 
gan. Xitoy tabiblari dunyoda birinchi b o iib tomirdan shifobaxsh 
suyuqlik dori yuborib davolash usulini qoilaganlar. 0 ‘sha vaqtda 
Xitoyda dori-darmonlarning 1000 dan ortiq turi m a iu m boigan. 
Qadimgi Xitoyning tarkibiy qismi hisoblangan Tibetda tabobat ilmi 
yuksak dso-ajada rivojlangan. Harbiy qurol hisoblangan poroxni 
ham xitoyliklar kashf etgan.
Xitoyda geografik va tarixiy bilimlarning rivojlanishi. 
Xi­
toyda markazlashgan davlatlarning tashkil topishi va mamlakatni 
m a'm uriy viloyatlarga b o iish geografik bilimlarga ega b oiishni 
talab etgan. M.av. VIII asrda Chjou davlatining yerlari 9 viloyat- 
ga b o iin g an edi. Sin va Xan podsholiklari davrida mamlakat 
b
viloyatga b o iin g an edi. Podsho va viloyat hokimlari o'zlari yashab 
turgan viloyatni puxta bilishlari kerak edi. Buni geografiya fani 
o ’rgatardi. Qadimgi Xitoy tarixchilar vatanidir. M. av. 145- 90-vil-
324

---

larda yashagan mashhur Sim Syan „Tarixiy xotiralar’ degan asar 
yozgan. Bu kitobda Xitoyning eng qadimgi davridan m. av. 
II 
asr 
oxirigacha bo'lgan tarixi bayon etilgan. Milodning 32-92-yillarida 
yashagan tarixchi 
Ban Gu esa “Xan podsholari tarixi” 
asarini 
yozgan. Unda Katta Xan podsholigi tarixi bayon etilgan.