‘z b e k is t n respublikasi oliy va ‘rta m a xsu s ta ’lim va zir lig I nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

Tayanch iboralar:
Laboratoriya ishlarini bajarishga tavsiyalar va uslubiy ko‘rsatmalar. 
Laboratoriya ishlarini joylashtirish uchun form atlar bajarish 
Bir va ko‘p qatorli yozuvlar bajarish
Nazorat savollari:
1. A4 yoki A3 fo rm a tla m i bajarishni eng m aqbul b o 'lg an nuqta 
koordinatalar kiritish uslubini asoslab bering.
2. Asosiy yozuv grafalarini chizishda va unga yozuvlar yozishda qaysi 
buyruqlardan foydalanishni maqbul ko‘rasiz va nim a uchun.

---

Adabiyot:
1. w w w .info-baz.narod.ru, П-раздел “ ГТримитив” , 2-раздел.
2. A. Ф едоренков, А.Кимаев, AutoCAD 2002: “ П рактический курс” , 
М осква, “Д Е С С C O M ”, 2002г. IV-раздел “С редства редактирован и я 
чертеж ей” , 4 -раздел, 291 - 307 стр.
3. Ю. Қ ирғизбоев va boshqalar. “ М аш инасоэлик чизм ачилик курси” , 
Т , Ў қитувчи, 1987й. 45-51 бетлар.
4. Ю. Қ и рғи зб оев va boshqalar.' “Т ехник ч и зм ачи ли ги курси ” , Т, 
Ў қитувчи, 1987й. 45-51 бетлар.
10-11.1. I-laboratoriya ishi-“Teitis kontur” chizmasini, ya'ni
“Tutashma”ni bajarish uchun tavsiyalar va uslubiy ko‘rsatmalar
I-laboratoriya ishini bajarish uchun talabalar guruh ju rn alid an o ‘z 
tartib raqam lariga m os boMgan vazifani ilovadan oladilar.
Talabalar bu m ashg‘u!otga o ‘z vazifalarini daftarga k o ‘chirib kelishgan 
bo'lishlari shart. “TeKis kontur” chizmasini quyidagi ketm a-ketlikda bajarish 
tavsiya etiladi: Lekin buni har bir talaba o ‘zi istagan, y a 'n i o ‘zi maqbul 
deb topgan reja asosida bajarishlari ham mumkin.
1.
TeK is 
k o n tu m in g o ‘lcham laridan kelib chiqqan holda A4 yoki A3 
format tanlab olinadi. So‘ngra bu formatda tutashmaning simmetriya o ‘qlari va 
markaz chiziqlari “ О трезок” - “ Kesma” buyrug‘idan foydalanib o ‘tkaziladi. 
M arkaz chiziqlarni o'tkazishda ularorasidagi m asofani “ Surish” - “ С двиг” 
buyrug‘idan yoki 
k e s m a
uzunligini tezkor kiritish usulidan foydalanib kiritiladi.
2. TeKis k o n tu r chizm asida berilgan chiziqlar, y a’ni to ‘g ‘ri chiziq va 
aylanalar chizib olinadi. Bunda “О трезок”- “ K esm a” va “ K p vr” - “A vlana” 
buyruqlaridan foydalaniladi.
3. TeKis kontur chizmasidagi tutashm a elem enti - aylana yoyi o ‘tkaziladi. 
Kompyuterda bunday aylana yoyi to ‘liq aylana ko‘rinishda chizish panelidagi 
yoki “Черчение” menyusidagi “ Круг”- “ Aylana" buyrug‘idan foydalanib chizib 
olinadi. Buning uchun ulam ing birortasiga kirib, undagi “ K ac/ K ac/Р ади ус” 
buyrug‘i yuklanadi va taxm iniy urinish nuqtalari “ S ich q o n ” yordam ida 
ko'rsatiladi. Muloqotlar darchasidagi so'rovga tutashma radiusi kiritiladi va “ Enter” 
ni yuklash bilan tutashm a yoyi to ‘liq aylana bo‘lib tasvirlanib qoladi.

---

Shunday am allam i bajarish asosida chizm adagi barcha tutashm alar 
bajariladi. Ulardagi ortiqcha aylana yoylarini chizm adan yo:qotish uchun, 
“Q6pe3aTb”- “ Kesish” buyrug‘idan foydalaniladi.