‘z b e k is t n respublikasi oliy va ‘rta m a xsu s ta ’lim va zir lig I nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

I-M A SH G ‘ULOT
Mavzu: Grafik axborotlarni kompyuterda bajarish mumkinligi to ‘g ‘risida
Adabiyot:
1. W W W .lnfo-baz.narod.ru. l-bob “Обшие свед ен и я” .
2. A. Ф едоренков. А.Кнмаев. AutoCAD 2002: “ Практический курс". 
М осква, "D ESS S O M ", 2002g., 63 
80 стр.
3. Б. Барчарл va boshqalar. ‘‘Внутреннмй мир A utoCA D ” (Переиол с 
англ.) Kiev: DiaSoft 2000. 1-раздел.
Kompvutergrafikasi fani quyidagi texnik va dasturlar vositalari yordamida 
o ’qitiladi:
1) Texnik vositalar (1-rasm ):
1-rasm
1 - Displey—m onitor;
2- Kiritish qurilmalari: klaviatura-tugmalar paneli, sichqon va boshqalar:
3-Tasliqi xotira qurilm asi—protsessor;
4-Q og‘ozga chiqarish qurilm asi—printer, plotter va boshqalar.

---

Dasturlar vositalari. Dasturlar sistemali-operasion va amaliy dasturlarga 
bo ‘linadi. O peratsion dasturlar foydalanuvchini kom pyuter bilan m uloqot 
qilishida vositachi b o ‘lib xizmat qiladi. U lar yordam ida tezkor xotiradan 
foydalanish, disketlardagi axborotlami o'qish. axborotlarni disketga yozish, 
amaliy dasiurlarni ishga tushirish kabi am allar bajariladi.
A m aliy d a stu rla r u yoki bu grafik a x b o ro tla r u ch u n tuzilad i va 
kom pvuterga kiritiladi. D asturlar Beysik yoki Paskal tilida tuziladi. Ushbu 
o ‘q u v q o 'l l a n m a d a k o m p y u t e r g r a f i k a s i d a
l o y i h a l a s h n i n g
avtom atlashlirilgan tizimi A utoC A D program m alaridan foydalanib, grafik 
axborotlarni kom pyuterda bajarishni o ‘rganiladi. Bunda foydalanish uchun 
ishlab chiqilgan A u toC A D nin g oxirgi versiyalari A u to C A D -2 00 0 va 
A utoC A D -2002 dasturlaridan foydalaniladi.
1.1. AutoCAD 2000 ni yuklash
M a’lumki kom pyuter quyidagi k?tma-ketlikda elektrtarm og‘iga ulanadi, 
ya'ni yuklanadi: PRO TSESSOR - M O N IT O R - P R IN T E R va boshqalar. 
Uni o‘chirish esa, aksinchabo'ladi: PRIN TER - M ONITOR - PROTSESSOR. 
K om pyuter elektr manbaiga ulangach, ekranning chap tom onida ustun 
ko'rinishida unga kiritilgan asosiy program m alar, “Ярль1к ”-гаш г1у belgi 
ko‘rinishidajoylashgan bo'ladi. Ularorasidan “AutoCAD 2000 yoki AutoCAD 
2002" ga kursorni "Sichqon” yordamida olib kelib, 
L in in g
chap tugmasi 
ketm a-ket ikki marotaba yuklanadi. Ekranda qum soat bilan kursorni strelkasi 
yonm a-yon paydo bo‘ladi va biroz vaqt o ‘tgach, ekranda AutoCAD-2000 
yozuvi va uni yuklanish darchasi paydo bo‘ladi. Bu darchaning yuqori chap 
burchagida to‘rtta knopka-tugmalari joylashgan bo'lib ular quyidagi vazifalarni 
bajarishga m o‘ljallangan (2-rasm):
1 - “ О
т к р ь п ь
чертёж "-аууа! tuziJgan chizm ani ochish. y a 'n i ekranga 
fayllari nom lab xotiraga kiritib qo'yilgan chizmalarni chaqirish buyrug'ining 
tugmasi.
2- “Н ачать c н ач ало” -уапш chizm a boshlash buyrug‘iiiing tugmasi.
3-“ И спользовать ш аб л о н ”- shabloiilardan foydalanish buyrug'ining 
tugmasi. IJ yoki bu form atdan va burchak shtam plaridan foydalanishni 
ta'minlaydi.
4 - “ И спользовать волш еб н и к,,-5е1гг buym g'idan foydalanish tugmasi. 
Bu buyruqdan foydalanib A utoCADni yuklash ikki holatda amalga osliiriladi:
1. T ezkor yuklash; 2. Kengaytirilgan yuklash.
Tezkor m oslash holatida 2 - “ Н ачать c н ач ал о " tugmasi yuklanadi. Shunda 
o ‘lchov birliklari va chizm a qog‘ozining form ati taklif qiiinadi.

---