‘z b e k is t n r espu blik asi o L iy va ‘rta m axsus ta’ L i m vazirlig I

Tayanch-harakat apparati bu/ilgan o ‘quvchilarni korreksion o ‘qitish. 
T ayanch-harakat  apparatlari  buzilishining  turlari  va  yuzaga  kelish 
sabablari.  T a y a n c h - h a r a k a t   a p p a ra tid a g i  turli  b u z i l i s h la r   b o la la r n i 
o ‘qitish  va  tarbiyalashda  m uay y an   m u a m m o la r n i   keltirib  ch iq arish i 
m u m k in .  T a y a n c h -h a ra k a t  ap p a ra ti  funksiyalarining  b u zilishi  t u g ‘m a 
yoki  orttirilgan  b o ‘lishi  m um kin.  T a v a n c h -h a ra k a t  a p p a ra ti  patologivasi 
quyidagi  turlarga  ajratiladi:
1)  nerv  tizim ining  kasallanishi  (b o lala r  serebral  p a r a lic h i  (B T s P ), 
poliom ielit);
2
) tayanch-harakat  a p p a ra tin in g tu g ‘m a  patologiyasi;  so n n in g  tu g ‘m a  
ch iq qanligi;  b o ‘yin  qiyshiqligi;  qiyshiq  oyoqlik  va  o y o q n i n g   b o s h q a  
nuqsonlari;  um urtqa  pog‘onasi  rivojlanishidagi  n u q s o n l a r  (skolioz);  q o ‘I 
yoki  oyoqlarning  rivojlanmaganligi  va  nuqsonlari;  q o ‘li  b a r m o q l a r i n in g  
a n o m a l   rivojlanishi;  artrogripoz  (t u g ‘m a  m ayiblik);

---

3) 
orttirilgan  kasalliklar va tayanch-harakat  apparatining zararlanishi; 
o rq a   miya,  bosh  miya  va  q o ‘l-oyoqlarning  travm atik  jaro h a tla n ish i; 
p o l i a t r i t ;   sk e le t  k a s a llik la ri  ( t u b e r k u l e z ,   s u y a k l a r d a g i   s h i s h l a r ,  
o steom ielit),  skelet  tizimi  kasalliklari  (raxit,  xondodistrofiya).
T a y a n c h - h a r a k a t   ap p a rati  patologiyasi  boMgan  b olalarda  asosiy 
buzilish  harakatlanishdaai  nuqson  hisoblanadi.  B unday  nuqso n larg a 
ega  bolalarning  89  %  ini  serebral  paralichli  bolalar  tashkil  etadilar. 
U larda  harakat  buzilishi  psixik va  nutqiy buzilishlar bilan birga  nam o y o n  
boMadi.  Shu  bois bu  kabi  bolalar nafaqat  davolash va  ijtimoiy yordam ga, 
balki  psixologik-pedagogik  va  logopedik  korreksiyaga  h a m   m u h to j 
boMadilar.
H arakatlanish  buzilishlari  o ‘rtacha darajada boMgan  bolalar yurishni 
o 'r g a n i b   olsalarda,  biroq,  sh o n c h   bilan  yura  olm aydilar,  u lar  u c h u n  
m axsus  m o s la m a la r zarur.  H arakatlanish  buzilishining  yengil  shaklida 
b o la la r  uyda  va  k o ‘ch a d a   mustaqil,  q o ‘rq m ay   yura  oladilar,  o ‘zlariga 
toMa  xizm at  k o ‘rsatadilar.