‘z b e k is t n r espu blik asi o L iy va ‘rta m axsus ta’ L i m vazirlig I

I 1-  chizma.  Muammoli  о ‘qitish  metodining  tuzilmasi
M uam m oli t a ’lim konsepsiyasining asosiy tushunchalari  «m uam m oli 
v a z iy a t» ,  « m u a m m o » ,   « m u a m m o n i   to p ish »   k a b ila r  h is o b l a n a d i . 
C h i z m a d a n   anglanadiki,  m u a m m o li  vaziyat  bu  m e to d n in g   dastlabki 
k o ‘rinishi  hisoblanib,  o ‘zida  subyektning  aniq  yoki  qism an  tu s h u n ib  
yetilgan  m u a m m o n i  ifodalaydi,  uni  bartaraf etish  yangi  bilimlar,  usullar 
va  harakat  k o ‘nikm alarini  o ‘zlashtirishni taq o zo  etadi. Agar o ‘quvchida 
qiyinchiliklarni  y o ‘qotish  yo'llarini  izlab  topish  u ch u n   b o sh lan g ‘ich 
m a ’lu m o tlar b o ‘lmasa,  shubhasiz,  m uam m oli vaziyat  yechim ini  u  qabul 
qilm aydi,  y a ’ni,  m u a m m o n in g   yechimi  uning  ongida  aks  etm aydi. 
Fikrlash  m u a m m o   m ohiy atin i  tu s h u n ib   yetilishi,  ifodalanishi,  mavjud 
bilim   va  k o ‘n ik m a la r m ajm u asi  va  izlanish  tajribasi  asosida  m u a m m o li 
vaziyatni  qabul  qilish  bilanoq  boshlanadi.  Bu  h olda  m u am m o li  vaziyat 
m u a m m o g a   aylanadi.  H a r   bir  m u a m m o   m u a m m o li  vaziyatni  o ‘zida 
n a m o y o n   e t a d i ,   b i r o q ,   b a r c h a   m u a m m o l i   v a z iy a t  m u a m m o g a  
aylanaverm aydi.
M a z k u r   m e t o d d a n   foydalanish  ja ra y o n id a   m u a m m o   yech im in i 
t o p i s h g a  
y o r d a m  
b e r u v c h i  
y o ‘n a l i s h l a r  
k o ‘r s a t i l m a y d i  
va 
chegaralanm aydi.  Bu xususiyat  m uam m oli  masalaga xosdir.  M u a m m o d a  
y e c h im n in g   q a n d a y d ir  p aram etrlari  k o ‘rsatilsa,  u  m u am m o li  m asala 
hisoblanadi.  H a r   q a n d a y   m u a m m o li  topshiriq  m a ’lum  m u a m m o n i,  
d e m a k ,   m u a m m o l i   v aziyatni  h a m   q a m ra b   oladi.  Biroq,  y u q o rid a  
t a ’kid lan g an id ek ,  b a r c h a   m u a m m o li  vaziyat  m u a m m o   b o ‘la  olm aydi. 
I n s o n   h a r d o im   m u a m m o li   m asalalarni  hal  yetadi.  Agar  un in g   oldida 
m u a m m o   pay d o   b o ‘lsa,  uni  m u a m m o li  masalaga  aylantiradi,  y a ’ni, 
u n in g   y ec him i  u c h u n   o ‘zidagi  bilim lar  tizimiga  tay an a d i  va  m a ’lum 
k o ‘rsatkichlarni  belgilab oladi.  Muvaffaqiyatsizlikka  uchragan  taq d ird a
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

и  b o sh q a   k o ‘rsatkichIarni  qidiradi  va  shu  m u a m m o   b o ‘yich a  yangi 
variantlardagi  m asala la rni  loyihalaydi.
T a ’lim  j a ra y o n id a   m u a m m o li  m e t o d n i  q o ‘llashda  o 'q i t u v c h i   va 
0
‘q u v ch ilar t o m o n id a n   quyidagi  h a r a k a tla r  am alga  oshiriladi: