|
29 - rasm. B a’zi bir omborlarning ко‘rinishi
Tranzit m e’yori deganda, bir buyurtma asosida ta ’minlovchi
korxonaga yuboriladigan moddiy boylik manbalarining eng kam
qo‘yilgan miqdori tushuniladi.
Ishlab
chiqarish jarayonining uzluksizligini omborlardan
foydalaniladigan usul bilan ta’minlashda mahsulotlar harakati
boshqacha tashkil etiladi. Bu usul orqali materiallar korxona va
tashkilot omborlariga yetib borishdan avval, ta’minIash-o‘tkazish
tashkilotlarining ombor va bazalaridan iste’molchilarga yetkaziladi.
Om borlar orqali ta’minlash usuli turli xil moddiy boylik
manbalarini kam miqdorda iste’mol qiladigan korxonalarda
qo‘llanadi.
Ombor orqali ta ’minlashning ijobiy tomoni yana shundaki, bun-
da ta ’m inlash-o'tkazish bazadagi zaxiralardan samarali foydalanish,
shuningdek, qisqa vaqt davomida birdaniga keng doiradagi
iste’m olchilar ehtiyojini qondirishi mumkin, iste’molchilami har
tom onlam a ta’minlash imkoniyati yaratiladi.
88
Ishlab chiqarish korxonasining omborlari, yordamchi sexlari va
transportlari korxona ishlab chiqarish tuzilmasining eng muhim
halqalaridan hisoblanadi.
Korxona omborlarining asosiy vazifalari quyidagilardan iborat:
1. Kerakli yoqilg‘i, xomashyo, material, mahsulot va boshqa
manbalar
zaxiralarini
to ‘plash
va
iste’molchilarni
uzluksiz
ta ’minlash.
2. Moddiy boylik manbalarini saqlash.
3. Ortish-tushirish ishlari, omborning ichki ishlarini eng oz
mehnat va moliya xarajatlari bilan oqilona tashkil etish.
4. Ombor maydonlaridan oqilona foydalanish va omborning
asbob-uskunalarini samarali ishlatish.
5. Moddiy boylik manbalarini ishlab chiqarishda iste’mol
qilishga tayyorlash.
6. Markazlashtirilgan usulda material va mahsulotlami kerakli
joylarga yetkazib berish.
7. Materiallardan tejamli foydalanishni nazorat qilish.
8. Ishlab chiqarish jarayonida ishlatilmasdan qolgan, ortiqcha
moddiy boyliklar manbalari zaxiralarini o ‘z vaqtida aniqlash va
ulardan foydalanishni tashkil etish.
Omborlar ko‘pgina belgilariga qarab turlarga ajratiladi.
Omborlar yuk oqimining har xil uchastkalarida boshlanish
joyida, o ‘rtasida yoki oxirida tashkil etilishi mumkin. Omborlarga
ehtiyoj moddiy oqimlar oqishining hamma darvlarida mavjud
bo‘ladi.
Moddiy boylik manbalarini ishlab chiqaruvchidan iste’molchiga
transportirovka qilish ikki usulda bajarilishi mumkin:
- tranzit usulida;
- omborlardan foydalanish usulida.
Ishlab chiqarish jarayoni uzluksizligini tranzit usuli bilan
yetkazish eng tejamli usul hisoblanadi, chunki u qo‘shimcha
xarajatlaming kamayishiga olib
keladi.
Lekin bu
usuldan
foydalanishning o ‘z shartlari bor. Iste’molchi korxona bitta
ta ’minlovchi korxonaning aniq vaqt davomida katta miqdordn
yuboradigan moddiy boylik manbalaridan foydalansa, tranzit
usulidan
foydalanish
mumkin.
Boshqacha
qilib
aytganda,
ta ’minlashning tranzit usuli bilan tashkil qilinish imkoniyati moddiy
89
boylik manbalarini iste’mol qilish miqdoriga va belgilangan tranzit
m e’yorlariga bog‘liq.
Tranzit m e’yori deganda, bir buyurtma asosida ta ’minlovchi
korxonaga yuboriladigan moddiy boylik manbalarining eng kam
qo‘yilgan miqdori tushuniladi.
Ishlab chiqarish jarayonining uzluksizligini omborlardan
foydalaniladigan usul bilan ta’minlashda mahsulotlar harakati
boshqacha tashkil etiladi. Bu usul orqali materiallar korxona va
tashkilot omborlariga yetib borishdan avval, ta’minlash-o‘tkazish
tashkilotlarining ombor va bazalaridan iste’molchilarga yetkaziladi.
Omborlar orqali ta ’minlash usuli turli xil moddiy boylik man
balarini kam miqdorda iste’mol qiladigan korxonalarda qo'llanadi.
Ombor orqali ta ’minlashning ijobiy tomoni yana shundaki,
bunda ta ’minlash-o‘tkazish bazadagi zaxiralardan samarali foyda
lanish» shuningdek, qisqa vaqt davomida birdaniga keng doiradagi
iste’molchilar ehtiyojini qondirishi mumkin, iste’molchilami har
tomonlama ta ’minlash imkoniyati yaratiladi.
Ishlab chiqarish korxonasining omborlari, yordamchi sexlari va
transportlari korxona ishlab chiqarish tuzilmasining eng muhim
halqalaridan hisoblanadi.
Korxona omborlarining asosiy vazifalari quyidagilardan iborat:
1. Kerakli yoqilg‘i, xomashyo, material, mahsulot va boshqa
manbalar
zaxiralarini
to ‘plash
va
iste’molchilarni
uzluksiz
ta’minlash.
2. M oddiy boylik manbalarini saqlash.
3. Ortish-tushirish ishlari, omborning ichki ishlarini eng oz
mehnat va moliya xarajatlari bilan oqilona tashkil etish.
4. Ombor maydonlaridan oqilona foydalanish va omborning
asbob-uskunalarini samarali ishlatish.
5. M oddiy boylik manbalarini ishlab chiqarishda iste’mol
qilishga tayyorlash.
6. M arkazlashtirilgan usulda material va mahsulotlami kerakli
joylarga yetkazib berish.
7. Materiallardan tejamli foydalanishni nazorat qilish.
8. Ishlab chiqarish jarayonida ishlatilmasdan qolgan, ortiqcha
moddiy boyliklar manbalari zaxiralarini o ‘z vaqtida aniqlash va
ulardan foydalanishni tashkil etish.
90
Omborlar ko‘pgina belgilariga qarab turlarga ajratiladi (30
rasm).
Do'stlaringiz bilan baham: |
