oladi. S huning uchun turizm ni o ‘rganish psixologiya, antropologiya,
sotsiologiya, iqtisodiyot, geografiya, inform atika, hu q u q kabi fanlar
bilan uzviy bog‘liq. Turistik resurslar yer
sharining deyarli b arch a
b u rc h a k la rid a , q it’alarida va m a m ía k a tla rid a m avjud. T u riz m
tashkilotchilari turizm yo‘nalishi (m arsh ru ti) va tu rizm tu rin i erkin
tanlash sh aroitida turistik oq im larn i bilishi, istiqbollashi va h a tto
ulam i boshqarishi kerak. B uning u c h u n esa quyidagi fan la m i bilish
juda-juda zarur.
P sixo lo g iy a
Sayohat qilish uchun turist qaysi yo‘nalishni tanlaydi?
U shbu
m av sum d a qaysi m am lakat k o 'p r o q afzallikka ega b o ‘la d i va
turizm ning qaysi turlari eng m a sh h u r b o 'ladi? T u rizm b o zo rid a
qanday tu r m ahsulotni tak lif qilish foydali? 0 ‘z turistik m ah su lo ti
harakatini qayerga yo‘naltirish kerak? M ijoz xohishlarini eng yaxshi
q o n d iru v ch i tu m i qanday q ilib tu z ish kerak? Bu sav o llarn in g
k o ‘pchiligiga inson psixologiyasini o ‘rg an m asd an ja v o b b erish
m um kin em as. M ijoz (turist) xohishi sabablarini o ‘rg an m asdan va
tushunm asdan turib, tum i to ‘g‘ri tuzish va uni bozorda iste’m olchiga
tak lif qilish m um kin emas. K ichkinagina uzilish yoki xatolik h am
puxta tayyorlangan va tahlil qilingan sayohatdagi
ijobiy taassu ro tn i
yo‘qotishga yetaríi boMadi.
Sayohatni amalga oshirish — turistlam ing yoshi, intellekt darajasi,
moliyaviy ahvoli va ko‘pgina b o sh q a om illarga bogMiq. D am olish,
du n y o q arash n i kengaytirish, n o ta n ish narsalarni b ilish , k o ‘ngil
ochish, diniy, davolanish, qarindoshlar va d o ‘stlami ko‘rish va boshqa
m aqsadlar tufayli kishilar say oh atn i am alga oshiradilar.
S a y o h a tn i tan lash d a m a q s a d la m in g o ‘zg arish i is te ’m o lc h i
bozorida turistik m ahsulotni ta k lif qiluvchi turistik firm a u ch u n
salbiy oqibatlarga olib keladi. K ayfiyat, m oda,
u m u m iy siyosiy-
iqtisodiy holat va ko'pgina b o sh q a om illarga e ’tiborsizlik tufayli
m ijo z la r y o ‘q o tila d i, n a tija d a , tu r is tik f a o liy a td a iq tis o d iy
qiyin chilik larg a sabab b o 'la d i. M asa lan , so ‘nggi y illard a k a tta
shaharlar va sanoat markazlari aholisi ekologik to za tab iat saqlangan
joylardagi ekoturizm ni afzal ko‘rishm oqda.
Turistik m ahsulotni loyihalashtirish uni turistik ko‘rg azm a va
www.ziyouz.com kutubxonasi
yarm arkalarda ulguiji savdoga taklif qilishdan
taxm inan ikki yil
oldin boshlanadi. Shu bois, turistik talabni istiqbollashda psixologik
jih atd an chuqur tajriba, sezgirlik va professional bilimga ega b o ‘lish
kerak.
Antropologiya
A n tro p o lo g iy a — o d a m n in g kelib ch iq ish i va evolutsiyasi
(rivojlanishi)Jism oniy tuzilishi va irqlar, millatlarning paydo bo‘lishi
haqidagi fandir. T urizm ilm ida esa u - insonning atrof-m uhitga
t a ’siri va m a d an iy atin i o ‘rganad i. M aqsadi
in so n hay o tin in g
m u rak k ab xarak terin i, u la rn in g o ‘zaro aloq ad orlik tizim in i va
jam iyatdagi xulqini tadqiq qilishdir. Shuningdek, u sayohat qilishga
u n d o v c h i sa b a b la rn i k e ltirib ch iq a ru v ch i o m illa rn i; say o h at
zaruriyatini taqozo qiluvchi
ijtimoiy, madaniy, iqtisodiy sharoitlarni;
tu ristlarning atro f-m uh itg a t a ’sirini, turli holatlarda m ahalliy aholi
b ilan o ‘zaro aloqasini, m ahalliy madaniyat va m illatlararo aloqalar
rivojlanishining turizm ga t a ’sirini o‘rganadi. Aynan antropologiyani
o ‘rganish turistik obyektlar va markazlar chegarasini aniqlashga
yo rd am beradi va turistik o qim ni to ‘g‘ri taqsim lash va yo‘naltirish
im koni tug‘iladi.
P irovard natijada quyidagi savollarga javob olinadi: m a’lum bir
obyektga obyektning o ‘zi va turistlarga zarar qilm agan holda nechta
tu rist ta sh rif buyurishi m u m k in ? T uristlar
to m o n id a n axborot
(inform atsiya) va atrofni o ‘rganish, ushbu resurslardan maqsadli
foydalanishni ta ’minlash m um kinm i? Bu m a’lum otlar turizm ni turli
d arajada rejalashtirish im k o n in i beradi.
Do'stlaringiz bilan baham: 
