‘z b e k I s t n r e s p u b L ik a s I o liy va ‘rta m a X s u s ta’l im V a zir lig I

V a U o m a
m a d ra sa si; 
C h iro q ch id a Eski Langar m asjidi, K atta va kichik x o n aq o h lar; 
Q am ashida Langar ota masjidi va maqbarasi; Kosonda B andi Kushon 
m asjidi, H usam o ta m ajm uyi, Q o ‘rg‘on m asjidi, P o ‘lo ti masjidi — 
xonaqohi; K asbida X o‘ja K arlik, Sulton M irh ay d ar m ajm u alari, 
P a n d r o n , T o ‘ra m a sjid m a s jid la ri, N a m o z g o h , S a r d o b a , 
Q o'shgum bazli m aqbara; Jo 'yn ov d ag i Ayvon m asjidi; N ishonda 
H azrati Im om M o ‘yin va Q o vch in d a H azrati Shayx m ajm ualari.
Surxondaryo viloyati yodgorlik resurslari
S u rx o n d ary o ta rix i. 
A rx e o lo g ik y o d g o rlik la ri v a k o ‘h n a
m anzilgohlar: Teshik tosh g ‘ori, M achay g‘o ri, Z ara u tso y , Sopolli 
tep a, D alvarzin tepa, X otin R ab ot, Ayritom.
Surxon m e’morchiligi: Im o m at-T erm iziy m aq b arasi. M ash hu r 
m uhaddis(hadis ilmi olim i)lardan biri — Abu Iso M u h a m m a d ibn 
Savra ibn M uso ibn ad -D ah h o k as-Sullam iy at-T erm iziy hoki ustiga 
bunyod etilgan. Im om T erm iziy IX asrda yashab, u zo q yillar Iroq, 
Isfaxon (Erondagi shahar), X uroson (Erondagi viloy at), M akka va 
M adinada b o ‘lgan. Ilm a l-q iro a t, ilm al-bayon, fiq h , ta rix va eng 
asosiysi hadis ilmini puxta egallagan. Unga Im om al-B uxoriy, Im om
M uslim , Im om Abu D ovud, Q utayba ibn Sayyid, Is’h o q ibn M uso, 
M ahm u d ibn G ayxon kabi m ash h u r m uhaddislar ustozlik qilishgan. 
U ning asarlari ichida «Al-jomiy» («Jam lovchi») asari m ashhurdir. 
(Jnda payg‘am barim iz M u h am m ad alay h issalo m n in g hayoti va 
faoliyatiga oid m uhim m a n b a la r m ujassam . Im o m at-T erm iziy
m aqbarasi Sherobod tu m an in in g Bug1 qishlog‘ida joylashgan.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

H akim at-T erm iziy majmui. 
1 X -X I a s rla rd a Shayx Abu 
A bdulloh ibn M uham m ad hakim at-Term iziy qabri ustiga qurilgan. 
Ichida oq m arm ardan q ab rto sh i va mahorat bilan bezatilgan mehrob 
bor. Toshga o ‘yib o ‘sim liklar tasviri solingan va Q u r’oni Karim 
suralari bitilgan. M ajm uada m aqbaradan tashqari masjid (XI asr), 
x o naqoh (XV asr) mujassam.
Sulton Saodat majmui. 
X -X V II asrlarga oid. Term izlik sayyidlar 
avlodlari dafn etilgan m aqbaralardan iborat. M aqbaraning asosiy 
peshtoqi sharqqa qaratilgan. M aqbaralar peshtoq va gumbazli chorsi 
x onalardan iborat.
Zurm ala minorasi. 
T erm izdan 10 km. masofadagi 12 m etrli 
m in o ra b o ‘lib, shu xaroba h olatida ham ulug‘vordir. Xom g‘ishtdan 
terilgan. M inora eram izning dastlabki yillarida qurilgan.
Qirqqiz qal’asi. 
M azkur xaroba yodgorlik T erm izdan 6 km. 
m asofada b o ‘lib, ikki qavatli saroydir. H ordiq chiqarish va yozgi 
issiq kunlarda saqlanish u ch u n IX asrda qurilgan. Birinchi qavatda 
17 ta k atta xona, 3 ta zal bor. Ikkinchi qavatda h am ushbu reja 
takrorlangan. U ni o ‘zbek xalqining XVIII asrdagi «Qirq qiz» dostoni 
bilan bog‘liqligi haqida ham fikrlar bor.
J a rq o ‘rg ‘on minorasi. 
Ja rq o ‘rg‘on tum anida 
XVIII 
asrda qurilgan 
ushbu m inora archa uslubida pishiq g‘ishtlardan terilgan. Sokoli 
sakkiz yoqli. Sakkiz yoqning yettitasi yuzasida tokcha va g‘ishtdan 
terilgan yozuvlar bor. Sakkizinchi yoqning eshigidan aylanm a zinaga 
chiqiladi. Balandligi 30 m etrga yaqin. Aylanasi 17 m etrga yaqin, 
g‘ishtdan turli shakllar berilgan.
Z aro v u tso y q o ‘riq x o n asi. 
T erm izd a n 100 km . m asofada. 
K o‘h itan g to g‘ida joylashgan. U ndagi 200 dan ortiq suratlardan 30 
ga yaqini yaxshi saqlanib qolgan. U larda ibtidoiy kishilam ing ov 
qilish jarayoni tasvirlangan.
Toshkent shahri va viloyati yodgorlik resurslari
Toshkent (Shosh, Choch) tarixi. 
Qang‘ davlatchiligi. Arxeologik 
yodgorliklari, ilm -fani, hu n arm an d chiligi, san ’ati. Savdogarlik. 
T oshk entn in g 4 dahasi va 12 darvozasi. Mustaqillik yillari qurilgan 
m adaniy-m aishiy inshootlar.
M e’m orchilik: X o‘ja A lam bard or maqbarasi. X o‘ja A lam bardor
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

(X asr) — M ovaro un nahrd a islom ning ilk d a ’v a tc h ila rid a n bo'lgan
— Im o m A bu Bakr M u h a m m a d ibn Ali ibn Ism o il al-Q affo l al- 
S hoshiyning safdoshi a la m b a rd o r (b ay ro q d o r) sh a ra fig a qurilgan. 
U n in g ta x m in q ilin g a n q a b r i s h a h a rn in g e sk i B esh y o g ‘och 
qism ida, K am olon d arvozasi o rtid a b o ‘lib, z iy o ra tg o h m em orial 
m ajm u aga asos b o ig a n . U n in g y er osti c h illa x o n a si h ozirgacha 
saqlangan. X o ‘ja A lam b ard o r m aqbarasi q a b risto n n in g m arkazida 
joylashgan.
Q affo l S h o sh iy m a q b a r a s i. U n in g t o ‘liq ism i A b u Bakr 
M uham m ad ibn Ali ibn Ismoil al Qaffol ash-Shoshiy b o ‘lib, yashagan 
davri X asrdir. T oshkentning yetuk olim laridan b iri hisoblanib, 
shofi’iya (suniylikdagi oq im ) m azhabining rivojlanishiga k atta hissa 
q o ‘shgan. Q u r’on , hadis, sh ariat ilmi bilim doni b o ‘Igan. Uning 
«Odob ul-qozi» («Qozo odobi») asari m ashhurdir. M aq b ara xalq 
tilida H azrati Im om (H astim o m ) deyiladi. U 0 ,5 gram m gacha 
og‘irlikdagi qulf-kalitlami yasaganligi uchun «Al-Qaffol» («Qulfchi») 
nisbati berilgan. U nga atab qurilgan dastlabki m a q b a ra saqlanib 
qolm agan. G ‘ulom H usayn nom li m e ’m o r k ey in ro q uni qayta 
qurgan. Eshikning tepasidagi kitoba saqlanib qolgan. M aqbaraning 
o ‘rtasida kattagina xona bor. XVI asrda m aqbara y o n id a B oboxo‘ja 
m aqbarasi h am bunyod b o ‘lgan.
Shayx Zayniddin bobo O rifon m aqbarasi. Shayx Z ay n id d in bobo 
(X III a sr) asli Bag‘d o d ( I r o q ) iik b o ‘lib, u k is h in in g o ta lari 
Shahobiddin Orifon Bag‘d o d n in g eng katta m utassavvuflaridan biri 
b o ‘lg an lar. 1214 -y ild a tu g ‘ilg a n Z a y n id d in b o b o k e y in c h a lik
Toshkentga ko‘chib kelganlar. M azk u r m aqbaraning chillaxonasida 
hayot kechirib, ta sa w u f tariqatin i rivojlantirishga hissa q o ‘shganlar. 
Rivoyat qilishlaricha, u kishi H asti Im om da yotgan Qaffol Shoshiyga 
juda ixlosm and b o ‘lgan ekanlar. Shu bois, ushbu m a q b a ra d a n Hasti 
Im om ga yer osti yo'Ii bo‘lgan ekan. M aqbara so h ib q iro n Am ir 
T em ur farm oni bilan qurilgan, — deyiladi.
Zangi o ta himmatiy yodgorlik majmui. Zangi o ta (X III asr) ning 
asl ism lari O yxo‘ja ibn Toj X o ‘ja d ir. Zangi (a ra b c h a s o ‘z) o ta 
deyilishiga sabab, u kishi q o ra tan li boMganlar. S h u n in g uch u n 
Zangi ota nisbati berilgan. T urkiston islom olam ida ulug‘ m utafakkir 
va m u ta sa w u f donishm andlardan hisoblanadilar. U sto zlari H akim
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

o ta (S ulaym on Boqirg‘oniy), zavjalari Anbar otindir. U1 zot q o ‘y 
boqib o ‘stirganlari uchun c h o ‘pon!arning p in , — deyishgan. A m ir 
T em u r ushbu obidani bunyod etgan. M ajmua darvozaxona, m inora, 
m a sjid , m a d ra s a , x o n a q o h , s h iy p o n , h o v u z, A n b a r o tin
m aqbaralaridan iborat.
C h o ‘pon o ta majmui. M a zk u r m ajm uaning qurilishi M irzo 
U lug‘b ek nom i bilan bog‘liq (XV asr). Q o‘ychivon c h o ‘p o n lar 
hom iysi C h o ‘pon otaga atab qurilgan. U masjid, m aqbara, hujralar, 
darvozaxonadan iborat.
Shayh Hovandi Tohur majmui. M ajmuada asosan uchta maqbara 
bor: S hayh H ovandi T ohur, Y unusxon, Qaldirg‘ochbiy.
Shayh Hovandi Tohur m aqbarasi. Shayh XIV asrda yashab o ‘tgan 
diniy arboblardan, ilohiyot va tariq at ilmi nam oyondalaridan biri 
bo‘lib, valiulloh darajasiga yetgan. Otasi Shayh U m ar Bog‘istoniydir. 
X o‘ja A h ro r valiy ularning qarindoshi bo‘lgan. Shayh m aqbarasi bir 
n ech a b o r qurilgan va u n ch a k a tta b o ‘lmagan. Ikki xo nadan iborat: 
b irinch i — katta xona 12 qirrali gumbazli ziyoratxona; ikkinchi — 
kichik xo na 8 qirrali gum bazli go‘rxonadir. M aqbarani yonida ikkita 
chillaxo n a b o ‘lgan. U larni X o ‘ja A hror qurdirgan, atrofi m ozor 
b o ‘lgan. M asjid ham b o'lgan. M aqbara XIV—XV asr obidasidir.
Y unusxon m aqbarasi. Y unusxon Chingizxonning ikkinchi o sg‘li 
C hig‘atoyning naslidan hisoblanadi. XV asrda yashab o ‘tgan. U 
B ob um in g onasi Q utlug‘ N igorxonim ning otasidir. Y a’ni, Boburga 
buva hisoblanadi. T oshkentning 1485—1487-yilIaridagi hokim idir. 
M aq b ara Yunusxonning o ‘g‘li A hm adxon to m on id an qurdirilgan. 
T arxi t o ‘g ‘ri to ‘rtburchak, o ‘rtasida xonaqoh b o ‘lib, gum bazli. 
Z alning burchaklarida ikki qavatli hujralar bor. G um baz keyinchalik 
buzilib ketgan.
Q aldirg‘ochbiy maqbarasi. M aqbara XV asming birinchi yarmida 
b u n y o d b o ‘lib, kim to m o n id a n q u rd irilg a n lig i n o m a ’lum . 
R iy o y a tla rg a k o ‘ra , b u y e rg a Q a ld irg ‘o c h b iy ism li q o z o q
shahzo dalard an yoki biylardan biri dafn etilgan. K ubik shaklidagi 
m aq bara 12 qirrali piram idalik gum baz bilan yopilgan.
B aro q x o n m aq b arasi. B aroqxon (XVI asr) — shayboniylar 
sulolasidagi xon boMib, o ‘z davrida M ovarounnahrni boshqargan. 
U n ing nom i bilan tanga p u llar zarb etilgan. O bodonchilik ishlari
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

q ilg an . X u s u s a n , m a d ra sa q u r d ir g a n . H o z ir u s h b u b in o d a
0 ‘zbekiston m usulm onlari d in iy ishlari idorasi joylashgan.
Ko‘kaldosh inadrasasi. U shbu m adrasa XVI asrga o id b o iib , 
uni T o sh k en t xonlaridan b irin in g vaziri K o‘kaldosh q u rd irg an. 
M uqim iy, F u rq at, Hamza, X islat kabi shoirlar ushbu m ad rasad a 
b o ‘lish g a n , y ash ash g an , ilm o lish g a n . M a d ra sa 0 ‘z b e k is to n
m usulm onlari diniy ishlari idorasi tasarrufldadir.
H ofiz K o‘hakiy inadrasasi. H ofiz K o‘hakiy (XVI asr) — S ulton 
M uham m ad Hofiz Toshkandiy tarix chi, h uquqshunos, ta ijim o n
b o ‘lib , M irz o U lu g ‘b ek n in g sev im li sh o g ird i A liq u s h c h in in g
nabirasidir. U H indistonga 1528-yili B obur M irzo va 1569-yili 
A kbarshoh huzuriga elchi b o ‘lib borgan. U shbu n om b ilan m adrasa 
qurdirgan va talabalarga ilm o ‘rgatgan. 0 ‘zbekiston m ustaqillikka 
erishgach, uni qayta tiklashga erishildi. H ozir m asjid vazifasini 
o ‘tam oqda.
Abdulqosim Shayh inadrasasi. A bdulqosim (XIX asr) T o sh k en t 
shahrida m a ’rifatparvarlik ishlari b ilan nom qozongan b o ‘lib, ilmi 
toliblarga bepul ilm o‘rgatgan. U shbu m adrasa ham uning to m o n id an
b unyod b o ‘lgan. H ovlida g ir a y la n a ikki qavatli h u jra la r b o r. 
«H onaqoi M o ‘yi Muborak» ichidagi ravoqli m ehrobi te p asid a arab
tilida «Bu ark kabi binoda Rasulning latif m o‘yi bor», — deb yozilgan 
so‘zlar bor.
M ustaqillik yillarida o‘zbek xalqining milliy q a h ra m o n i — A m ir 
Tem ur va m illatim iz donishm andi — A lisher N avoiyga a ta b ajoyib 
haykallar bunyod etildi.
Farg‘ona vodiysi yodgorlik resurslari
V o diy ta rix i. A rx e o lo g iy a si, ilm fa n i va m a d a n iy a ti. 
H u narm an d chilik va savdogarlik.
Farg‘o n a viloyatidagi m e’m oriy yodgorliklar.
Q o‘qo n sh ahri b o ‘yicha:
0 ‘rda — X udoyorxon saroyi. X IX asrning ikkinchi y arm id a 
qurilgan. 4 g ek tar maydonni egallagan. D arvozaxona pesh to qig a 
«Arki oliy Sayyid M uham m ad X udoyorxon» deb bitilgan. 100 ga 
yaqin x on alar bor. Asosan gMshtdan qurilib zeb berilgan.
Jom e m asjidi va minorasi. X IX asr boshlarida Q o ‘q o n xoni
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

U m arxo n qurdirgan. U n d a xonaqoh va 98 yog‘och ustunli ayvon 
m avjud. Masjid 97,5 x 25,5 m etrga teng. U ning yonidagi m inora 
22 m e tr balandlikda.
Kamol qozi m ad rasasi. X IX asr o‘rtalarida qurilgan. U nda 
darsxona, hujralar va ayvonli masjid boMgan.
M iyon hazrat (M iyon Ahmad) m adrasasi. XVIII asr oxirida 
qurilgan. M adrasani xon h u zu rid a maslahatchi lavozim ida ishlagan 
M iyon A hm ad ismli kishi qurdirgan. U nda darvozaxona, hujra 
(d a rsx o n a )la r, m asjid, h o v li va m in o ralar b o r. M u qim iy shu 
m adrasada ta ’lim olgan.
Dahmayi Shohon va M o d arix o n dahmalari. Bu ikkala yodgoriik 
h am XIX asrga oid. D ahm ayi Shohon hazirasi - Q o‘qon xonlarining 
qabristonidir. U qubba - peshtoqli kirish yoMak, ikki ustunli masjid 
va ayvondan iborat. M odarixon «Xon onasi» hazirasida esa xonzoda 
ayollar k o ‘milgan. M ajm u ad a peshtoq, gum baz va ikki m inora 
saqlanib qolgan.
N orbo‘tabiy m adrasasi. X V III asming ikkinchi yarm ida qurilgan. 
U b ir qavatli hovlili b in o d a n iborat, tarxi to ‘rtburchak. (52 m. x 72 
m .). T o ‘rt burchagida m inoralar ishlangan. U nda masjid va darsxona 
bor.
G ‘ishtli masjid. M a h a lla masjidi b o ‘lib, XX asr boshlarida 
qurilgan. X onaqoh va ay vondan iborat. Ixcham tarxli va go‘zal 
qilib bezatilgan.
Shuningdek, M ulkobod masjidi (XX asr), Ayubboy, O lim xon 
xoji, A bdurahm on qozi, S a’dixon qozi nom li XX asr boshlarida 
qurilgan uylar ham alo h id a tarixiy qim matga ega.
Buvayda tum ani b o ‘yicha:
Podshoh Pirim m ajm uyi. U ning o'zagini Shoh Jalil dahm asi 
tashki! etadi. Shoh Jalil avliyo sifatida tan olingan. M ajm ua ikki 
hovlidan iborat: XV asrga o id peshtoqli — gumbazli darvozaxona va
XX asrga oid ochiq masjid. X V -X V I asrga oid q abr va dahm alar.
B o ‘stonbuva m äq b arasi. Bu yerda Shoh Jalilning otasi dafn 
etilgan. O bida X V -X V I asrlarga tegishli ekanligi aniqlangan.
Bibi Buvayda d ahm asi. Bu ayollar dahm asidir. U nda shoh 
Jalilning onasi va xotini k o cm ilgan. G um bazli ikki xonadan iborat. 
Buvayda tum ani shu n o m b ilan saqlanib qolgan.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Shuningdek, Rishton tum anidagi Jah o n o b o d masjidi, X o ‘ja Ilg‘or 
m asjidi, Q o rix o n a xonaqohi. O ltia riq tu m a n id a g i X alfa T illo
majmuyi (bularning barí XX asr boshlariga oid); M arg‘ilondagi Pir 
Siddiq m ajm uyi, X o‘ja mag‘iz m aqbarasi (bularning ikkalasi X V III 
asrga o id ), C h a q a r masjidi (XX asr), Sayyid A hm ad x o ‘ja m adrasasi 
(X IX a s r o x iri), T u ro n b o z o r m a sjid i (X IX a sr) h a m ta rix iy
aham iyatga egadir.
Andijon viloyatidagi me’m oriy yodgorliklar
A ndijon sh ah ri b o ‘yicha:
Jom e majmuyi. U madrasa, masjid va m inoradan iborat. M adrasa 
XIX asr oxirlarida katta va h ash am atli qilib qurilgan. D arsx o n alari 
va hujralari b o r. Ikki qavatli. Tarxi P shaklida. M asjid Farg‘o n ad ag i 
eng yirik o bida hisoblanadi. M in o raning balandligi 32 m etr.
Shuningdek, tum andagi savdogar A hm adbek hoji to m o n id a n
qurdirilgan uy, Paxtaobod tum anidagi O taqo‘zi madrasasi (bularning 
ikkalasi ham XX asrboshlarida qurilgan), N am angan shahridagi M ullo 
Qirg‘iz m adrasasi (XX asr), O ta V alixonto‘ra masjidi (XX asr), 
M avlonbuva majmuyi (XIX asr), X o‘ja A m in qabri (X V III asr), 
N am angan tum anidagi Sirli masjid (X IX asr), Yusufboy Xoji uyi (XX 
asr), Kosonsoy tumanidagi jo m e ’ masjid (XVIII asr), Yusufxon E shon 
majmuyi (XVIII asr), To‘raqo‘ig‘on tum anidagi G ‘oyibnazar madrasasi 
(XIX asr), C hust tumanidagi Lutfullo M avlono majmuyi (XX asr), 
Pop tum anidagi C hodak madrasasi, Boy H am adoniy maqbarasi (X IX
asr) ham alohida tarixiy, estetik va turistik e ’tiborga loyiq.
Vodiyda M ustaqillik yillarda A h m ad al-F a rg ‘oniy, B u rh o n u d d in
al-M arg‘inoniy yubileylari m unosabati bilan o ‘m ati!gan yodgorliklar, 
Andijondagi B obur M irzo xotirasiga ata b qurdirilgan obidalar tu rizm
m arkazlari sifatida qad rostlab turibdi.
Boshqa hududlardagi yodgorlik re s u rs la r
K arm ana tarix i.
K arm ana m e’moriy yodgorliklari. Q osim shayx Azizon m ajm uasi.
XVI asr islom dini m utafakkirlaridan biri — piri komil Q osim shayx 
Azizon b o 'lib , Buxoro xoni A bdullaxonning ustozi b o ‘lgan. U n in g
to ‘rt to m o n id an quduq bo‘lgan. Bu yerda m asjid h am bor.
205
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

M ir Sayyid 
B ahroni 
maqbarasi. 
X -X I asrga oid bo‘lib, uni 
som oniylar sulolasi vakiliaridan birining qabri, — deb kelinadi. 
M aqbara pishiq g‘ish td a n , gum bazli, to ‘rtb u rch ak shaklidadir. 
O crtada qabr, uning yonida ikkita qabr toshi bor.
Raboti Malik va Sardoba. 
Bularni XI asrda qoraxoniylar davrida 
Sham sulm ulk N osir Ibn Ibrohim qurdirgan. M ajm ua «Buyuk Ipak 
yo‘li»da karvonsaroy — m ehm onxona vazifasini bajargan. A m ur 
T em ur, Alisher N avoiylar h am bu yerda b o ‘lishgan.
Shuningdek, K am pir devoli, tarixiy chorbog* va saroylar ham
K a rm a n a ta rix id a a lo h id a a h a m iy a tg a eg a. A sq a ro b o d , 
C h o rg a rc h o rb o g 1, X o n c h o rb o g ‘, J a rc h o rb o g ‘, G u lc h o rb o g 4, 
Bog‘lochin, M irza ch o rb o g ‘lar shular jum lasidandir.
Buxoro am iri A b d u llo A hm adxonning 1894— 1910-y illard a 
yashagan uyi X onchorbog‘dadir. C hargarchorbog‘da esa Buxoro 
am irining saroyi (qarorgohi) boMgan.
Jizzax-S am arqan d y o ‘lidagi «Temur darvozasi» h am turizm
m anzillaridandir.
2-iIova
Xalqaro turizm markazlari 
Yevropa mamlakatlari turizm markazlari
Buyuk Britaniya. Poytaxti London shahri. Iqlimi — m o ‘tadil 
dengiz iqlimi. Davlat tu zu m i — Parlam ente M onarxiya (qirollik). 
M aydoni — 244,1 m ing kv. km , aholisi — 58,5 m in. kishi (1990- 
yillar oxiri), tili — ingliz, dini — xristian, pul birligi — funt sterling. 
Tarixan tarkib topgan va milliy jihatdan h ar xil bo'lgan 4 m a’m uriy- 
siyosiy qism (Angliya, Uels, Shotlandiya va unga yondosh orollar 
Shimoliy Irlandiya)dan iborat. Yirik shaharlari: London, Birmingem, 
G lazgo, Liverpul, M an ch ester, Sheffild, Lids. Milliy bayram i — 
Q iro lich a tu g ‘ilgan k u n (iyun oyining ikkinchi yoki u ch in ch i 
shanbasi).
Sayyohlik yo‘nalishlari va turlari: London. Bukingems saroyi. 
Parlam ent binosi. A vliyolar sobori. Milliy dengiz muzeyi. Britan 
dengiz sohili kurortlari. Biznes turizm , m adaniy turizm . Xorijiy 
tu rizm n ing asosan t a ’tillarga, biznes turizm ga, qarindoshlar va 
d o ‘stlar tashrifiga (tu rizm ning 50%, shulardan 40% ta ’tillar uchun,
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

26% b iz n e s tu ristla r u c h u n ) te g ish li ekanlig i. X o rijiy tu c iz m
rivojlangan. Bir yilda 12 mln. turist kelib ketadi. Ikki — besh yulduzli 
otellari. M asalan: ST Jom es Coust****, H oliday Inn****.
0 ‘zbekiston - Buyuk Britaniya m unosabatlari. 0 ‘zbekiston bilan 
Buyuk B ritaniya o ‘rtasidagi sav d o -iq tiso d iy h am k orlik 1993-yiI 
noyabrda 0 ‘zbekiston Respublikasi P rezidenti I.A. K arim ovning 
Buyuk B ritaniyaga qilgan tashrifi ch o g ‘ida im zolangan «Savdo- 
iqtisodiy ham korlik to ‘g‘risida», «K apital q o ‘yilm alar sarflanishini 
rag‘batlantirish va o ‘zarohim oya qilish haqida» ham da «Ikki yoqlam a 
soliq so lin ish ig a y o ‘l q o ‘ym aslik t o ‘g ‘risida»gi s h a rtn o m a la rg a
asoslanadi. «British Eyrvey» kom paniyasi bilan tuzilgan shartnom aga 
binoan 1992-yil 31-dekabrdan bo sh lab « 0 ‘zbekiston havo y o ‘llari» 
milliy aviatsiya kom paniyasining sam olyotlari haflasiga 4 m a rta
Londonga q atn ab turibdi. 1994-yilda « 0 ‘zbekiston havo yo‘llari» 
milliy aviatsiya kompaniyasi Buyuk B ritaniya transport d ep artam en ti 
bilan kelish ib , T oshkent - M a n c h e s te r - T o sh k en t o ‘rta s id a
m untazam reyslar bajarish huquqini olgan. 0 ‘zbekiston Respublikasi 
Tashqi iqtisodiy faoliyat milliy b an k i b ilan «Barklayz Bank» (salkam
32 m in. A Q S H dollari m iq d o rid a ) q o ‘sh m a faoliyat y o ‘nalish i 
sifatidagi kreditni «Sosete Jenerel» b anki bilan birgalikda «M etropol» 
m ehm onxonasi qurilishi uchun 10 yil m uddatga ajratdi.
Fransiya. Poytaxti Parij shahri. Iqlim i — m o ‘tad il d en g iz iqlim i, 
Davlat tuzum i — Respublika. M aydoni — 551,6 m ing kv. k m ., aholisi
— 60,424 m ln. kishi (2004-yiI), sh u lard an 98% fransuzlar, tili — 
fransuz, dini — xristian (80%) va islom (5% ), pul birligi — fran su z 
franki ed i, 2002-yil 1-yanvardan bo sh lab yevro. Y irik sh ah arlari: 
Parij, M arsel, Lion, Tuluza, N itstsa , N a n t, Strasburg, B o rd o va 
boshqalar. M illiy bayrami - 14-iyul — Bastiliya ishg‘ol qilingan 
kun (1789-yil).
Sayyohlik yo‘nalishIari va turlari: Parij. Luvr, Versal m uzeylari. 
Eyfel minorasi. D ’orse vokzali zallari. P om pidu markazi. Disneylend. 
K urortlar: A rkashon, Biarits, L u k an a, M oliets, S am ov , P alava, 
K am arg, La — G ran d — M ot, S et, M eze, M arsel. T u k o ‘lidagi suv 
sp o rtin in g rivojlanganligi. A vto m o b il y o ‘llarining yaxshi y o ‘lga 
q o ‘yiIganligi. D oim iy rojdestvo (Iso payg‘am b am in g tu g ‘ilganiga 
bag‘ishlangan xristianlar bayram i, m ilo d n in g boshlanishi) b ay ram i.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

K urortlar, otel va turistik lagerlar: Riveri (yiliga 35 min. tur. kun), 
Parij (yiliga 1,5 m in. tu r. k un ), Akvitaniya, Langedsk, Russilon 
(h a rb iri yiliga 6 min. tur. kun). Ikki — besh yulduzli otellar. Masalan, 
L eonard de Vincy**, Panaram a***.
0 ‘zbekiston — Fransiya m unosabatlari. Fransiya qiroli Karl VI 
de Valua (XIV asr) va A m ir T em ur davridagi savdo-iqtisodiy va 
m adaniy aloqalar. 1992-yilda Fransiyada 0 ‘zbekiston Respublikasi 
elchixonasi, 1995-yilda 0 ‘zbekistonda Fransiya elchixonasining 
ochilishi. 0 ‘zbekiston Respublikasi Prezidenti l. A K arim ovning 
1993-yilda Fransiyaga tashrifi. Temuriylar san’ati va tarixini o‘rganish 
h am d a o ‘zbek - fransuz m adaniy aloqalari assotsiyatsiyasining 
«Tem urid» jurnali.
G erm aniya. Poytaxti Berlin shahri. Iqlimi - m o ‘tadil dengiz 
iqlimi. Davlat tuzum i — F ederativ Respublika. M aydoni — 357 
m ing kv. km., aholisi — 82,160 min. kishi (1999 -yil), tili - nemis, 
dini — protestant va katolik, pul birligi — G erm aniya markasi edi, 
2002-yil 1-yanvardan b o sh la b yevro. Yirik sh ah arlari: B erlin, 
G am b u rg , K yoln, F ra n k fu rt - M ayn, D o rtm u n d , G an n o v er, 
N y um berg, Leypsig, D rezd en , Dyusseldorf, S htutgart, M yunxen, 
Baden - Baden. Milliy bayram i - 3 -o k ta b r- G erm aniya birlashgan 
k u n (1990-yil).
Sayyohlik yo‘nalishlari va turlari: Shop tu rizm uchun asosan 
P o ls h a d a n , s h u n in g d e k , A n g liy a, F ra n siy a , S h v e tsa riy a va 
Y aponiyadan tashrif. G erm an iy a Alp tog‘i, Fransiya va 0 ‘rta dengiz 
so h illari y o ‘n alish id a joy lashganligi sabab, tra n z it tu rizm n in g
rivojlanganligi. Savdo k o ‘rgazm alari, konferensiyalarning yaxshi 
y o ‘lga q o ‘y ilg an lig i. K u r o r tla r i, sh ifo b ax sh ta b ia ti, g o 'z a l 
m anzilgohlari, qadim iy tarixi va madaniyati.
0 ‘z b e k is to n -G e rm a n iy a m u n o sab atlari. 1993-yil a p re ld a
0 ‘zbekiston Respublikasi Prezidenti 1. A. Karimovning Germaniyaga 
ta sh rifi. 1993-yil B o n n sh a h rid a 0 ‘zbekiston elch ix o n asin ing
ochilishi. 1995-yil Shtutgart shahrida Linden muzeyda « 0 ‘zbekiston 
Buyuk ipak yo‘li merosi» ko'rgazm asining ochilishi.
Italiya. Poytaxti R im shahri. Iqlimi - m o ‘tadil dengiz iqlimi. 
D avlat tuzum i - Respublika. Maydoni - 301,2 m ing kv. km., aholisi
— 57,679 min. kishi (2001 -yil), tili - italyan, dini — katolik, pul
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

birligi - Italiya iirasi edi, 2002-yiI 1-yanvardan boshlab yevro. Yirik 
shaharlari: Rim, M ilan, N eapol, Turin, G e n u y a , Palerm o. Milliy 
bayrami - 2-iyun — Respublika e ’lon qilingan kun (1946-yiI).
Sayyohlik yo‘nalishlari va turlari. Klassik tu rizm — Rim, Vatikan, 
N eapol, Pom pey, Florensiya, Piza, V enetsiya, M ilan. H ar yili 30 
mln. atrofida turistlarning tashrifi. T ur resurslari: to g 'lar, k o lla r va 
tarixiy obidalar. X alqaro turizm markazlarining asosiy qismi shimoliy 
hududlarda ekanligi va unda Venetto sh ah rin in g birinchi o ‘rinda 
turishi (har yili turistlarning 20%). Keyingi o ‘rin lard a Toskano va 
A lto - Adidje (h a r biriga 13%). Shop tu r. R ojdestvo bayram i, 
plyajlar, to g ‘ c h a n g ‘isiga 
m o lja lla n g a n k u r o rlla r, a n ’anav iy
oshxonalar. Rimdagi m e ’moriy obidalar. V enetsiya shahridagi San- 
M arko sobori, F lorensiyadagi Santa M ariy a del F ore sobori, 
cherkovlar. T uristlarning asosan qo'shni d a v latla r — G erm aniya, 
Fransiya, Avstriya, Shvetsariyadan tashrifi va u larning bir kunlik 
yoki tranzit passajirlar ekanligi. Rim, F lorensiya va Venetsiya kabi 
shaharlarga asosan A Q SH va Y aponiyadan ta s h rif buyurishi. H ar 
yili Italiya jnehm onxonalari va boshqa tu ra rjo y lard a 60 mln. atrofida 
turistlarning joylashuvi. Bularning 35% xorijiy tu ristla r ekanligi. 1
- 5 yulduzli otellari.
0 ‘zbekiston — Italiya m unosabatlari. 1996-yil Florensiyada 
imzolangan « 0 ‘zbekiston bilan Yevropa Ittifoqi o ‘rtasida sheriklik 
va hamkorlik to ‘g‘risida»gibitim. 0 ‘zbekiston Respublikasi Prezidenti 
I. A. Karimovning 1996 — va 2000-yilIarda Italiyaga tashrifi. Turizm
sohasida ikki tom o nlam a hamkorlikning yo‘lga q o ‘yilishi.
lspaniya. Poytaxti M adrid shahri. Iqlimi — q u ru q subtropik iqlim. 
Davlat tuzum i - qirollik. Maydoni - 504,75 m in g kv. km., aholisi
- 40 mln. kishi (2001-yil), tili - ispan, dini — k ato lik, pul birligi — 
peseta edi, 2002-yil l-yanv ardan boshlab yevro. Jah o n turizm
m arkazlaridan biri. Yirik shaharlari: M adrid, B arselona, Valensiya, 
Sevilya, Saragosa, Bilbao, Malaga. Milliy b ay ram i — 12-oktabr — 
Ispan Milliy Kuni (1492-yiI).
Sayyohlik yo'nalishlari va turlari: Ispaniyaga h a r yili 52 m ln. 
turistlarning kelib ketishi va 20 mlrd. d o llargach a darom ad berishi 
(AQSHdan keyin 2 -o‘rin). Turistlarga 6 mln. kishining xizmat qilishi. 
Kataloniya, Barselona, Lerida, Kosta Brava, V alensiya, M ursiya,
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Andalusiya, R ioxa, K astilya-La-M ancha, Estrem adura, M adrid. 
«Ispaniya m adaniyati» mavzusidagi ekskursiya: Malaga, G ran ad a, 
Sevilya, M adrid, Toledo, Kordorado, Kosta-del-So!. 0 ‘rta dengiz 
sohilidagi B enidorm , Salou, Torrem olinos kurortlari, Balear orollari, 
plyajlari, m illiy istirohat bogMari, chang‘i stansiyalari, golf o ‘yinlari, 
ovchiíik, ot sporti. Otellari. Masalan, Augusta Club***, Reymar****.
0 ‘zbek iston — Ispaniya m unosabatlari. XV asrda K astiliya 
qirolining elchisi Klavixoning Samarqandga Amir Tem ur saltanatiga 
tashrifi. M ustaqillik yillaridagi savdo-iqtisodiy va m adaniy-m a’rifiy 
aloqalam ing kuchayishi.
G retsiy a. P oy tax ti Afina shahri. Iqlim i - subtropik iqlim . 
Y evropaning jan ub i-sh arq iy qismida joylashgan qadim iy davlat. 
Davlat tuzum i — Parlam entli Respublika. Maydoni - 131,9 ming 
kv. km ., aholisi —10,6 min. kishi (2000-yil), tili — grek, dini — 
pravoslav, pu l birligi — draxm a edi, 2002-yil 1-yanvardan boshlab 
yevro. Yirik shaharlari: Afina, Saloniki, Patri. Milliy bayram i —
25-m art — M ustaqillik kuni (1821-yil).
Q adim iy grek afsonalari, antik faylasuflar, teatrlar, m e’m oriy va 
haykaltaroshlik yodgorliklari.
Sayyohlik yo‘nalishlari va turlari: tarixiy ahamiyatga ega — Afina 
(Attika), Peloponnes, Fessaliya, Epir, Makedoniya, Frakiya. Ko‘plab 
o ro lla r, p ly a jla r. A fin a n in g q a d im iy m a d a n iy a ti va ta rix iy
yodgorliklari. Afinadagi Parfenon m e’morchiligi, Akropol va Likabet 
tarixiy tepaliklari. Perikl davri yodgorliklari, avliyo Georgiy cherkovi, 
Birinchi grek shohi O ttoning sobiq saroyi. Krit oroli - Zevs xudosi 
v a tan i. T a r ix iy - m a d a n iy tu riz m m a q sa d id a - is p a n la r va 
am erikaliklarning, orollarga esa nem islar, anglichanlar, shvedlar va 
gollandlarning tashrifi. Otellar: Park *****, Titania****.
0 ‘zbekiston — Gretsiya m unosabatlari. 1992-yil 16-m artdan 
yo‘lga q o ‘yilganligi. 1995-yil yanvardan havo yo‘llar orqali oyiga 2 
m arta A finaga sam olyotlarning qatnovi. 0 ‘zbekiston Respublikasi 
Prezidentining 1997-yili Gretsiyaga tashrifi.
Turkiya. Poytaxti Anqara shahri. Iqlimi - asosan subtropik, 
b a’zi h u d u d la rd a 0 ‘rta dengiz va kontinental iqlim. Davlat tuzum i
— Respublika. M aydoni — 814,578 kv. km ., aholisi — 69,6 mln. 
kishi (2003-yil), tili - turk, dini - islom, pul birligi - lira. Yirik
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

shaharlari: Istam bul, A nq ara, Izm ir, A dana, B ursa, G azian tep , 
Eski shahar, Ko‘nya, D iyorbakir, A ntaliya, E dirna. M illiy bayram i
— 29-oktabr — Rcspublika kuni (1923-yil).
T urkiya atrofini Q ora, M arm ar, Egey, O q d e n g iz la r bilan 
o ‘ralganligi ham da Suriya, Iro q , E ron, A rm a n is to n , G ru ziy a, 
Bolgariya, G retsiya bilan ch egaradosh ekanligi.
Sayyohlik yo‘nalishlari va turlari: Turkiyaning x alq aro turizm
markazlaridan biri hisoblanishi. Antaliyaning «Turkiya kurortlarining 
poytaxti» ekanligi. Sog‘lom lashtirish turizmi, tarixiy tu rizm (Andrian 
darvozasi). Bu yo‘nalishda d am oluvchilarning aso san Yevropa, 
Amerika va Yaqin Sharq m am lakatlaridan tashrifi. Plyajlarga alohida 
e ’tib o r qaratilganligi. 2002-yil Turkiyani 13 m ln. xorijiy sayyohlar 
ziyorat qilgani va turizm d an tushgan d arom ad 10 m lrd. AQSH 
dollariga yetgani.
Pomukkale — bu olam ning sakkizinchi m o ‘jizasi, — deyilishi. 
lining sog‘lomlashtirish m arkazi hisoblanishi. Q adim iy inshootlam ing 
mujassamligi. A nqara — savdo m arkazi, muzeylari. D oguboyazit — 
Is’hoqposha saroyi. Istam bul — porti, istirohat b o g ‘lari, T o ‘pkapa 
saroyi, Sultonahmad maydoni va majmuyi, muzeylari, Sultonm ahm ud 
k o ‘prigi. Trabzon m onastri. Izm irdagi q u shlar m a k o n i. D alyan 
qoyalaridagi qabristonlar. S h op -tu r, diniy turizm , yaxta tu r, m adaniy- 
tarixiy turizm , rafting (havo urilgan rezina lodka) tu r, jip tu r, Akva 
park. Otellaming ko‘pligi va ularda servisning oliy d arajad a yo‘lga 
qo'yilganligi: G olden Lotus*****, Club M arko polo*****.
0 ‘zbekiston - Turkiya m unosabatlari. 1992-yil Turkiyaning 
Toshkentdagi elchixonasi, 1993-yil 0 ‘zbekiston R espublikasining 
A nqaradagi elchixonasi vakolatxonasi va Istam b u ld a 0 ‘zbekiston 
R espublikasining Bosh k o nsu lx o n asi o ch ilg an lig i. 0 ‘zb ek isto n
Respublikasi Prezidenti I. A. K arim ovning 1991, 1994, 1997- 
yillarda Turkiyaga borishi. T urkiya P rezidentlari T . 0 ‘zal va S. 
D em irellarning 0 ‘zbekistonga tashrifi.
Shveysariya. Poytaxti B ern shahri. Davlat tu z u m i — F ederal 
parlam entli respublika. M arkaziy Yevropadagi davlat. Iqlim i — nam
iqlim. M aydoni - 41,3 m ing kv. km ., aholisi — 7 ,3 m ln. kishi 
(2002-yil), tili - nem is, fransuz va italyan, dini 
— P ro testan t va 
katolik, pul birligi - Shveysariya franki. M uhim sh ah arlari: Syurix,
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

B azel, Je n e v a , Bern, L o za n n a. Milliy bayram i - 1-avgust — 
K onfederatsiya tashkil etilgan kun (1291-yil) b o ‘lib, 1899-yildan 
beri nishonlanishi.
Sayyohlik yo‘nalishlari va turlari: Serm att, Sankt-M orits tog‘li 
kurortlaridagi sog‘lom lashtirish, alpinizm , tog‘ ch ang ‘i turizm i. 
M anzarali 
daryolari. 57% turizm ning asosan yoz faslida b o ‘lib 
o ‘tishi. H a r yili turizm orqali 13 mlrd. Shveysariya franki m iqdorida 
d aro m ad olinishi va bu milliy darom adning 8% ni tashkil etishi. 
M am lakat aholisining 14% ini turizm sohasida faoliyat ko‘rsatishi. 
Bern U niversiteti va S an k t-G allen iqtisodiyot m aktabida turizm
so h a sin in g ta d q iq etilishi. 60% xorijiy tu ristlarn in g o te llard a 
joylashishi.
Avstriya. Poytaxti Vena shahri. Iqlimi - m o‘tadil iqlim. Markaziy 
Y evropadagi m am lakat. D avlat tuzum i - Federativ Respublika. 
M aydoni — 83,8 ming kv. km ., aholisi 10 min. kishi, tili - nem is, 
dini — katolik, pul birligi - shilling edi, 2002-yil 1-yanvardan boshlab 
yevro. Y irik shaharlari: Vena, G rats, Zaltsburg. Milliy bayram i -
2 6 -o k tab r — betaraflik kuni (1955-yiI).
Sayyohlik yo‘nalishlari va turlari: M am lakatning qishki sport 
o ‘yinlari b o ‘yicha turizm m arkazi ekanligi. X alqaro turizm ning 
asosan m am lakat tog‘li qismi (g‘arb)da olib borilishi. H ar yili 70% 
m e h m o n lar o ‘z ta ’tillarini poytaxtdan olis, chekka provinsiyalarda
— V orarlberg, Tirol va Zaltsbergda o‘tkazishlari. Asosiy turistlarning 
G erm an iy a, N iderlandiya va Angliyadan tashrifi. Jam i turistlarning 
80% tu r. kunlarini shu m am lakatlar hisobiga yo‘lga q o ‘yilganligi. 
T u rizm n in g qizg‘in (pik) davrini yozda - avgustda va qishda -
fevralda b o ‘lishi. Zam onaviy otellarga ega ekanligi.
Belgiya. Poytaxti Bryussel shahri. Iqlimi — dengiz iqlimi. Davlat 
tuzum i — K onstitutsion m onarxiya (qirollik). M aydoni — 30,528 
m ing kv. km ., aholisi - 11 m ln. kishi (2000-yil), tili - fransuz, dini
— asosan katolik, ozgina qism i Protestant, pul birligi — Belgiya 
franki edi, 2002-yil 1-yanvardan boshlab yevro. Yirik shaharlari: 
Bryussel, G e n t, Lej. Milliy bayram lari: 21-iyul — Qirol Leopold I 
ning K onstitutsiyaga sodiqligi haqida qasamyod qilgan kuni (1831- 
yil) va 1 5 -n o y ab r - Q iro! sulolasi kuni ( 1866-yil). Y evropa 
ittifoqchilarining va boshqa k o ‘plab transm illiy kom paniyalarning
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

bosh ofislarini Bryussel shahrida joylashganligi. M am lak atga asosan 
yuqori m artabali am aldorlar, ishbilarm onlarning tashrifi.
Sayyohlik yo‘nalishlari va turlari: tarix iy -m ad an iy yodgorliklar 
b o ‘ylab sayohat. 0 ‘rta asrlar tarixi aks etgan A n tv erp en , Bryugge 
va G e n t shaharlarida jam i tu r. kunlarning 85% ini o ‘tkazilishi. 
M uzeylarga boy A n tv erp en d a , sh un in g d ek , o im o s bizn esin in g 
m ashhurligi. U m u m a n , m a m la k a td a aso san ta rix iy va biznes 
turizm ning rivojlanganligi.
0 ‘zbekiston - Belgiya m unosabatlari. 1993-yil Bryussel shahrida 
0 ‘zbekiston elchixonasiningochilishi. 1996-yil noyabrda 0 ‘zbekiston 
Respublikasi P rezidentining Belgiya qirolligida b o ‘lishi. Savdo- 
iqtisodiy va m adaniy alo q alam in g yo‘lga q o ‘yilishi.
Niderlandiya. Poytaxti A m sterdam shahri. Iqlimi — dengiz iqlimi. 
Davlat tuzum i - konstitutsion m onarxiya (qirollik). M aydoni —
41,5 ming kv. km., aholisi — 16 m in. kishi (2002-yil), tili - golland, 
dini — protestant va katolik, pul birligi - gulden e d i, 2002-yil 1- 
yanvardan boshlab yevro. Yirik shaharlari: A m sterd am , R o tterdam , 
G aaga, Utrext. Milliy bayram i — 30-aprel (Q iro lich a kuni).
Turizm i: A m sterdam , R o tterd am va G aaga sh ah arlarid a xalqaro 
turizm ning biznes tu ri rivojlanganligi. A m sterdam tarixiy obidalari 
(tarixiy turizm ), unda Y evropaning yirik dengiz p o rti mavjudligi.
Lyuksemburg. Poytaxti Lyuksem burg shahri. Iqlim i — m o ‘tadil 
iqlim. Davlat tuzum i - konstitutsion m onarxiya (buyuk gersog). 
M aydoni - 2586 kv. km., aholisi - yarim m illio n d an ortiq kishi 
(2001-yil), rasmiy tili — nem is va fransuz tillari b o ‘lsa-d a, aholining 
aksariyat qismi Lyuksemburg tilid a so‘ziashishi, d in i — katolik, 
protestant, yahudiy. Pul birligi — Lyuksemburg franki edi, 2002-yil
1-yanvardan boshlab yevro. Yirik shaharlari: Lyuksemburg, Esh. Milliy 
bayram i — 23-iyun — Buyuk G ersog tu g‘ilgan ku n (1921-yil).
Turizmi: Lyuksemburg Belgiya va N iderlandiya singari turistlam i 
qabul qila olm asa-da, m am lakat iqtisodiy salohiyatida turizm ning 
uchinchi 
0
‘rinda turishi. Biznes turizm ning rivojlanganligi. Yevropa 
Ittifo q i b an k i s h ta b -k v a rtira s i 
va q a to r x o rijiy b a n k la rn in g
joylashganligi. D am olish u c h u n turistlam ing asosan A rdennaxga 
tashrifi.
Skandinaviya m am lakatlari: Finlyandiya, N orvegiya, D aniya va
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Shvetsiyada biznes turizm , eko turizm , tarixiy turizm , m adaniy 
turizm ning rivojlanganligi. Istirohat boglari, o‘rmonlarining ko‘pligi, 
m uzeylari faoliyatining yaxshi yo‘lga q o ‘yilganligi.
Sharqiy Y evropa m am lakatlari: Chexiya, Slovakiya, Vengriya, 
Polsha, R um iniya, Bolgariyada iqlimning m o‘tadilligi. Balaton ko'li 
atrofidagj balneologik kurortlar, shifobaxsh ham m om lar. Xeviz issiq 
suv c h iq a ru v c h i k o ‘l. S au n alar, balchiqli vannalar. M uzeylar. 
M e’moriy obidalar. Biznes turizm , pokedj tu r (plyajda dam oluvchilar 
uch un )larn ing o ‘ziga xosligi.
Kipr. Poytaxti Nikosiya shahri. Iqlimi - subtropik 0 ‘rta dengiz 
iqlimi. D avlat tuzum i - Respublika. Kipr orolida joylashgan davlat. 
M aydoni — 9251 kv. km., aholisi — 762,8 ming kishi (2001-yil), tili
— grek va tu rk tili, dini — pravoslav va musulmon, pul birligi — Kipr 
funti. M illiy bayram i - 1-oktabr — Mustaqillik kuni (1960-yil).
T urizm i: K urort shaharlari — Trodos, Limakol, Larnak, Pafos. 
M ehm onxona xizm atining, biznes turizm , plyaj va tog ‘ hududlarida 
dam olish, m ad aniy-m a’rifiy turizm ning yaxshi yo‘lga qo‘yilganligi.
Amerika mamlakatlari turizm markazlari 
Shimoliy Amerika mamlakatlari turizm markazlari
A m erika Q o‘shm a Shtatlari (AQSH). Poytaxti Vashington shahri. 
Iqlimi — asosan kontinental iqlim. Davlat tuzum i — Federativ 
Respublika. M aydoni - 9373000 ming kv. km., aholisi — 271,6 
min. kishi (1999-yil), tili - ingliz, dini - xristian, pul birligi — 
A QSH dollari. Jahondagi eng rivojlangan davlatlardan biri. U 50 ta 
shtat va Kolumbiya federal okrugidan tashkil topgan. Yirik shaharlari: 
N yu-Y ork, Chikago, Los-Anjeles, Filadelfiya, Xyuston, D etroyt, 
S an -F ransisko, Vashington, Boston, Dallas, Klivlend, Baitimor. 
Milliy b ayram i - 4-iyul - M ustaqillik kuni (1776-yil).
Sayyohlik yo‘nalishlari va turlari: xalqaro turizm markazlari 
asosan u c h ta h u d u d (F lo rid a , K aliforniya va sh im oli-sh arq iy
shtatlar)ga taalluqli ekanligi. Qishda - sport turizmi, yozda — dengiz 
b o'ylari plyajlari. N yu-Y orkning zamonaviy madaniyat va biznes 
bilan m ashhurligi. Plyaj va kurort shaharlari - K eyp-K od, Keyp - 
X atteras, Virjiniya — Bich, Oshn — Siti, Uildud, Atlantik-Siti, Long- 
Aylend. D avlatm and turistlarning xususiy plyajlardagi dam olishlari.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

M en shtati milliy istirohat bog‘i. F lo rid a qishki dam olish m askani. 
A tlantikaning Florida qirg‘oqlaridagi M ayam i-B ichdan to D ey to n - 
B ic h g a ch a boMgan ko‘plab k u r o r tla r i, o te lla ri. O rla n d o d a g i 
disneylend, Kanaveral burnidagi K osm ik tadqiqotlar m a rk azin in g
m a s h h u rlig i. M ayam i p o r ti. L o s -A n je le s tu r is tik m a r k a z i. 
G ollivudning m ashhur kino stud iy alarig a ekskursiya. D isneylend. 
S an -D ieg o , San-Fransisko, L as-V egas q im o r b izneslari. G r a n -
K anon milliy istirohat bog‘i. T ex as plyajlari, tog‘li — V ayom ing, 
K olorado, M o n tano shtatlaridagi rekreatsion turizm . K em bridj, 
Oksford, Sarbon madaniy turizm i. O tellarx izm atining o liy d a ra ja d a
rivojlanganligi. M asalan, S h e ra to n A eroportda 
(F ila d elfiy a ) — 
beysbol o ‘yinining yaxshi yo‘lga q o ‘yilganligi. N yu-Y ork, M G M
(Las-Vegas) otellari.
0 ‘zbekiston - AQSH m u n o sab atlari. 1996-yilda 0 ‘zb ek isto n
Respublikasi Prezidenti I.A. K arim ovning A QSH ga rasm iy tashrifl. 
1997-yilda A Q SH P rezid e n tin in g rafiq asi X illari K lin to n n in g
resp ub lik am izg a tashrifl. 1 9 9 9 -y ild a 0 ‘zbekiston b ila n A Q S H
o ‘rtasida to v ar aylanmasi 282 m ln. A Q S H dollarini tashkil etdi.
K anada. Poytaxti Ottava sh ah ri. Iqlim i — m o‘tad il k o n tin e n ta l 
iqlim. D avlat tuzum i - F ederativ Respublika. M aydoni — 9971 
m ing kv. km ., aholisi - 31,59 m ln. kishi (2001-yil), tili — ingliz va 
fransuz, dini - xristian, pul birligi — K anada dollari. Yirik shaharlari: 
M onreal, K algari, Toronto, V an kuver, Vinnipeg, G am ilto n . M illiy 
bayram i — 1-iyul — Kanada ku n i (1867-yil).
Sayyohlik yo‘nalishlari va tu rlari:
O n tario , Kvebek, A lberta p ro v in siy alari tu rizm m a rk a z la ri. 
Angliya, Fransiya, G erm aniya va Y aponiyadagi q arin d o sh la r va 
d o ‘stlarning qisqa t a ’tillarda, y ak sh an b a kunlari av to m obillardagi 
sayohati. Plyaj turizm. Otellar. X alqaro port. Aeroportlar. 0 ‘rm onlar.
O ttava xalqaro aeroporti, m u z ey lari, milliy san ’a t m a rk a z i, 
O ntario o rq ali trans - K anada y o ‘llari, Buyuk ko'llardagi k e m a la r 
qatnovi. A lbertaning E dm onton m ark aziy m aydoni, nefl bizn esi, 
te m iry o ‘llari, E d m onton — F e rb e n k s av to strad asin in g A lyaska 
(A Q SH ) bilan bogManishi. V ankuver porti. M onreal N a ils s a n ’at 
muzeyi. M e’m oriy yodgorliklari, cherkovlar.
0 ‘zbekiston - K anada m u n o sab atlari 1996-yildan am alg a o sh a
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

boshladi. 1999-yil yakuni b o ‘yicha m am lakatlar o ‘rtasidagi tovar 
aylanm asi 15,68 min. A Q SH dollarini tashkil etdi.
M eksika. Poytaxti M exiko shahri. Iqlimi — tropik, shim olda 
subtropik iqlim. Davlat tu z u m i - Federativ Respublika. M aydoni
— 1958,2 ming kv. km., aholisi — 101,9 min. kishi (2001-yil), tili — 
ispan, dini - katolik, pul birligi - peso. Yirik shaharlari: Mexiko, 
G vadalaxara, M onterrey, L eon, Syudad-Xuares. Milliy bayrami — 
1 6 -s e n ta b r— M ustaqillik kuni (1 8 10-yil).
T u rizm : bir kunlik ekskursiyalarning ch eg ara shah ariarid a 
K aliforniya (A QSH ) b ilan chegaradosh T iuana shahrida (dam
oluv ch ilar uchun) olib borilishi. Sovg‘alar savdosi, q im or biznesi. 
U zo q m uddatga kelgan turistlarning dengiz sohillarida, tarixiy 
o b y e k tla r d a b o 'lis h i. A so siy tu ris tla rn in g a m e rik a lik la r va 
yevropaliklar ekanligi. T urizm ning davlat g‘aznasini toMdirishda 
ikkinchi o ‘rinda turishi va m e h n at bozoridagi yetakchiligi.
K osta-R ika. Poytaxti San-X ose shahri. iqlim i — subekvatorial 
iqlim . Davlat tuzum i - Respublika. Maydoni — 51,1 m ing kv. km., 
aholisi - 3,77 min. kishi (2001-yil), tili - ispan, dini - katolik, pul 
birligi — kolon. Yirik shaharlari: San-Xose, Lim on, Turrialba. Milliy 
bayram i — 15-sentabr — M ustaqillik kuni (1821-yil).
Turizm i: Asosiy d a ro m a d manbayi - turizm va tropik mevalar, 
k o fe , k a k ao e k s p o r tid a n ek an lig i. K o s ta -R ik a n in g L o tin
A m erikasidagi eng boy m am lakat ekanligi. K ordilera tog ‘laridagi 
m an zaralar. Orxidey m anzaralari. Yog‘ingarchilikning ko‘pligi. 
Q ovurilgan bananlar, an an as pecheniylar. Turizm ning qishda avj 
olishi. San-Xosedagi plyajlar, changalzorlar, milliy istirohat bog‘lari, 
zam onaviy otellar.
Janubiy Amerika mamlakatlari turizm markazlari
A rgentina. Poytaxti B uenos-A yres shahri. Iqlim i — tropik, 
subtropik, m o‘tadil iqlim. D avlat tuzumi — Federativ Respublika. 
M aydoni — 2767 ming kv. km ., aholisi - 37 m in. kishi (2001-yil), 
tili - ispan, dini - katolik, pul birligi - peso. Yirik shaharlari: 
Buenos-Ayres, Rosario, K ordova, La-Plata, S an ta-F e, Tukum an.
Turizmi: mahalliy xalq — hindulaming m e’moriy yodgorliklarini 
saqlab qolganligi. Buenos-Ayresdagi Milliy Kongress binosi, ibodatxonasi
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

va h ukum at saroyi «Kasa Rosada» («P ushti uy»), K o rdo v ad ag i 
Kompaniya cherkovi. muzeylari va xalqaro aeroporti, otellari.
Braziliya. Poytaxti Braziliya sh ah ri. Iqlim i - ekvatorial iqlim . 
Davlat tu zum i — Federativ R espublika. M aydoni - 8512 m in g kv. 
km ., aholisi - 164 min. kishi (20 0 1 -y il), tili - portugal, d in i — 
katolik, pul birligi — kruzeyro. Y irik shaharlari: S an -P au lu , R io - 
d e-Janeyro, Belu - O rizonti, Resifi, P o rtu - Alegri, S alv ad o r, 
Fortaleza, K uritiba, Belen, Braziliya, K am pus, N iteroy, M an au s. 
Milliy bayram i - 7-sentabr - M ustaqillik kuni (1822-yil).
Turizm i: R io -d e -Ja n e y ro sh ah rin in g ta b iiy g o ‘zalligi, K o rkovado 
tog‘¡, plyajlar, Itam arati saroyi. O te lla r va klublardagi k arn av allar. 
Ekzotik tu r, ibodatxonalar. B elen sh ah rid ag i M ira teatri. O tellar: 
Sheraton*****, South American****.
Osiyo mamlakatiari turizm niarkazlari
Birlashgan Arab Amirliklari. P oytaxti A bu-D abi shahri. Iq lim i
- quruq tro p ik iqlim. Davlat tu z u m i — Federatsiya. M ay d o n i —
83,6 m ing kv. km ., aholisi — 3 m ln. kishi (2001-yil), tili — a ra b , 
dini — islom , pul birligi — d irh am . M illiy bayram i — 2 -d e k a b r — 
M ustaqillik kuni (1971-yil).
Turizm i: 1971-yili yetti am irlik lard an tashkil topgan davlat: A bu 
D abi, D ubay, Shaija, Ajman, U m m ul-Q ayvayn, R a’s u l-X ay m a , 
A l-Fujayra turizm markazlari. Yilning xohlangan vaqtida quyoshning 
chiqib turishi, oliy darajadagi o te lla r, m o ‘jizaviy plyajlar, a rz ó n
bahodagi savdo, c h o ‘l sayohati, suv sp o rti turlari, jin o y atch ilik n in g
ozligi — tu rizm uchun m uhim a h am iy atg a ega ekanligi. O tellar: 
D ubaydagi - Koral Bich, Sim a, G ra n d , Shaijadagi - N o v a P ark.
Y aponiya. Poytaxti Tokio sh ah ri. Iqlim i — m o ‘tadil, su b tro p ik
va tro pik iqlim. Tinch okeani o ro llarid a joylashgan. D avlat tu z u m i
- K onstitutsion monarxiya (im p e ra to r). M aydoni — 377,8 m in g
kv. km ., aholisi - 127,8 m ln. kishi (20 0 4 -yil), tili — yapon, d in i — 
sintoizm va buddizm , konfutsiylik va daosizm , pul birligi — iy ena. 
Y irik o r o lla r i: X o kk ay d o, X o n s y u , S e k o k u , K y u sy u . Y ir ik
shaharlari: T okio, Osaka, Y okoxam a, N agaya. Milliy b a y ra m i — 
23-dekabr — im perator tu g ‘ilgan k u n (1933-yil).
Sayyohlik yo‘nalishlari va turlari. Osiyo, AQSH va Y evropadan
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

biznes turizm, ko‘plab shaharlardagi aeroportlar, mehmonxonalar. 
Dzyomon madaniyati, budda ibodatxonasi, N ara shahridagi Yakusidan 
monastiri, Xoryudzi ibodatxonasi. Nikko shahrining tabiiy go‘zalligi, 
madaniy-tarixiy obidalari. N antay tog‘idagi qadimiy vulqon qoldiqlari. 
R inno-dzi budda ibodatxonasi, avliyo F utara — san ziyoratgohi. 
Shaham ing «M uqaddas shahar», - deb e ’lon qilinganligi. Hayvonot 
dunyosi. Otellari. Oshxonalaridagi ajoyibtaomlari. Baliq ovlash. Kegon 
sharsharasi, tog‘ gullari. Kiotodagi Ryoandzitosh bog‘i, ibodatxonalari. 
K asim a shahridagi tab iiy g o ‘zallik, plyajlar. O kinava shahridagi 
«Busana Terras Bich» kurorti, a ’lo baholi otellari, aeroporti, eko 
turizm (Iriom ote orolida), baliq ovlash, hunarm andchilik, muzeylar. 
Asuka qishlog‘i qadim iy budda ibodatxonalari, m aqbaralar, tosh 
haykallar, haykaltaroshlik, velosiped turizmi.
0 ‘zbekiston - Y aponiya munosabatlari. Y aponiyaning birinchi 
poytaxti N ara shahridagi Xorudzi ibodatxonasi xazinasida V III asrga 
oid Sam arqand va T o sh k en td a tayyorlangan osori-atiqalar, IX -X
asrlarga oid ud m usiqa asbobining saqlanishi. Afrosiyobdan topilgan 
(X II asrga oid) yap o n lam in g nafis chinni idishlari. 1880-yilning 
yozida yapon diplom ati N isi Tokudzironing o ‘lkamiz bo‘ylab sayohat 
qilishi va Toshkent, S am arq an d , Buxoro shaharlari va Farg‘ona 
v o d iy sid a b o ‘lishi. X u su sa n , Buxoroda a m ir M u zaffar b ilan
uchrashishi. 1886-yilda uning «Turkiston sayohatnomasi» kitobining 
yapo n tilida chop etilishi. XIX asr oxiri va XX asr boshlarida 0 ‘rta 
Osiyoga Yasumasi F ukusim a, Kadzuo O tani, Masaji Inoue, Zuicho 
Toshibina kabi yapon tadqiqotchilarining sayohat qilishi. 1992-yilda 
Y a p o n iy a n in g
T o s h k e n td a g i 
e lc h ix o n a s i, 
1 99 6 -y ild a 
0 ‘zbekistonning Yaponiyadagi elchixonasining ochilishi. 0 ‘zbekiston 
Respublikasi Prezidenti I. A. Karimovning 1994- va 2002-yillarda 
Y aponiyaga tashrifl.
Koreya Respublikasi. Poytaxti Seul shahri. Iqlim i - mussonli 
iqlim. Davlat tuzum i — P arlam entli Respublika. M aydoni — 98,48 
m ing kv. km., aholisi — 47, 904 mln. kishi (2001-yil), tili - koreys, 
d in i - buddizm , konfutsiylik, qisman xristianlik, pul birligi - von. 
Y irik shaharlari — Seul, P u san, Techjon, Inchxon, Kvanju, Ulsan. 
M illiy bayram lari: 15-avgust — Koreya ozodligi kuni (1945-yil) va 
3 -o ktabr - Davlatga asos solingan kun.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Turizmi: Seuldagi Xyonmyotxal ibodatxonasi, 8 darvozali s h a h a r 
devori qoldiqlari, Kyonbokkun saroyi m ajm uyi, Vongak ibodatxonasi 
iqlimi, m uzeylari, O lim piada o ‘yinlari qishlog‘i, biznes tu riz m , 
akvarium , ta ’tillarda Y aponiyadan d o ‘stla r va q a rin d o sh la rta sh rifi. 
X alqaro aeroporti va otellari.
0 ‘zbekiston — Koreya Respublikasi m unosabatlari. 0 ‘zb ek isto n
Respublikasi Prezidentining 1992, 1995, 1999-yillardagi K o re y a
respublikasiga va Koreya R espublikasi P rezidentining 1994-yildagi 
0 ‘zbekistonga tashrifi.
Xitoy. Poytaxti Pekin shahri. Iqlimi — mussonli iqlim. D unyodagi 
eng qadimiy millatlardan va davlatlardan biri ekanligi. Davlat tu z u m i
- Xalq Respublikasi. Davlat h ok im iy atin in g Oliy organi — B u tu n
Xitoy xalq vakillari Kengashi. M aydoni — 9,6 m ln. kv. k m ., a h o lisi
- 1 mlrd. 292 m ln. 750 ming kishi (2003-yil), tili - xitoy, d in i — 
buddizm , daosizm , konfutsiylik, pul birligi — yuan. Y irik sh ah arlari: 
Pekin, Shanxay, Tyan-szin, Lyuyda, U xan, Chunsin. M illiybayram i
- 1 oktabr — Respublika e ’lon qilingan k u n (1949-yil).
S ay y o h lik
y o ‘n a lis h la ri 
va 
tu r l a r i :
X ito y
in s o n iy a t
sivilizatsiyasining qadim iy m adaniyat besh ik larid an biri b o ‘lganligi 
sabab, asosiy turistlarning shu m aqsaddagi tashrifi. A rxeologiyasi, 
m e ’m orchiligi. X etao, Y anshao, L u n sh an — ibtidoiy m a d a n iy a t 
m anzilgohlari. «Buyuk ipak yo‘li» ob y ektlari, dinlari, davlatchiligi, 
san ’ati, hunarm andchilik m arkazlari, c h in n i idishlari, ipak m a to lar. 
Pekinda Im p era to r saroyi G u gu n m uzeyi, T yan T an ib od atxonasi, 
Buyuk Xitoy devori, Yozgi Im p era to r saroyi, M in sulolasi d av ri 
yer osti qabrlari, Z ooparki, park lari, akvarium . Shanxay p o r ti, 
Yuyfoslar ibodatxonasi, «Sharq m arvaridi» telem inorasi, Y uyyuan 
parki, muzeyi, A kvanarium , qirg‘o q lari, p io n erlar saroyi. L o y an
tosh g‘ori, D enfen shahridagi S h a o lin m o nastirig a ek skursiya. 
G unfu ta ’limoti. U rum chi «Xun Shan» p ark i, «N an Shan» yaylovi,
3—4 yulduzli otellari. G onkong yirik p o rti, savdo, moliyaviy va 
turizm markazi. S hop tur, m adaniy (o p era, teatr) tur. Is tiro h a t 
b o g la ri, ot sporti, festivallar. O k ean ariu m . M akao tu rizm m a rk azi. 
Turistlarning G onkong orqali k aterlarda tashrifi. K azino o ‘y in lari.
0 ‘zbekiston — Xitoy munosabatlari. X itoy elchisi Chjan S yanning 
qadim iy F arg‘o n a (D avan) davlatiga kelishi (m il. av. 128-yil).
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

0 ‘zbekiston Respublikasi Prezidenti 1. A. K arim ovning 1992, 1994, 
1999, 2000-yillarda X itoyga safari.
Hindiston. Poytaxti Dehli shahri. Iqlimi — mussonli iqlim. Davlat 
tuzum i - Federativ Respublika. Maydoni — 3,3 mln. kv. km., ahoiisi
- 1 mlrd. 49,5 m ln. kishi (2002-yil), tili - hindi va ingliz, dini -
hinduiylik (induizm ), pul birligi — rupiya. Yirik shaharlari: D ehli, 
K alku tta, B om bay, A h m ad o b o d , Jaypun va boshqalar. M illiy 
bayram i — 26-yanvar — Respublika kuni (1950-yil), 15-avgust — 
M ustaqillik kuni (1947-yil).
S ayyohlik y o ‘n a lis h la ri va tu rla ri: D e h li S h o h jah o n o b o d
m e’moriy obidasi nam unalari, Lal-Qila m ajmuyidagi boburiylardan 
qolgan m arm ar saroylar, M arvarid masjid, Ju m a masjid, H um oyun 
m aqbaras^fnuzeylari, am flteatri, bayramlari, kinosi, raqsi, musiqasi, 
Palam xalqaro aero p o rti, Agra Tojm ahali, G o a taom lari, plyajlari, 
besh yulduzli otellari, G an g daryosidagi V aranasi (Banoras) shahri 
diniy an ’analari, Jaypur Jal M ahal ko‘l saroyi, shahar saroyi, muzeyi, 
filiar festivali, b iz n e s tu riz m , M adras p lyaji, ib o d atx o n alari, 
muzeylari, B xubaneshvar ibodatxonasi. Shuningdek, mamlakatdagi 
H im olay tog‘iga p iyoda tu r, alpinizm tur, dengiz turizm i. Tog‘li 
shahar - kurortlar: Kulu, M anali, Simla, N ainital, Masuri, Kashmir, 
Panjob, Jam m a sh tatlari m uqaddas q adam jolari, tabiiy-ekzotik 
tu rizm , tog* tu rizm i, rafting tur, chang‘i turizm i, tuyalar bilan 
sayohat. 26-yanvarda Respublika kunining nishonlanishi. K alkutta 
m uzeylari, g o lf k lu b lari, M um bay (B om bay) q al’asi, bog‘lari, 
muzeylari, shuningdek, boshqa shtatlardagi g 'o rlar, ibodatxonalar, 
plyajlar, mazali ta o m lar, filiar.
0 ‘zbekiston - H indiston munosabatlari. 1992-yil Toshkentda 
H in d is to n
k o n s u lx o n a s i, 
1994-yil 
D e h lid a
0 ‘zb ek isto n
elchixonasining o ch ilish i. 0 ‘zbekiston R espublikasi Prezidenti 
IA K arim ovning 1991, 1994, 2000, 2005-yillarda Hindistonga safari.
Singapur. Poytaxti Singapur shahri. Iqlim i - tropik mussonli 
iqlim. Davlat tuzum i — Respublika. Maydoni — 640 kv. km., ahoiisi
- 4,45 mln. kishi (2002-yil), tili - malayya (davlat tili), xitoy, 
tam il, ingliz (rasm iy til), aholisining 76% d an ortig‘i xitoylar, 15% 
m alayyalar, 7% H in d isto n , Bangladesh, Pokistondan kelganlar 
tashki! etadi. Shu bois, malayyalar islom diniga, xitoylar buddizmga,
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

konfutsiylikka e ’tiq od qiladilar, pu! birligi — S in g ap u r dollari. Yirik 
shaharlari: Singapur, Jurong. Miliiy bayram i — 9-avgust — M illiy
kun (1965-yil).
Turizmi: Singapur Y evropa m am lakatlari u c h u n ju d a qiziqarli 
turizm m arkazi ekanligi: etn ik , m adaniy va b izn es turizm . Xorijiy 
turistlarning 60% O siyodan, 15—19% Y ev ro p ad an , 12% Avstraliya 
va Yangi Z elandiyadan, 6% A Q SH dan.
Indoneziya. Poytaxti Jak a rta shahri. Iqlim i — ekvatorial iqlim. 
D avlat tuzum i — u n itar Respublika. M aydoni — 1904,6 m ing kv. 
km ., ahoiisi - 228,4 m in. kishi (2001-yil), tili — indoneziya, dini — 
islom, pul birligi — Indoneziya rupiyasi. Y irik shaharlari: Jak arta, 
Surabayya, Bandung, Sem arang, M edan. Milliy bayram i - 17-avgust
— Mustaqillik kuni (1945-yil).
Turizmi: turizm b irin ch id an , ishchi o ‘rin larin i ta ’m inlash va 
ikkinchidan, xorijiy sarm oyalam i kiritish asosida yo‘lga q o ‘yilganligi. 
T urizm ni xorijiy valuta tu sh u m i bo‘yicha nefl, gaz, yog‘och, tekstil 
m ahsulotlaridan keyin beshinchi o ‘rinda turishi. Asosiy turistlarning 
jan ub iy K oreya va T ay v a n d an tashrifi. 82% tu ristlarn in g d am
oluvchilar ekanligi.
Tailand. Poytaxti Bangkok shahri. Iqlim i — sub ekvatorial iqlim. 
D avlat tuzum i - K onstitutsion m onarxiya (qirollik). M aydoni — 
514 ming kv. km ., ahoiisi — 62,4 m in. kishi (2002-yil), tili — tai, 
dini - buddizm , pul birligi — bat. Yirik sh ah arlari - Bangkok, 
C hiangm ay, C honburi. M illiy bayram i — 5 -d ek ab r — qirol tu g ‘ilgan 
kun (1927-yil).
Turizm i: tarixiy, m adan iy , etnik va plyaj tu rizm n in g yo‘lga 
qo‘yilganligi. Bangkokdagi shoh saroyi va budda ibodatxonasi, yuvelir 
fabrikasi, Safari parki. P attayadagi «K obra ferm a» — davolash- 
sayyohlik m arkazi, akvalang bilan suzish, m illiy bog‘i, m e’m oriy 
yodgorliklari, fillar bilan changalzor (jungli)ga say o h at, K o-sam eg 
orolidagi milliy q o ‘riqxona, m aym unlar b ilan shou. Ekzotikasi. 
O tellari: Manohra*****, Palace*****.
Filippin. Poytaxti M an ila shahri. D avlat tu z u m i — Respublika. 
Iqlim i — ekvatorial iqlim. M aydoni — 300 m in g kv. km ., ahoiisi — 
84,526 min. kishi (2002-yil), tili - tagal (p ilip in o ) va ingliz, dini — 
xristian (90% ), islom (10% ), pul birligi — peso. Yirik shaharlari:
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

M anila, K eson-S iti, Sebu, Davao, S an -F ernando. Milliy bayram i
- 1 2 -iy u n — M u s ta q illik k u n i ( 1 8 9 8 - y il) .
Turizm i: F ilip p in Ispan m ustam lakachilaridan m eros b o ‘lib 
qolgan m e ’m orch ilik obidalari tufayli tarixiy turizm m anzili va 
ekoturizm. Asosiy talabgor turistlar davlatlari - AQSH va Yaponiya.
M alayziya. Poytaxti K uala-L um pur shahri. Iqlimi — ekvatorial 
tropik iqlim. D avlat tuzum i — K onstitutsion monarxiya. M aydoni
- 332,8 m ing kv. km ., aholisi — 22,2 min. kishi (2001-yil), tili — 
malayya, dini — islom, pul birligi — ringgit. Yirik shaharlari: K uala- 
Lum pur, Jo ijta u n , Ipox, Joxor-B aru. Milliy bayrami - 31-avgust 
(1957-yil).
Turizmi: M alayziya dunyo sivilizatsiyasi va dinining barchasini 
mujassam eta olgan m am lakat ekanligi. Sharq ekzotikasi, plyajlar, 
tropik changalzorlar, sharsharalar, sifatli otellar. K uala-Lumpurdagi 
induist ib od atx o nasi, islom iy m asjidlar. Shoh saroyidagi m illiy 
bayramlar. D ikson portida dam olish. P enang orolidagi ekzotika, 
qu sh larb og ‘i. «Sanvey Lagun» suv parki, «Templera» parki, Pinang 
orolidagi «Kek Lok Si» budda ibodatxonasi, Lankavi oroli. Concoloe 
***** oteli.
Maldiv Respublikasi. Poytaxti Male shahri. iqlim i - ekvatorial 
iqlim. D avlat tu zu m i — Respublika. M aydoni - 298 kv. km., aholisi
- 310,7 m ing kishi (2001-yil), tili - maldiv, dini - islom, pul 
birligi - M aldiv rupiyasi. 2000 ta kichik m aijon orollardan iborat 
ekanligi. M illiy bayram i - 26-iyul — M ustaqillik kuni (1965-yil).
Turizmi: S o f plyajlar, kokos va banan palmasi, Hind okeanining 
suvlari. O ro lla rd a g i suv o s tid a su zu v ch i h a v ask o rla r u c h u n
im koniyatlarning yetarli ekanligi. Turli rangdagi baliqlar. Ekzotik 
ta b ia t. 
S u v la rd a g i 4 - 5 y u ld u z li tu rli k o m fo rt o te lla r. 
Ishbilarm onlarning dam olish tu rizm m arkazi. Male yaqinidagi 
xalqaro aéro po rt.
Isroil. Poytaxti Quddus (Ierusalim ) shahri. Iqlimi — subtropik 
iqlim. Y aqin Sharqdagi m am lakat b o ‘lib, g‘arbiy Osiyoda, 0 ‘rta 
dengizning jan u b i-sh arq iy qirg‘oq!arida joylashgan. Davlat tuzum i
- Respublika. M aydoni - 14,1 m ing kv. km ., aholisi - 5,938 min. 
kishi (2001 -y il), rasm iy tili — ivrit va arab, dini - iu d aizm
(yahudiylik) va islom, pul birligi - shekel. Yirik shaharlari: T el-
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Aviv, Xayfo, Q uddus (g‘arb iy qism i), R am at-G an . M illiy bayrami
— M ustaqillik kuni (1948-yil) — yahudiylar taqvim iga ko‘ra, bu 
bayram hary ili h a rx il k u n d a kelishi m um kin. M asalan , 2001 -yilda
26-apreIga to ‘g‘ri kelgan.
Sayyohlik yo‘nalishlari va turlari: diniy (islom, xristian, iudaizm), 
tarixiy turizm ning rivojlanib, jam i ziyoratchi — tu ristlam in g 20% 
ini tashkil etishi. T u n y o ‘nalish: Q uddus - Tveriya — Vifliem -
N azaret — Yaffa — Tel-Aviv — 0 ‘lik dengiz. Tel-Aviv m am lakatning 
eng katta, turizm va iqtisodi rivojlangan m adaniy m arkazi ekanligi. 
U nd agi Xayfa p o rti, m u z ey la ri, dunyo o lm o s birjasi m arkazi. 
N ataniya — kurort shahri. Eylat kurortidagi plyaj tu rizm i. Otellari: 
Zion***, Kikarzion**** (Q uddus).
0 ‘zbekiston — Isroil m unosabatlari. 0 ‘zbekiston Respublikasi 
Prezidentining Isroilga 1998-yildagi rasm iy tashrifi.
M alta. Poytaxti V alletta shahri. Iqlimi — 0 ‘rta dengiz iqlimi. 
0 ‘rta dengizdagi kichik davlat. Davlat tu z u m i — K onstitutsion 
monarxiya. Maydoni — 396 kv. km., aholisi — 394 m in g kishi (2001 - 
yil), tili - m alta, ingliz, d in i — katolik, pul birligi — M alta funti. 
Yirik shaharlari: V alletta, B irkirkara, X am run, R a b o t, Viktoriya. 
Milliy bayram lari: 3 1 -m art — Ozodlik kuni (1979-yil), 21-sentabr
— Mustaqillik kuni (1964-yil) va 13-dekabr — Respublika kuni (1974- 
yil).
Turizm i: tarixiy va m a d an iy yodgorliklari, m o ‘jizaviy plyajlari, 
akvalangi, yaxta turizm i. O tellar: Patricia Hotel***, Radisson Bay 
P oint H otel *****.
Saudiya Arabistoni. Poytaxti A r-Riyod shahri. Iqlim i — shimolda 
subtropik, janubda tropik, q u ruq keskin kontinental iqlim. Osiyoning 
janubi-g‘arbidagi davlat. Islom m amlakati. D avlat tu z u m i — absolut 
teokratik monarxiya (qirollik). Maydoni - 2,25 m in. kv. km ., aholisi
— 23,5 min. kishi (2002-yil), tili — arab, dini — islom , pul birligi — 
dinor. Yirik shaharlari: A r-R iy o d , Jidda, M akka, M adina. Milliy 
bayram i - 23- sentabr - Podshohlik e ’lon qilingan ku n (1932-yil).
Sayyohlik yo‘nalish lari va turlari: m a m la k a tn in g m a ’m uriy 
jihatdan to ‘rt viloyatga b o ‘linishi: Xijoz (m arkazi M akka shahri), 
A sir (m arkazi Abxa s h a h ri), N ajd (m arkazi A r-R iy o d sh ah ri), 
Sharqiy viloyat (markazi D am m o m shahri). M usulm on dunyosidagi
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

m uqaddas ziyoratgohlar: М акка, M adina, Jidda shaharlari. Islom 
olam idagi 5-rukn hisoblangan Haj am ali uchun ziyorat qilinishi. 
Shuningdek, U m ra ziyorati. M akka shahrining Ka’basi, zam zam
qudug‘i, masjidlari. Savdogarlik, hunarm andchilik. Hajga kelganlar 
uchun maxsus kiyimlar (ihrom ), tasbeh, atirlar, zam zam suvi uchun 
idishlar, jo yn am o zlar savdolari. Zam onaviy otellari, yuksak servis 
xizm atlari. X alqaro aeroportlari. M akka avtomobii yoMlarining A r- 
Riyod va Jidda shaharlari bilan bog‘lanishi. Madina shahridagi shahar 
aholisining M akka xalqi singari savdo-sotiq bilan shug‘ullanishi. 
M am lakatning dunyodagi Haj va U m ra ziyorati - turizmi rivojlangan 
yagona davlat ekanligi.
0 ‘zbekiston — Saudiya Arabistoni munosabatlari. 1992-yil noyabr 
oyida Jid d a d a 0 ‘zbekiston Respublikasi konsulxonasi, m ay oyida 
A r-R iyodda elchixonasi, 1997-yil m art oyida Toshkentda Saudiya 
A r a b is to n i e lc h ix o n a s i o c h ilg a n lig i. 1996-yil y a n v a r o y id a
« 0 ‘zbekturizm » M .K .ning «Al-M arva» shirkati bilan turizm va 
aviachiptalarni sotish to ‘g‘risida bitim imzolaganligi.
Afrika mamlakatlari turizm markazlari
M isr A rab Respublikasi. Poytaxti Q ohira shahri. Iqlimi — tropik 
k o n tin e n ta l iqlim . D avlat tu z u m i - D em o k ratik so tsialistik
respublika. M aydoni - 1001,4 m ing kv. km., aholisi — 69,5 mln. 
kishi (2001-yiI), tili - arab, dini - islom, pul birligi - M isr funti. 
Yirik shaharlari: Q ohira, Iskandariya, Port-Said, Ismoiliya, T an ta, 
Suvaysh, A l-M ansura, D am anhur, A l-M ahallat — ul-K ubro. Milliy 
bayram i — 23-iyul — Inqilob kuni (1952-yil)
Sayyohlik yo‘nalishlari va turizm: Misrning insoniyat sivilizatsiyasi 
qadim m adaniyat markazlaridan biri ekanligi. Tarixiy, diniy turizm: 
Bavit, Vodiy N atrun, So‘hoj sahrolaridagi xristian m onastirlari, Nil 
sharqiy qirg‘oqlaridagi Fustat qal’asi, G iza fir'avnlari, ehrom lari, 
A m ir m a sjid i, Ibn T u lu n m a sjid i, A l-A zxar m asjidi, Q o h ira 
muzeyidagi Tutanxamonning oltin niqobi, Simbeldagi dunyodagi yirik 
ochiq osm on ostidagi muzey, m adrasalar, Xatshepsit ibodatxonasi,
2 - 5 yulduzli otellari. M asalan, Intercontinental *****.
0 ‘zbekiston - Misr Arab Respublikasi m unosabatlari. 1992- 
yil yanvarda Misr Arab Respublikasi delegatsiyasining 0 ‘zbekistonga,
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

1 9 9 2 -yii d e k a b rd a 0 ‘z b e k is to n
R e s p u b lik a s i 
P r e z id e n ti
I. A. Karimovning Misrga tashrifi.
Tunis. Poytaxti Tunis sh ah ri. Iqlimi — sh im o ld a subtropik, 
ja n u b d a tropik iqlim. S him oliy A frika m arkazidagi kichik arab 
davlati. Davlat tuzum i — R espublika. M aydoni — 164,2 ming kv. 
km ., aholisi - 9,8 min. kishi (2002-yil), tili - arab , dini - islom, 
pul birligi — Tunis dinori. Yirik shaharlari: Tunis, Sfaks, Sus, Bizerta, 
Q ayruvan. Milliy bayrami — 2 0 -m a rt - M ustaqillik kuni (1956- 
yil).
Sayyohlik yo‘nalishlari va tu rlari: eng shim oliy q ism i (K al Bon) 
d a n Sitsiliyagacha (140 k m .) va T unisni b em alo l avto b u slard a 
ekskursiya qilib chiqish m um kin ekanligi. 0 ‘rta deng iz sohilidagi 
plyajlari. Avgust - eng issiq, y an v ar — eng sovuq oylar. M ay-iyun, 
sen tab r - oktabr eng baxmal m avsum ekanligi. T u rizm : suv sporti 
tu rlari, kata m aran, yaxta tu riz m , tu y a va jip d a sayr. Poytaxt 
m arkazidagi Z itun masjidi va sh arq bozori, dunyodagi qad im Rim 
m ozaika (mozaika - qadam a (term a) naqsh va shunday naqsh ishlash 
sa n ’ati) suratlari ekspozitsiyalari jam langan Bardo m uzeyi, m ashhur 
sarkarda G annibal tug‘ilgan K arfagen shahri, uning salobatli binolari 
xarobalari, 50 ming to m oshabin sig‘adigan am fltea tri, im p erato r 
A ntoniyning jam oat term (h a m m o m ) lari. R asso m lar, sh o ir va 
yozuvchilar uchrashadigan ta b iati g o ‘zal Sidi Bu Said shaharchasi. 
O tellari: Royal azur*****, M arhaba***.
Liviya Arab Respublikasi. P oytaxtlari — T rip o li va Bing‘ozi 
shaharlari. Iqlimi - tropik iqlim . D avlat tuzum i — Respublika. 
M aydoni — 1759,5 kv. km., ah o lisi — 5,2 m ln. kishi (2001-yil), tili
— arab, dini - islom, pul birligi — Liviya dinori. Y irik shaharlari: 
Tripoli, Bing‘ozi. Milliy bayram i — 1 -sen tab r— Inqilob kuni (1969- 
yil).
Turizm : asosan, tarixiy tu rizm rivojlangan. T rip o litan iy a, Sabrit 
te a tr binosi, otellari, xalqaro aero p o rti.
Yangi mustaqil davlatlar turizm m arkazlari
Belorussiya. Poytaxti M insk shahri. Iqlimi — k o n tin en tal, dengiz 
iqlimi. Davlat tuzumi — Respublika. M aydoni — 207,6 m ing kv. 
km ., aholisi - 11 mln. kishi (2001-yil), tili - belorus va rus, dini —
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

xristian. Yirik shaharlari: Minsk, G om el, Vitebsk, Mogilyov, G rodno, 
Bobruysk, Brest. Milliy bayram i - Mustaqillik kuni (3-iyul).
T urizm i: asosan, tarixiy tu rizm rivojlangan. Polotskdagi Sofiya 
so b o ri, S p as-E frosinevsk va B lagoveshchensk ib o d atx o n alari, 
K am enets m inorasi, Kreva, Lida, Turov, N ovogudok q al’alari. 
G ro d n o , M ir, Nesbijadagi q o ‘rg ‘on!ar. M ehm onxonalar va xalqaro 
aeroporti.
B o ltiq b o ‘yi re sp u b lik a la ri. Iq lim i — d en giz iq lim i b ila n
k o n tin en tal iqlim o ‘rtasida.
Latviya. Poytaxti Riga shahri. Davlat tuzum i - Respubiika. 
M aydoni — 64,589 ming kv. k m ., aholisi - 2,385 mln. kishi (2001- 
yil), tili — latish, dini - xristian, pul birligi - lat. Yirik shaharlari: 
Riga, D augavpils, Liepaya, Elgava, Yurmala. Milliy bayram i — 18- 
n oyabr — Latviya Respublikasi e ’lon qilingan kun (1918-yil).
T urizm i: 0 ‘rta a s r q o ‘rg‘onlari, ibodatxonalari. P yotr cherkovi, 
Elgavadagi parkli saroy ansam bli. «U ch aka-uka» ansam bli, Tarix 
m uzeyi, m etropoliteni. T u ristlar uchun ertaknam o to r ko‘chalari. 
Sigulda M illiy parki. M ashhur Yurmala. Sigulda, Liepaya, Kemeri, 
B aldone kurortlari. Plyaj tu rizm , tennis kortlari, Rundal saroyi.
Litva. Poytaxti Vilnyus shahri. Davlat tuzum i — Respubiika. 
M aydoni - 65,2 ming kv. km ., aholisi - 3610 ming kishi (2001 - 
yil), tili — litva, dini — xristian, pul birligi — lit. Yirik shaharlari: 
Vilnyus, K aunas, Klaypeda, Shyaulay. Milliy bayram i — 16-fevral
— Litva davlati qayta tiklangan kun (1918-yil).
Turizm i: Vilnyus - N eris va Vilniya daryolarining tutashgan 
yerida joylashgan va Y U N E S K O tarkibiga kiritilgan tarixiy shahar. 
M in o ralari, o ‘rta asrga oid y o ‘l va kichik ko‘chalari. Avliyo A nna 
cherkovi. Trakan etnografik va tarix muzeyi, Kaunas Rim — katolik 
cherkovi, muzeylari, K laypeda porti, muzeylari, Shaulyay avliyo 
P yotr va Pavl cherkovlari.
Estoniya. Poytaxti Tallin shahri. Davlat tuzum i — Respubiika. 
M aydoni - 45,1 ming kv. km ., aholisi - 2,5 m ln., tili - eston, 
dini — xristian.
Turizm i: Kichik qal’a va cherkovlari. Tarixiy «Tall Herman» 
m inorasi.
Boltiq b o ‘yi respublikalariga xos tarixiy, diniy, m adaniy, plyaj,
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

soglom lashtirish turizmlari, m eh m onxonalari, xalqaro aero p o rtlari.
Rossiya. Poytaxti Moskva shahri. Iqlim i — asosan m o ‘tadil iqlim. 
D avlat tuzum i — Respublika. M ay d o n i — dunyodagi eng k atta 
m am lakat. Quruqlikdagi chegarasi — 22125,3 km , dengiz chegarasi
— 38807,5 km , aholisi — 145,3 m ln. kishi (2002-yil), tili — rus , 
dini — xristian, pul b ir lig i- rubl. Yirik shaharlari: M oskva, S a n k t- 
Peterburg, N ijniy Novgorod, N ovosibirsk, Sam ara, Y ekaterinburg. 
Milliy bayram lari: 12-iyun - S uverenitet haqida deklaratsiya q abul 
qilingan kun (1990-yil), 7-noyabr — kelishuv va inoqlik kuni (1996- 
yil), 12-dekabr - Rossiya K onstitutsiyasi kuni (1993-yil).
S a y y o h lik y o ‘n alish la ri v a tu r l a r i: 
M o sk v a 
K r e m li, 
Kolomenskdagi Vozneseniy cherkovi, Vasiliy Blajenniy ibodatxonasi, 
Orujeynaya palata, tosh ibodatxonalar, m usulm on masjidlari, M oskva 
m etropoliteni, Moskva daryosi ko‘prik lari, m uzeylari, P y o tr saroyi, 
Tretyakov galereyasi, cherkovlari, m onastirlari. Quyi N o v g o ro d , 
Tula, K olom na, Zaraysk, Sm olensk, Serpuxov krem llari. S an k t- 
P eterburgning dunyodagi go‘zal s h a h a rla rd a n biri h iso b lan ish i. 
P e tro p a v lo v sk q a l’asi m a jm u y i, D a v la t E rm ita ji. U m u m a n , 
Rossiyadagi tarixiy, diniy, m adaniy va d a m olish turizm i. R ojdestvo 
(Iso payg‘am barning tug‘ilganiga b ag ‘ishlangan xristianlar b ay ram i, 
m ilodning boshlanishi), pasxa bayram lari bilan bog‘liq sayr-sayohat, 
t a ’lim , sport-sog'lom lashtirish va y o sh lar tu rizm i, dengiz, d ary o
turizm i, shop tur, biznes tur, avtom obil turizm i. X alqaro aerop ortlar, 
zam onaviy m ehm onxonalar.
0 ‘z b e k isto n — R ossiya m u n o s a b a tla r i. S o h ib q iro n A m ir 
T em urning zarbalari ostida O ltin 0 ‘rda davlatining b arh am to p ish i 
va R ossiyaning ozod b o ‘lishi. 1464-yilda Rus davlati o ‘z elch isin i 
0 ‘rta O siyoga yuborishi. 1490-yilda S u lto n H u say n B o y q aro
elc h ilarin in g M oskvaga kelishi. K eyingi y illard a s a v d o -iq tiso d iy
alo q alarn in g rivojlanishi. O‘z b ek isto n R espublikasi P re z id e n ti I. 
A. K arim ovning 1999, 2001, 2 0 0 4 -yilIard agi R ossiyaga, R ossiya 
P rezid e n ti V. P u tin n in g 2000, 2 0 0 3 -y iliard ag i 0 ‘z b e k isto n g a
kelishi.
U kraina. Poytaxti Kiyev shahri. Iqlim i - m o 'tad il, k o n tin en tal 
iqlim. Davlat tuzum i - Respublika. M aydoni — 603,7 m ing kv. 
km ., aholisi — 48,4 mln. mln. kishi (20 02 -yil), tili — u krain, dini —
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

xristian, pul birligi — grivna. Yirik shaharlari: Kiyev, Xarkov, 
O dessa, D nepropetrovsk, D onetsk, Zaporoje, Krivoy Rog, Lvov.
Turizmi: Yaltaning qora dengizdagi port va kurort shahri ekanligi. 
M ashhur Qrim (Yalta) va Odessa kurortlari, sanatoriylari, soborlari, 
to s h q a l’a si, s a ro y la r, k a to lik c h e rk o v la ri, ib o d a tx o n a la ri, 
haykaltaroshligi.
Kavkaz respublikalari turizm markazlari. Iqlim i - subtropik, 
m o ‘tadil iqlim.
A rm a n is to n . P o y ta x ti Y erevan sh ah ri. D av lat tu z u m i -
D em okratik Respublika. M aydoni - 29,8 m ing kv. km ., aholisi -
3,412 min. kishi (2002-yil), tili — arman, 
d in i 
— xristian - monofisiy, 
pul birligi - dram . Y irik shaharlari: Yerevan, G yum ri, V anadzor. 
M illiy bayram i - 2 4 -sen tab r - Mustaqillik kuni (1991-yil).
Turizmi: Tigranet shahri G arni qal’asi. Ripsime, Avan, Evartnots 
A xtam ar qasrlari, m onastirlari va cherkovlari.
G ruziya. Poytaxti Tbilisi shahri. Maydoni - 69,7 ming kv. km., 
a h o lisi 
- 541 lm in g kishi (2002-yil), tili — gruzin, dini - pravoslav, 
k a to lik , P ro testan t. 
M uhim shaharlari: Tbilisi, K utaisi, Suxumi, 
B atum i. Milliy bayram i — 26-m ay - M ustaqillik kuni (1991-yil).
Turizmi: Jvari, P ro m i, Oshki ehromlari, ibodatxonalari. Muxeti 
sobori, G elat m onastiri, D avid G areja g‘or-m onastiri. Suxumi va 
Batum idagi balneologik kurortlar.
Ozarbayjon. Poytaxti Boku shahri. Davlat tuzum i - Respublika. 
M aydoni - 86,6 m ing kv. km ., aholisi - 8,2 m ln. kishi (2002-yil), 
tili — ozarbayjon, dini — islom, pul birligi — m anat. Yirik shaharlari: 
Boku, Sumgait, M ingechaur, Ganja, Lenkoran, N axichevan.
Turizmi: Chirog‘ q al’a, Mingechaur ibodatxonasi, Shirvonshohlar 
saroyi, Tabrizdagi Z angori masjid.
M arkaziy Osiyo respublikalari turizm markazlari. Davlat tuzum i
— Respublika. Iqlimi — keskin kontinental, qurg ‘oqchil iqlim.
Tojikiston Respublikasi. Poytaxti D ushanbe shahri. M aydoni
— 143,1 ming kv. km ., aholisi - 6578,5 ming kishi (2002-yil), tili
— tojik, dini — islom , pul birligi — som oniy. Yirik shaharlari: 
D u s h a n b e , X o ‘j a n d , Q o ‘rg ‘o n te p a , K u lo b , X o ru g , N o ra k , 
Q ayroqqum . P anjakent shahristoni. Milliy bayram i - 9-sentabr -
M ustaqillik kuni (1991-yil).
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

T urkm aniston Respublikasi. Poytaxti A shxobod shahri. M aydoni
— 488,1 m ing kv. km ., aholisi — 4,7 m in. kishi (2002-yi!), tili — 
turkm an, dini — islom, pul birligi — m a n at. M uhim shaharlari: 
Ashxobod, T urkm anobod, Toshhovuz, M ari, Turkm anboshi. M illiy 
bayram i - 2 7 -o k ta b r - M u staq illik k u n i (1 9 9 1 -y il). Q a d im
arxeologik yodgoriiklari, Sulton Sanjar, F axriddin Roziy, S u lto n
Takash m aqbaralari.
Qii*g‘iziston Respublikasi. Poytaxti Bishkek shahri. D av lattu zu m i
— suveren, u n itar davlat, Dem okratik Respublika. Maydoni - 199,9 
ming kv. k m ., aholisi - 5 mln. 12 m ing kishi (2002-yil), tili — 
qirg‘iz, dini — islom , pul birligi — som. M u h im shaharlari: Bishkek, 
0 ‘sh, Jalolobod, T o ‘qmoq, 0 ‘zgan. M illiy bayram i — 31-avgust — 
D avlat m ustaqilligi kuni (1991-yil). Jalo lo b o d balneologik k u ro rti, 
0 ‘sh, A rslonbob, Issiq ko‘l tu r bazalari.
Qozog‘iston Respublikasi. Poytaxti O sto n a shahri. Davlat tuzu m i
— boshqaruvning prezidentlik shaklidagi u n ita r davlat. M aydoni — 
2724,9 m ing kv. km ., aholisi — 15 m ln. kishi (2005-yil), tili — 
qozoq, dini — islom , pul birligi — ten g e. S hah arlari va tarix iy
yodgoriiklari: O lm a ota, Turkiston, C h im k en t, Jam bul, Q arag‘an d a, 
Sayram , 0 ‘tro r, A hm ad Yassaviy, T e m irla n o v k a bilan b o g ‘liq 
m anzilgohlar. B ulam ing turizm u ch u n ah am iy ati. Milliy b ayram i
— 1 6 -d e k a b r— M ustaqillik kuni (1991-yil).
Tayanch iboralar:
- T uristik qiziqish
- T uristik resurslar
- T u rizm obyektlari
- A kvatoriyalar
- G ‘o rlar, q al’a va qasrlar
N azorat va mulohaza savollari: