xizm ati ko'rsatish, ta ’m irlash va qurilish, buxgalterlik ishlari va
audit kabilardir.
Oilaviy tadbirkorlikda alohida o 'rin n i bir necha avlodlar alm a-
shinuvi davom ida aksiyalarning nazorat paketlari bitta oila q o 'lid a
b o 'lg an yirik korporasiyalar,
aksiyadorlik jam iyatlar, «moliyaviy
imperiyalar» tutadi.
O 'zbekiston R espublikasida oilaviy tadbirkorlikning d inam ik
rivojlanishi ularning taraqqiyoti uchun m uhim b o'lg an rivojlangan
davlatlardagi kabi institusional shart-sharoitlarni yaratishga q ara
tilgan cho ra-tad birlarn i am alga oshirishni taqozo etadi. G 'a rb
tadqiqotchilarining m a ’lum otlariga ko'ra, oilaviy tadbirkorlik su b
yektlari um um iy kichik korxonalarning 68 foizini tashkil e ta d i1.
Oilaviy tadbirkorlik kichik biznesning o'ziga xos tashkiliy-
huquqiy shakli sifatida m am lakat iqtisodiyotidagi aham iyati katta
b o 'lib , u bir qato r afzalliklarga ega:
1. M oslashuvchanlik va innovatsiyalarning
yuqori darajasi,
o'zgaruvchan b o zo r talablariga tez m oslashish qobiliyati;
2. Oila institutini m ustahkam lash kabi m uhim ijtimoiy vazifani
bajaradi, bolalarni m uvaffaqiyatli tarbiyalashga im kon bergani
holda, ularni ijtimoiylashtirishga ham da demografik m uam m olarni
hal
qilishga im kon beradi;
3. Ishlab chiqarish sam aradorligini oshirishga b o 'lg an yuqori
intilish darajasini ta ’m inlaydi;
4. Iqtisodiyotning b arq aro r rivojlanishining zaruriy sh arti
b o 'lg an fuqarolarning tadbirkorlik nuqtai nazaridan o ‘z - o ‘zini
ro'yobga chiqarishga im kon beradi.
5. Jam iyatda ijtim oiy-iqtisodiy holatning barqarorlashuviga
im kon beradi.
Bir necha yuz yillar davom ida shakllangan g 'arb m am lak at-
larida tadbirkorlikning rivojlanishi tarixi ko'rsatishicha, tadbirkorlik
oilani m ustahkam lanishiga im kon beradi,
oila ichidagi ziddiyatlar
m iqdorini kam aytiradi va m aishiy m uam m olarni echish im ko
niyatlarini oshiradi.
1 Деловая Москва. 2006. №25. (16). C l 1.
Oilaviy biznes uchun m oslashuvchanlik va barqarorlik xos
bo'lib, barqaror oilaviy aloqalar oilaviy korxona biznes-tuzilm asida
o 'z ifodasini topadi va bu esa iqtisodiy faoliyat yuritish tavak-
kalchiligini pasaytiradi, uning barcha a ’zolar rag'batlantirish d a
rajasini oshiradi.
Q arin d o sh lar ishlaydigan firm a bo lalarn i,
oilan in g keksa
a ’zolarini, jism oniy imkoniyati cheklangan kishilarni ishga joylash-
tirishga im kon beradi. U larning oila ishida to 'la-to 'k is qatnashish
bola va o 'sm irla rn i ijtim o iy lash tirish, ularni kelgusi m eh n at
faoliyatiga moslashtirish im konini beradi.
X o'jalik yuritishning kichik shakli sifatida oilaviy korxonalar
yirik va o'rta firmalaming yanada samarali faoliyat yuritishiga yordam
beradi. O datda, oilaviy korxonalar mahalliy xom ashyoda mahalliy
bozor
uchun ishlagani holda, m intaqaviy bozorni rivojlantirish,
takom illashtirishni uncha katta bo'lm agan doim iy buyurtm alar
bilan ta ’minlashga xizmat qiladi.
Bundan tashqari, oilaviy tadbirkorlikni rivojlanishi ijtim oiy-
siyosiy va iqtisodiy barqarorlikning om illaridan biri b o'lgan, «o'rta
sinfni» o'sishining asosi bo'lib xizm at qiladi.
S hunday qilib, oilaviy tadbirkorlik zam onaviy O 'zbekiston
iqtisodiyotida quyidagi
iqtisodiy vazifalarni
bajaradi:
1. Oilaviy biznes - jamiyatning siyosiy barqarorligi va demokratik
rivojlanishning kafolati bo'lgan o 'rta sin f shakllanishining
asosi
hisoblanadi.
2. Oilaviy bi/nes vakillaii nafaqat o ‘z-o ‘zining samarali bandligini
ta ’minlaydi, balki yangi ish o'rinlarini ham tashkil etadi.
3. Rivojlangan oilaviy biznes iste’m olchilar va bozorning tez
o 'zgaruvchan talablariga m uvofiq holda tovar va xizm atlar ishlab
chiqarib, iste’m olchilarning asosiy qismiga xizm at ko'rsatadi.
4. Kichik tadbirkorlik sektori innovatsion xarakterga ega bo'lib,
tavakkalchilikka asoslangan yangi m ahsulot va xizm atlarni tez,
qulay va oson o'zlashtiradi.
5. Kichik biznes shaxsning ichki salohiyatini ochishga, m ehnat
faoliyatida o ‘z - o ‘zini nam oyon qilishga imkon beradi.
6. Oilaviy tadbirkorlikning om m aviy
rivojlanishi ja m iy at ru-
hiyatining o'zgarishiga va aholining aksariyat qismi qadriyatlari
y o 'n alish in i yangi ijtim oiy-iqtisodiy sharoitlarga m oslashtirishga
im kon beradi.
7. Dastlabki bilim , malaka va ko'nikm alarni am alga oshirish,
sinab k o ‘rish uchu n faoliyat m aydoni, «poligon» vazifasini bajaradi.
8. Iste’m olchilar bilan bevosita m ustahkam aloqalar o'rnatishga
im kon beradi.
9. M axalliy shart-sharoitlarga tez va o so n
m oslashgani holda,
op erasio n xarajatlari kam bo'ladi.
10. Oilaviy tadbirkorlikda boshqarish oddiy b o ‘ladi va kapital
q o 'y ilm alar tez qoplanadi va h.k.
S hu nd ay qilib, oilaviy tadb irk o rlik nin g asosiy vazifalarini
quyidagicha ifodalashim iz m um kin ( 1 1.2.2-rasm ).
Do'stlaringiz bilan baham: 
