‘z b b ton respublikasi oliy va ‘rta vlaxsus ta’lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

• 
yangilik unsurlari (yangi tushunchalar, yangi belgilar, xususiyatlar,
noma ’lum tushunchalamingjihatlari, yangi aloqalar, harakatlanishningyangi
usullari);
• faktlar, bilish vazifalari va masalalari, ziddiyatlari ko'rinishidagi
materiallami qamrab olgan та ’lum va yangi bilim o'rtasidagi ziddiyat;
• 
umumpedagogik va didaktik tamoyillami hisobga olgan pedagogik
nazariyaning metodologik asoslari materialini mantiqqa muvofiq bayon qilish.
Shuni ta’kidlash lozimki, 
0
‘qitish jarayoni faqat «muammoli» yoki 
«nomuammoli» metodlar yordamidagina amalga oshmaydi, balki uning 
samarali borishi uchun xilma xil metodlami qo'llash maqsadga muvofiqdir. 
0 ‘qituvchi mashg'ulotning maqsadi, o‘quv materiallarining mazmunini 
to'plash, auditoriyada qatnashgan talabalaming xarakteri, ulaming tayyoigarlik 
darajasini hisobga olgan holda ulami tinglash hamda birini ikkinchisi bilan 
bog'lashni amalga oshiradi. Shundagina o ‘quv jarayonining yuqori 
sam aradorligi ta ’m inlanadi. Shuningdek, muam m oli o'q itish n in g
samaradorligi ko'p jihatlardan talabalaming ijodiy faoliyatiga, muammoni 
ifodalash va yechishga bo'lgan tayyoigarligiga bog'liq bo'ladi. Ulami ijodiy 
faoliyatga jalb qilishda muammoli boshlash bayonidan asta-sekin tadqiqot 
ishlarigacha o‘tish tavsiya etiladi. Shuningdek, muammoli o‘qitishning barcha 
metodlari zanjirida asta-sekin oddiydan murakkabga o'tish kerak bo'ladi.
Pedagogikaga oid adabiyotlarda talabalaming ijodiy faoliyati reproduktiv, 
qayta ishlab chiqish metodlarini shakllantirmasdan awal amalda bo'la olmasligi 
t a ’kidlanadi. Agar o'rganilayotgan kursning (bo'lim , mavzuning) 
mohiyatini, ulardan foydalanishning zarur metodik materiallari va qoidalarini 
talabalar bUmasa va anglamasa, o'qituvchi ulaming ijodiy faoliyatini tashkil 
eta olmaydi.
Demak, muammoli o'qitish yetarli darajada samarali bo'lishi uchun u 
yaxlit o'quv-taibiya jarayonining uzviy qismi bo'lishi kerak.
Muammoli leksiyalar o'tkazish jarayonida talabalarda ijodiy faoliyatga 
zarur bo'lgan motivlar, qimmatli yo'1-yo'riqlar va yo'llanm alam ing

---

shakllanganligi muhim o‘rin egallaydi.
Ta’kidalash joizki, o ‘quv faoliyati' motivlarining doirasi juda ko‘p 
motivlar yig‘indisi bo‘lsa-da, ulardan ikki guruhi belgilovchi hisoblanadi.