Yuzlashtirish va so’roq qilish, qo’lga ushlash psixologiyasi reja

Dominanta nima?
Shaxsning xulq - atvori ko’p jihatdan unga dominanta – ushbu daqiqada bosh miyaning katta yarim sharlari qobig’idagi har qanday ta’sirotga o’ta qo’zg’aluvchan bo’lgan hamda boshqa asab markazlari faoliyatiga tormozlantiruvchi ta’sir ko’rsata oladigan hukmron qo’zg’alish o’chog’ining ta’siriga bog’liq bo’ladi. Odamda dominanta hayotining muayyan darajadagi jiddiy pallasida yuz bergan voqea uchun qayqurishi, qattiq hayajonlanishi, qo’rquv, umidsizlik hislariga berilishi tufayli tug’iladi. Dominanta ta’siri ostida jinoyatchi go’yo uning xavfsizligini ta’minlaydigan, fosh etilishidan saqlaydigan hamda keyingi jazodan asrab qoladigan xatti-sharakatlarni sodir etishga kirishadi. Uning faoliyati o’ziga xos himoyalanish tusini oladi. Biroq uning aynan shunday harakatlari tergovchining e’tiborini tortadi, uni sodir etilgan jinoyatga aloqador, deb taxmin qilishga asos bo’ladi. Bunday xatti-harakatlar «xulq - atvor dalili» deb nomlanadi.
Xulq - avtor dalillari turli xil kurinishda bo’ladi. Ular orasida eng ko’p uchraydiganlari: chalg’ituvchi sahnalar tayyorlash, yolg’on tasdiq (alibi) yaratish va kutilmagan javoblar kabilardir. Amaliyotda ko’pincha ayblanuvchi o’ziga bo’xton qilgan holatlarda soxta murosali vaziyatlar tug’iladi. Agar ayblanuvchi haddan tashqari ta’sirlanuvchan, tashqi ta’sirotlarga beriluvchan, o’z nuqtai nazarini himoya qilishdan ojiz, irodasiz, ruhiy hayajonlanishga bardoshsizligi bilan ajralib tursa, o’ziga tuxmat qilish ehtimoli ortadi. Buning eng tarqalgan motivi haqiqiy aybdorni ko’rgazma berishdan xalos qilishga urinishdir. (yaqin qarindoshlik ta’sirida)
Yuridik psixologiyaning fan sifatidagi vazifasi tergovchilarning ijodiy izlanishlari samaralarini nazariy asoslab berishdan iboratdir.