Yusupova nargiza shakirovna jismoniy madaniyat nazariyasi va metodikasi

 
16.4.2. Ilgarilab borish mezonlari 
Bunday mezonlar sport «forma»sining ko‟rsatkichlari ortib borish darajasi 
bo‟yicha belgilanishi bilan tavsiflanadi. 
Barqarorlik mezonlari. 
Sport «forma»sining ushbu mezonlari sportchi muayyan bir vaqt mobaynida 
qo‟lga kiritgan yutuqlarni namoyish etish bilan, ya‟ni u eng yuqori natijaga 
erishganligi yoki yuqori yutuqqa bir bahya kelganligi (masalan: eng yaxshi 
natijaning 100-95 % atrofida), barqarorlikni ko‟rsatganligi bilan tavsiflanadi. 
 
16.4.3. Sport «formasi»ni rivojlantirish mezonlari 
Sport «forma»sini rivojlantirish jarayonlari fazalar xususiyatiga ega bo‟ladi, 
hamda quyidagi uchta fazaning izchillik bilan almashtirilib turilishi tartibida 
kechadi:

sport «forma»sining hosil qilinishi; 

sport «forma»sining (nisbatan barqaror shaklini) saqlab qolishi; 

sport «forma»sining vaqtincha yo‟qotilishi. 
Birinchi faza – bu bazaviy imkoniyatni to‟plab olish, funkstional 
imkoniyatlarning umumiy darajasini oshirish, jismoniy sifatlarni har tomonlama 
rivojlantirish, zarur harakat malakalarini qaytadan tuzish bosqichidir. 
Ikkinchi faza – bunda sport «forma» sining nisbatan barqarorlashgani 
kuzatiladi. Shunday nisbiy barqarorlik bilan ajralib turadi. Bunday hol sport 
yutuqlarini ta‟minlovchi mexanizmni yanada rivojlantirib borish bilan bog‟liq 
bo‟ladi. 
Uchinchi faza – organizm faoliyat ko‟rsatish tartibining tiklanish (umumiy 
belgilangan daraja) tomon harakat qilishi bilan tasdiqlanadi. Basharti, biz 
sportchilarning bir yil mobaynida musobaqalarga qanday ishtirok etib, qanday 
natijalarni qo‟lga kiritganliklarini tahlil qilib chiqadigan bo‟lsak, u holda sport 

---

297 
natijalarining tebranib turishi (goh ko‟tarilib, goh pasayib turishi) ni sezib olish ishi 
unchalik qiyin bo‟lmaydi. 
Sport natijalari dinamikasining quyidagi to‟rtta asosiy turi mavjud ekanligi 
aniqlangan:
