Yusupova nargiza shakirovna jismoniy madaniyat nazariyasi va metodikasi

TSiklik turdagi mashqlar: 
Davom etishi
- yuqori energiya talab qiladigan mashqlar
20 son.dan
180 zarb. daq. 
- o‟ta yuqori energiya talab qiladigan mashqlar
20 son.dan
160-179 zarb daq 
- katta energiya talab qiladigan mashqlar
5 dak-30 daq.
140-159 zarb. daq. 
- me‟yoriy energiya talab qiladigan mashqlar
300 daq.ortiq.
129-139 zarb daq. 
Atsiklik turdagi mashqlar: 
Yuklamaning jadalligini quyidagicha aniqlash mumkin; 
- ma‟lum bir vaqtda bajarilgan mashqlar soni. 
Masalan, gimnastikada 1 daq. davomida bajarilgan qismlar miq-dori; 
- ma‟lum bir sportchi va u bajarayotgan mashqlar uchun eng ko‟p kuch 
sarflash munosabati bilan foizlar o‟lchovida(uloqtirish,og‟ir atletika); 
- yuqori energiya 90%-100%; 
- eng yuqori energiya talab qiluvchi 80% -90%; 
- katta energiya talab qiluvchi 70% -80%; 

---

251 
- me‟yoriy energiya talab qiluvchi 60% -70%; (
R.S. Salamov
) 
 
13.4. Sportda qo‟llaniladigan uslublar 
Mashq jarayonining asosiy vazifasi – bu yuksak sport nati-jalariga erishish, 
shuning uchun uni hal etish maqsadida asosan sportchining jismoniy qobiliyatlarini 
rivojlantirish va funk-stional imkoniyatlarini oshirishga yo‟naltirilgan usullardan 
foydalaniladi. 
Usul – 
bu sportchilarni tayyorlash bilan bog‟liq muayyan vazi-falarni hal 
etish uchun mashg‟ulot vositalaridan oqilona foydalanish yo‟lidir. Sport faoliyatida 
«usul» tushinchasidan tashqari «usuliy yo‟l» (
uslub
) degan atama ham 
qo‟llaniladi. 
«Usuliy yo‟l»(uslub)
deganda mashg‟ulot o‟tkazish jarayonlarini 
hisobga olgan holda muayyan pedagogik vazifalarni hal etish uchun yo‟naltirilgan 
vosita va usullar yig‟indisi tushuniladi.