Yusuf Xos Xojibning ilmiy me’rosi

Keltirilgan parchalar

• Aql avvalo Adolatga himoyachi va maslahatgoʻy boʻlmogʻi talab etiladi. Oʻzgʻurmish shaxsi tarkidunyo etgan, zohid-lik va taqvoni yashash tarziga aylantirgan soʻfiylarni eslatadi. Yusuf Xos Hojib tasavvuf gʻoyalari, amaliyotidan chuqur xabardor ekanligini ushbu qahramoni tavsifida ayon etgan. Tasavvuf, taqvo, zohidlik va faqir shoir nazdida avvalo Qanoatning timsoli, yorqin namoyondasidir. Qanoat Oqibatni oʻylash bilan boʻladi, u insonga Ofiyat (ruhiy osoyishtalik, qoniqish) keltiradi. Adolat Qanoatsiz boʻlmaydi. Hukmdor soʻfiyning, zohidning suhbatidan bahramand boʻlib turishi kerak. Soʻfiy hukmdorni qidirib kelmaydi, hukmdor uni oʻzi qidirishi, suhbatiga intiq boʻlishi kerak. Kuntugʻdi, Oʻgdulmishni Oʻzgʻurmishga maktub bilan uch marta joʻnatadi. Shoir fikricha, agar hukmdor eʼtibor koʻrsatsa va mayl bildirsa, soʻfiy ham suhbatdan bosh tortmasligi kerak. Albatta, zohid Oʻzgʻurmish saroy ayoniga aylanmaydi, u maʼlum vaqg Elig bilan fikr almashib, yana oʻz kulbasiga qaytib ketadi, hayot tarzini oʻzgartirmaydi.