Yusuf Rashidov "yangi nashr"

1. 15. YER OSTI GAZ QUVURLARIDAGI USKUNALARNI 

KO‘RSATUVCHI BELGILAR

Ko‘rsatgich belgilar yer osti gaz quvurlari uskunalarining turi va 

ungacha bo‘lgan masofani ko‘rsatadi. Odatda, ular bino devorlariga 

yerdan taxminan 1,7 m balandlikda sariq bo‘yoq bilan chizib qo‘yiladi. 

Ular kerak bo‘lgan vaqtda gaz quvuri uskunalarini tez va aniq topishga 

yordam beradi.

Yer usti gaz quvurlari. 

Ular bino devorlari bo‘ylab, alohida turgan 

tayanch, kolonna hamda estakadalar bo‘ylab o‘tkaziladi. Gaz quvurlari-

ning yer sathidan minimal balandliklari quyidagicha:

– transport yurmaydigan joylarda gaz quvurining balandligi kamida 

2,2 metr bo‘lishi kerak;

– avtomobil yo‘li bilan kesishgan joyda gaz quvurining minimal 

balandligi 4,5 m bo‘lishi kerak;

– tramvay yo‘li bilan va elektrlashtirilmagan temir yo‘l bilan ke-

sishgan joyda gaz quvurining balandligi kamida 5,6 m bo‘lishi kerak;

– elektrlashtirilgan temir yo‘l bilan kesishgan joyda gaz quvurining 

balandligi 7,1 m bo‘lishi kerak.

Agarda sun’iy gaz quvurlari bo‘lsa, bunday quvurlar kamida i= 0,003 

nishablikda o‘tkazilishi kerak va gaz quvurining eng past joyiga kon-

densatni chiqarib tashlash uchun drenaj shtutserlari o‘rnatilishi kerak.

---

31

Gaz quvurlari bilan elektr simlari orasidagi masofa ulardagi to‘kning 

kuchlanishiga bog‘liq va quyidagicha bo‘lishi kerak:

– agarda kuchlanish 1 kV gacha bo‘lsa, ular orasidagi masofa – 

kamida 1 m;

– agarda kuchlanish 20 kV gacha bo‘lsa – 3 m;

– agarda kuchlanish 35 – 100 kV bo‘lsa – 4 m.

Bu masofalar elektr tarmog‘idagi kuchlanishning havoni teshib o‘tib, 

gaz quvuriga tushishdan saqlaydi. Qishloq sharoitida, transport harakati 

yo‘q joylarda gaz quvurlarini yerdan kamida 0,35 m balandlikda kalta 

tayanchlar ustidan o‘tkazish mumkin.

Gaz quvurlarining yerdan chiqish joylarida ular g‘ilof ichidan 

o‘tkaziladi. G‘ilof gaz quvurlarining chiqish qismini zanglashdan 

hamda mexanik shikastlanishdan saqlaydi. G‘ilof bilan gaz quvuri 

oralig‘i eritilgan bitum bilan to‘ldirilgan.

Gaz quvurining yer tagidan chiqqan tik joyida elektr tokini o‘tkaz-

maydigan flanetslar o‘rnatiladi. Ular yer osti gaz quvurlariga tashqari

-

dan elektr toki tushishi va yer osti quvurlaridagi daydi toklarning yer 

usti gaz quvurlariga o‘tishining oldini oladi

Yer usti gaz quvurlarining tayanchlari yoki qoziqlari orasidagi maso-

fa ularning diametriga bog‘liq bo‘lib, QMQ bo‘yicha qabul qilinadi.

---

32