“Юrори молекулали бирикмалар эритмасининг барrарорлиги ва унинг бузилиши: тузлаш, коацер-вация, ивиrланиш. Геллар ва ивиrлар хоссаси”

---

243 
19-MAVZU. YUqori molekulyar birikmalar (YUMB). Tuzilishi, sinflanishi, 
barqarorligi. YUMB eritmalarining hosil bo’lishi. Bo’kish. Chekli va cheksiz 
bo’kish. 
R
еja 
1.
YuMBlar. Olinishi. Sinflanishi. 
2.
YuMBlarning erishi va bo`kishi. 
3.
YuMB eritmalarning barqarorli
gi. Koatsеrvatsiya. 
4.
Yuq
ori molеkulyar polielеktrolitlar. Tuzlanish.
O`quv mashg`ulotining maqsadi:
YUMB bo’yicha umumiy tushuncha 
berish, YUMB klassifikatsiyasi, YUMB tuzilishi, YUMB eritmalarining xossalari, 
bo’kish termodinamikasi to`g`risidagi bilimlarini shakllantirish, farmatsiyadagi 
ahamiyatini tushuntirish
 
 
 Adabiyotlar: 
1.
CHanch R. «Fizicheskaya ximiya s prilojeniyami k biologicheskim 
sistemam».-Moskva. «Mir». 1980.-662s. 
2.
Axmetov B.V., Novichenko YU.P., CHapurin V.I., «Fizicheskaya i 
kolloidnaya ximiya».-Leningrad. «Ximiya». 1986.-320s. 
3.
Evstratova K.I., Kupina N.A., Malaxova E.E., «Fizicheskaya i kolloidnaya 
ximiya».-Moskva. «V
ыsshaya shkola». 1990. -487s.
 

---

244 
Umumiy tushunchalar
YuMB ga molekulyar massasi 10
4
-10
6 
undan yuqori bo’lgan birikmalar 
kiradi. Ular tabiiy (oqsillar, polisaxaridlar, pektinlar, tabiiy kauchuk), sun’iy 
(atsetiltsellyuloza) va sintetik usulda olingan (polietilen, poliakrilamid) bo’lishi 
mumkin. 
YuMB tirik organizmning asosiy strukturasini tashkil etadi. Biz ko’proq 
biopolimerlar (oqsillar, nuklein kislotalari, polisaxaridlar v.b.) fizik-kimyosi 
xaqida gap yuritamiz. 
Demak, YuMB - molekulasi bir-biri bilan kimyoviy bog’langan atomlardan 
tashkil topadi.