Yuristlar malakasini oshirish markazi jahon iqtisodiyoti va diplomatiya universiteti

Har qanday sud yoki ma’muriy muhokama davrida o‘z fikrini ifoda

etish huquqi.

“Bola huquqlarining kafolatlari to‘g‘risida”gi qonunning 15-

moddasi bolaga, unga taalluqli bo‘lgan har qanday sud majlislarida ishtirok etish

huquqini b radi. Mazkur huquq, jumladan, ajralish, farzandlikka olish, ismini

o‘zgartirish, turar joyni aniqlash, ta’lim kabi uning huquq va erkinliklari hamda

qonuniy manfaatlariga taalluqli bo‘lgan ma’muriy, jinoyat hamda fuqarolik ishlari

bo‘yicha sud muhokamalarida ishtirok etish bilan bog‘liq huquqlarni o‘z ichiga

oladi.

---

254

“Ma’muriy muhokama” d gan tushuncha yanada k ngroq bo‘lib, ta’lim,

sog‘liqni saqlash, r jalashtirish va atrof-muhit, ijtimoiy sug‘urta, bolani himoya

qilish, m hnat bandligi va ma’muriy yuv nal adliya kabi masalalarni o‘z ichiga

olishi mumkin.

Biroq, mazkur 15-modda bolaga ovozga ega bo‘lish huquqini b rish

bilangina amalga oshirilishi mumkin emas. Bolalarga eng samarali usullar orqali

ishtirok etish uchun imkoniyatlar b rilishi k rak. Ma’muriy va sud pros duralari

bolalar va yoshlar uchun qo‘rqinchli tuyulishi mumkin. Odatda pros duralar juda

rasmiy xarakt rga ega. T xnik, yuridik va murakkab til qo‘llaniladi. Ko‘pincha

bolalar atrofda sodir bo‘layetgan narsalarni tushunishga qiynaladi. Bu omillar

bolaga ishtirok etish va o‘z fikrini ifoda etish imkoniyatini qiyinlashtiradi.

Shunday qilib, sud va boshqa ma’muriy organlarni bolaning ishtirok etishiga qarab

moslashtirish lozim.

Bundan tashqari, bolaning fikrini eshitagan va ularni k yinchalik sud oldida

ifoda etadigan mustaqil xolis shaxs ishtirokiga ham zarurat bo‘lishi mumkin. Shu

bilan birga, bolalar o‘z fikrini ifoda etishga majbur bo‘lmasligini ham talab qilishi

mumkin. Masalan, ota-onasi o‘rtasida k lishmovchilik bo‘lgan hollarda bolaga u

kim bilan yashashni xohlashi to‘g‘risida gapirish yoqmasligi mumkin.