Yuridik shaxslardan olinadigan mol-mulk solig'ini byudjetga undirish Tartibi va muddatlari

Туловчилар-Мулк ҳуқуқи, эгалик қилиш, фойдаланиш ёки ижара ҳуқуқлари асосида ер участкаларига эга бўлган жисмоний шахслар, шунингдек юридик шахс ташкил этган ёки этмаган ҳолдаги деҳқон хўжаликлари жисмоний шахслардан олинадиган ер солиғини тўловчилари ҳисобланади. СОЛИҚ СОЛИШ ОБЪЕКТИ- 1) деҳқон хўжалиги учун берилган ер участкалари 2) якка тартибда уй-жой қурилиши учун ер участкалари 3) жамоа боғдорчилиги, узумчилиги ва полизчилиги учун берилган, шунингдек якка тартибдаги ва жамоа гаражлари эгаллаган ер участкалари 4) хизмат юзасидан берилган чек ерлар 5) мерос бўйича, ҳадя қилиниши ёки сотиб олиниши натижасида уй-жой ва иморатлар билан биргаликда мулк ҳуқуқи, эгалик қилиш ва фойдаланиш ҳуқуқи ҳам ўтган ер участкалари 6) белгиланган тартибда мулк қилиб сотиб олинган ер участкалари 7) тадбиркорлик фаолиятини юритиш учун фойдаланишга ёки ижарага берилган ер участкалари. Кўп квартирали уйларда жойлашган яшаш учун мўлжалланмаган кўчмас мулк объектлари солиқ объекти ҳисобланади. ЕР СОЛИҒИ БАЗАСИ Якка тартибда уй-жой қурилиши учун берилган ҳамда томорқа ер участкалари бўйича Кадастр маълумотлари бўйича ер участкаларининг майдони Деҳқон хўжалигини юритиш учун берилган қишлоқ хўжалигига мўлжалланган ерлар бўйича Солиқ солинмайдиган қишлоқ хўжалигига мўлжалланган ер участкалари чегириб ташланган ҳолда, ер участкаларининг аниқланган норматив қиймати З2. Jismoniy shaxslardan olinadigan yer solig'i stavkalari ва soliqdan
imtiyozlar 1-«Ўзбекистон Қаҳрамони», Совет Иттифоқи Қаҳрамони, Меҳнат Қаҳрамони унвонларига сазовор бўлган, учала даражадаги Шуҳрат ордени билан тақдирланган фуқаролар 2) уруш ногиронлари ва қатнашчилари, шунингдек доираси қонун хужжатлари билан белгиланадиган уларга тенглаштирилган шахслар 3) I ва II гуруҳ ногиронлиги бўлган шахслар 4) ёлғиз пенсионерлар 5) боқувчисини йўқотган кўп болали оилалар 6) Чернобиль АЭСдаги авария оқибатларини тугатишда иштирок этганлик учун имтиёзлар оладиган фуқаролар (шу жумладан вақтинча юборилган ёки хизмат сафарига юборилган) фуқаролар 7) энергия ресурсларининг амалдаги тармоқларидан тўлиқ узиб қўйилган турар жойларда қайта тикланадиган энергия манбаларидан фойдаланувчи шахслар
33. Jismoniy shaxslardan olinadigan уеr solig'ini hisoblash va to'lash tartibi Кўчмас мулк объектларининг бозор баҳосига яқин бўлган кадастр қиймати асосида мол-мулк ва ер солиқларини ҳисоблаш тизими икки босқичда жорий этилади: Биринчи босқичда (2021 - 2023 йиллар) Иккинчи босқичда (2022 - 2024 йиллар Қишлоқ хўжалиги учун мўлжалланган ерларнинг норматив қийматига нисбатан ер солиғи ставкасини (0,95 фоиз) қўлланилган ҳолда ҳисоблаб чиқарилади. Ер солиғи суммасини (S_сум) қуйидаги формула орқали аниқлаш мумкин. Яъни: S_сум= Y_нқ*N Бу ерда: Y_нқ –қишлоқ хўжалиги учун мўлжалланган ерларнинг норматив қиймати; N- солиқ ставкаси. ТЎЛАШ ТАРТИБИ ВА УСУЛЛАРИ ТЎЛОВ ХАБАРНОМАСИ солиқ тўловчиларга имзо қўйдирилган ҳолда еки тўлов хабарномаси олинганлигини ва олинган санани тасдиқловчи бошқа усулда ҳар йили 1 мартдан кечиктирмай топширилади солиқ суммасининг 50 % 15 апрелгача солиқ суммасининг қолган 50 % 15 октябргача
34. Suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliqni joriy etilishi va soliq
to'lovchilari. Suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq Respublikamiz soliq tizimining eng oson turlaidan biridir. Mazkur soliq Respublikamizda dastlab 1993 yilda suv to‘lovi sifatida joriy etilgan. Respublikamizda suv resurslariga doir munosabatlarni tartibga solish, aholi va iqtisodiyot ehtiyojlari uchun suvdan oqilona foydalanish, suv ob’ektlarining holatini yaxshilash kabi vazifalardan kelib chiqib 1993 yil 6 mayda O’zbekiston Respublikasining “Suv va suvdan foydalanish to‘g‘risida”gi qonuni qabul qilindi. Mamlakatda suv tanqisligini hisobga olgan holda va suv resurslaridan tejamkorlik va oqilona foydalanish maqsadida 1995 yildan e’tiboran suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq joriy etildi.
Suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliqni joriy etishdan asosiy maqsad xo‘jalik yurituvchi sub’ektlarning suv resurslaridan samarali va oqilona foydalanishini rag‘batlantirishdan iborat. 2018-2021 yillardagi davlat budjeti parametrlari bo‘yicha ushbu soliq davlat budjeti daromadlarining 0,3-0,4 foizini tashkil etgan. Suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq to‘lovchilar O‘zbekiston Respublikasi hududida suvdan foydalanishni yoki suv iste’molini amalga oshiruvchi quyidagi shaxslardir: O‘zbekiston Respublikasining yuridik shaxslari suvdan tadbirkorlik faoliyati uchun foydalanuvchi yakka tartibdagi tadbirkorlar faoliyatini doimiy muassasa orqali amalga oshirayotgan O‘zbekiston Respublikasi norezidentlari va dehqon xo‘jaliklari
35. Suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliqni soliq to'lovchilari, soliq
solish obyekti va soliq bazasi. Suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq to‘lovchilar O‘zbekiston Respublikasi hududida suvdan foydalanishni yoki suv iste’molini amalga oshiruvchi quyidagi shaxslardir: O‘zbekiston Respublikasining yuridik shaxslari suvdan tadbirkorlik faoliyati uchun foydalanuvchi yakka tartibdagi tadbirkorlar faoliyatini doimiy muassasa orqali amalga oshirayotgan O‘zbekiston Respublikasi norezidentlari va dehqon xo‘jaliklari. Yer usti va yer osti manbalaridan olib foydala-niladigan suv resurslari soliq solish ob’ektidir. Soliq solish ob’ekti Yer usti suv manbalari Yer osti suv manbalari Yer osti suv manbalari Daryolar ko’llar skvajinalar suv omborlari kanallar va xovuzlar vertical va gorizontal drenajlar boshqa inshoatlar yordamida olinadigan suvlar. Soliq bazasi Soliq kodeksining 443-moddasiga muvofiq soliq solinadigan baza foydalanilgan suvning hajmi hisoblanadi. Soliq kodeksining 444-moddasiga muvofiq soliq solinadigan baza quyidagicha belgilanadi: - suv resurslarining yer usti va yer osti manbalaridan olingan suv hajmi suvdan foydalanishning buxgalteriya (birlamchi) hisobga olish hujjatlarida aks ettirilgan suv o‘lchagich asboblarining ko‘rsatkichlari asosida aniqlanadi. - suvdan o‘lchagich asboblarsiz foydalanilgan taqdirda, uning hajmi suv ob’ektlaridan suv olish limitlaridan, ekinlar hamda daraxtlarni sug‘orish normalaridan kelib chiqqan holda aniqlanadi.
36. Suv resurslaridan foydalanganlik uсhuп soliqning soliq solish obyekti,
soliq bazasi va soliq stavkalari. Yer usti va yer osti manbalaridan olib foydala-niladigan suv resurslari soliq solish ob’ektidir. Soliq solish ob’ekti Yer usti suv manbalari Yer osti suv manbalari Yer osti suv manbalari Daryolar ko’llar skvajinalar suv omborlari kanallar va xovuzlar vertical va gorizontal drenajlar boshqa inshoatlar yordamida olinadigan suvlar. Soliq bazasi Soliq kodeksining 443-moddasiga muvofiq soliq solinadigan baza foydalanilgan suvning hajmi hisoblanadi. Soliq kodeksining 444-moddasiga muvofiq soliq solinadigan baza quyidagicha belgilanadi: - suv resurslarining yer usti va yer osti manbalaridan olingan suv hajmi suvdan foydalanishning buxgalteriya (birlamchi) hisobga olish hujjatlarida aks ettirilgan suv o‘lchagich asboblarining ko‘rsatkichlari asosida aniqlanadi. - suvdan o‘lchagich asboblarsiz foydalanilgan taqdirda, uning hajmi suv ob’ektlaridan suv olish limitlaridan, ekinlar hamda daraxtlarni sug‘orish normalaridan kelib chiqqan holda aniqlanadi. Suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq stavkalari 1 kub metr uchun stavka, so’mda 1Iqtisodiyotning barcha tarmoqlaridagi korxonalar (bundan 2 va 3-bandlarda nazarda tutilganlar mustasno), shuningdek yakka tartibdagi tadbirkorlar yer usti 240 yer osti 290 2Sanoat korxonalari yer usti 520 yer osti 620 3 Elektr stantsiyalari va kommunal xizmat ko’rsatish korxonalari yer usti 80 yer osti 100 4 Qishloq xo‘jaligi yerlarini sug‘orish va baliqlarni o‘stirish (yetishtirish) uchun foydalaniladigan suv hajmi, shu jumladan dehqon xo‘jaliklari yer usti 40 yer osti 40 5 Avtotransport vositalarini yuvish uchun ishlatilgan suv hajmi yer usti 2190 yer osti 2190 6 Alkogolsiz ichimliklarni hamda pivo va vinodan tashqari alkogol mahsulotlarini ishlab chiqarish uchun foydalaniladigan suv hajmi yer usti 2770 yer osti 27700 Suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq stavkalari 4-bandida nazarda tutilgan soliq stavkasi 0,7 kamaytiruvchi koeffitsiyentni hisobga olgan holda, suv o‘lchash uskunalari asosida aniqlanadigan, foydalanilgan suv hajmiga qo‘llaniladi. Suvdan foydalanish uchun belgilangan limitlardan ortiqcha suv olinganda, bunday ortiqcha qism bo‘yicha soliq stavkalari belgilangan soliq stavkalarining besh baravari miqdorida belgilanadi. Suv resurslaridan ruxsat beruvchi hujjatlarsiz foydalanilganda, shuningdek avtotransport vositalarini yuvishni amalga oshiruvchi korxonalar tomonidan yer usti manbalaridan olingan suvdan foydalanilganda soliq stavkasi belgilangan soliq stavkalarining besh baravari miqdorida belgilanadi
37. Suv resurslaridan foydalanganlik чсhuп soliq bo'yicha imtiyozlar tarkibi.
38. Suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq stavkalari va ularning
tabaqalanish mezonlari. Suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq stavkalari 1 kub metr uchun stavka, so’mda 1Iqtisodiyotning barcha tarmoqlaridagi korxonalar (bundan 2 va 3-bandlarda nazarda tutilganlar mustasno), shuningdek yakka tartibdagi tadbirkorlar yer usti 240 yer osti 290 2Sanoat korxonalari yer usti 520 yer osti 620 3 Elektr stantsiyalari va kommunal xizmat ko’rsatish korxonalari yer usti 80 yer osti 100 4 Qishloq xo‘jaligi yerlarini sug‘orish va baliqlarni o‘stirish (yetishtirish) uchun foydalaniladigan suv hajmi, shu jumladan dehqon xo‘jaliklari yer usti 40 yer osti 40 5 Avtotransport vositalarini yuvish uchun ishlatilgan suv hajmi yer usti 2190 yer osti 2190 6 Alkogolsiz ichimliklarni hamda pivo va vinodan tashqari alkogol mahsulotlarini ishlab chiqarish uchun foydalaniladigan suv hajmi yer usti 2770 yer osti 27700 Suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq stavkalari 4-bandida nazarda tutilgan soliq stavkasi 0,7 kamaytiruvchi koeffitsiyentni hisobga olgan holda, suv o‘lchash uskunalari asosida aniqlanadigan, foydalanilgan suv hajmiga qo‘llaniladi. Suvdan foydalanish uchun belgilangan limitlardan ortiqcha suv olinganda, bunday ortiqcha qism bo‘yicha soliq stavkalari belgilangan soliq stavkalarining besh baravari miqdorida belgilanadi. Suv resurslaridan ruxsat beruvchi hujjatlarsiz foydalanilganda, shuningdek avtotransport vositalarini yuvishni amalga oshiruvchi korxonalar tomonidan yer usti manbalaridan olingan suvdan foydalanilganda soliq stavkasi belgilangan soliq stavkalarining besh baravari miqdorida belgilanadi
39. Suv resurslaridan foydalanganlik чсhчп soliqni hisoblash va byudjetga
to'lash muddatlari. Suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq summasi soliq solinadigan bazadan va belgilangan stavkalardan kelib chiqqan holda hisoblab chiqariladi. Yuridik shaxs tashkil etgan va tashkil etmagan holda tuzilgan dehqon xo’jaliklari uchun suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq summasi davlat soliq xizmati organlari tomonidan soliq solinadigan bazadan va belgilangan stavkalardan kelib chiqqan holda belgilanadi. Suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliqning hisob-kitobi suvdan foydalanish yoki suv iste’moli joyidagi davlat soliq xizmati organlariga quyidagilar tomonidan yiliga bir marta taqdim etiladi:

• 
  yuridik shaxslar tomonidan (qishloq xo’jaligi korxonalari bundan mustasno) - yillik moliyaviy hisobot taqdim etiladigan muddatda;
  
• 
  qishloq xo’jaligi korxonalari tomonidan - joriy soliq davrining 15 dekabrigacha;
  
• 
  O’zbekiston Respublikasida faoliyatni doimiy muassasa orqali amalga oshirayotgan O’zbekiston Respublikasining norezidentlari tomonidan - soliq davridan keyingi yilning 20 yanvarigacha.
  
• 
  Suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq to’lash to’g’risidagi to’lov xabarnomasi yuridik shaxs tashkil etgan va tashkil etmagan holda tuzilgan dehqon xo’jaliklariga davlat soliq xizmati organlari tomonidan soliq davridan keyingi yilning 1 fevralidan kechiktirmay topshiriladi.
  
• 
  Soliq davri mobaynida soliq to’lovchilar suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq bo’yicha joriy to’lovlarni to’laydilar, bundan yagona er solig’ini to’lashga o’tmagan qishloq xo’jaligi korxonalari, O’zbekiston Respublikasida faoliyatni doimiy muassasa orqali amalga oshirayotgan O’zbekiston Respublikasining norezidentlari, shuningdek yuridik shaxs tashkil etgan va tashkil etmagan holda tuzilgan dehqon xo’jaliklari mustasno
  
• 
  Joriy to’lovlar miqdorini hisoblab chiqarish uchun soliq to’lovchilar joriy soliq davrining 20 yanvarigacha, yangi tashkil qilinganlari esa davlat ro’yxatidan o’tkazilgan kundan e’tiboran o’ttiz kundan kechiktirmay, suvdan foydalanish yoki suv iste’moli joyidagi davlat soliq xizmati organlariga mo’ljallanayotgan soliq solinadigan bazadan (foydalaniladigan suv hajmidan) va soliq stavkalaridan kelib chiqqan holda hisoblangan joriy soliq davrida suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq summasi to’g’risidagi ma’lumotnomani taqdim etadi.
  

Joriy to’lovlar quyidagicha to’lanadi:

• 
  - soliq davrida soliq summasi bazaviy hisoblash miqdorining ikki yuz baravaridan ko‘proqni tashkil etadigan yuridik shaxslar tomonidan (bundan aylanmadan olinadigan soliqni to‘lovchilar mustasno) — har oyning 20 sanasidan kechiktirmay yillik soliq summasining o‘n ikkidan bir qismi miqdorida;
  
• 
  soliq davrida soliq summasi bazaviy hisoblash miqdorining ikki yuz baravaridan kamroqni tashkil etadigan, aylanmadan olinadigan soliqni to‘lovchilar bo‘lmagan yuridik shaxslar, shuningdek aylanmadan olinadigan soliqni to‘lovchilar va yakka tartibdagi tadbirkorlar tomonidan — har chorak uchinchi oyining 20 sanasidan kechiktirmay yillik soliq summasining to‘rtdan bir qismi miqdorida to‘lanadi;
  
• 
  Dehqon xo‘jaliklari tomonidan soliqni to‘lash yilda bir marta, soliq davridan keyingi yilning 1-mayigacha amalga oshiriladi.
  

40. Suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliqning iqtisodiy mohiyati va
soliq tizimiga joriy qilinishi. Suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq Respublikamiz soliq tizimining eng oson turlaidan biridir. Mazkur soliq Respublikamizda dastlab 1993 yilda suv to‘lovi sifatida joriy etilgan. Respublikamizda suv resurslariga doir munosabatlarni tartibga solish, aholi va iqtisodiyot ehtiyojlari uchun suvdan oqilona foydalanish, suv ob’ektlarining holatini yaxshilash kabi vazifalardan kelib chiqib 1993 yil 6 mayda O’zbekiston Respublikasining “Suv va suvdan foydalanish to‘g‘risida”gi qonuni qabul qilindi. Mamlakatda suv tanqisligini hisobga olgan holda va suv resurslaridan tejamkorlik va oqilona foydalanish maqsadida 1995 yildan e’tiboran suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq joriy etildi.Suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliqni joriy etishdan asosiy maqsad xo‘jalik yurituvchi sub’ektlarning suv resurslaridan samarali va oqilona foydalanishini rag‘batlantirishdan iborat.