Yuqori darajadagi vositalarning umumiy vazifalari. Paketlar ustida amallar

#vgextend Voll /dev/sds1
Barcha VG lar ro’yxatini va ular haqidagi to’liq ma’lumotlarni quyidagi komanda orqali ko’rishingiz mumkin bo’ladi.
# vgdisplay
Foydalanuvchi identifikatoriga qo'shimcha ravishda, hisob qaydnomasi bog'langan guruh identifikatori. Foydalanuvchi guruhlari bir nechta foydalanuvchilarning ma'lum manbalarga kirishini tashkil qilish uchun foydalaniladi. Guruh, foydalanuvchi kabi, ism va identifikatsiya raqamiga ega - Gid (Guruh identifikatori). Linux-da har bir foydalanuvchi kamida bitta guruhga tegishli bo'lishi kerak - standart guruh. Foydalanuvchi qayd yozuvini yaratishda odatda nomlari mos keladigan guruh yaratiladi tizim nomi 3, aynan shu guruh ushbu foydalanuvchi uchun standart guruh sifatida ishlatiladi. Foydalanuvchi bir nechta guruhlarni kiritishi mumkin, ammo qayd yozuvida faqat standart guruh raqami ko'rsatilgan. Guruhlar sizga bir nechta foydalanuvchilarning turli xil manbalarga kirishini boshqarishga imkon beradi.

223	Linuxda foydalanuvchini olib tashlash jarayonini tavsiflang; Bu erda biz uchun muhim bo'lgan narsa: HOME = / home - an'anaviy ravishda bu uy / uyning foydalanuvchisi yaratiladigan katalog INACTIVE = -1 - parol muddati tugagandan so'ng hisob abadiy blokirovka qilinadigan kunlar soni. -1 bu erda imkoniyat ishlatilmayapti degani. EXPIRE = - foydalanuvchi bloklanadigan kun. Endi bo'sh, keyin hech qachon. SHELL = / bin / bash - foydalanuvchi qaysi qobiqdan foydalanadi. SKEL = / etc / skel - yangi foydalanuvchilarning uy katalogiga ko'chiriladigan fayllar joylashgan papka. Aslida, hamma narsa bizga mos keladi, keling hisob yarataylik: -m, agar u mavjud bo'lmasa, uyda / uyda foydalanuvchi papkasini yaratishingiz kerakligini bildiradi. Va darhol ikkinchisini yarating: O'zgarish uchun, -s tugmachasidan foydalanib, men qobiq qobig'i bosh bo'lmasligini ko'rsatdim, lekin sh. A -c ishlatiladigan foydalanuvchi uchun sharhni o'rnatadi, odatda foydalanuvchining to'liq nomi. Foydalanuvchi qanday kalitlarni tushunadi: -b - foydalanuvchining uy papkasi yaratiladigan bazaviy katalogni o'rnatadi. Odatiy / uy -d - uy katalogining nomini belgilaydi. Odatiy bo'lib, foydalanuvchi nomi foydalanuvchi nomiga mos keladi - foydalanuvchi bloklangan sana. YYYY-MM-DD formatida o'rnating. Sukut bo'yicha o'chirilgan. Andoza / etc / default / useradd shablonida EXPIREga mos keladi, -f - shablonda INACTIVEga to'g'ri keladi, yuqorida aytib o'tilganidek, bloklashdan oldin parolning amal qilish muddati, -g - yangi foydalanuvchi uchun asosiy guruhni belgilaydi. GID yoki guruh nomi ko'rsatiladi. Agar parametr ko'rsatilmagan bo'lsa, guruh nomi foydalanuvchi nomi bilan bir xil bo'ladi, -G - foydalanuvchi uchun qo'shimcha guruhlar ro'yxati, -k bu shablon katalogiga olib boradigan yo'l. Shablonda SKELga mos keladi, -u - foydalanuvchi UID-ni qo'lda sozlash.
224	Root orqali yangi foydalanuvchi yarating va unda ishlash jarayonini amalga oshiring; hmod ugo+rwx abs – abs katalogi uchun 777 huquqini berish ya'ni yozish,o'zgartirish va o'chirish huquqi, -UGO – user group other -RWX – Read,Write , Execute tar -tf cyber-attacks.tar – cyber-attacks.tar arxivi ichini ko'rish, route -n hostname – OT nomini ko'rish top aktiv prosseslarni ko'rish, foydalanuvchi nomi hajmi vaqti avtomatik yangilanib turadi kill -TERM 98989 -PID 98989 prossesini yopish cal – kalendar , hozirgi oy w – activ foydalanuvchilarni ko'rish uname -a – Linux va yadro versiasini ko'rish. man ls,rm,cat.. – batafsil malumot olish yoki –help wget www.id.uz/conteiner/sec.tar – shu manzildan faylni yuklab olish shutdown -h – OT o'chirish va yana poweroff dan foydalanish mumkin.Farqi shutdownda boshqa foydalanuvchilar xam OT o'chirilayotgani haqida xabardor bo'ladi bunda esa yo'q. sudo apt-get install totalcommander – totalcommander ni o'rnatish, sudo apt-get remove totalcommander – totalcommander ni o'chirish,sudo apt-get update – yangilash, sudo apt-get upgrade – tizimdagi barcha paketlarni yangilash, sudo apt-cache search gimp – keshdan gimp fayllarini izlash, df -h – Disk , qolgan joy va ishlatilgan hajmni ko'rish, passwd yangi parol kiritish, passwd admin2 – admin2 foydalanuvchisi uchun parol kiritish, chage -E 2015-12-31 admin2 – admin2 profilini shu muddatgacha ishlatish mumkin.
225	Gnome 3 orqali foydalanuvchilarni baoshqarish jarayonini bajaring; Agar undan boshqa muqobil qobiqlar bo'lmasa, Gnome-ning chiqarilishi juda keng tarqalgan deb hisoblanishi mumkin edi, ammo butun hiyla-nayrang shundaki, Gnome o'sha paytdagi yagona KDE-ning birinchi muqobili bo'lib, xususiy Qt tizimiga asoslangan edi. Litsenziyalash "majburiyatlari" ko'pgina ishlab chiquvchilarga mos kelmadi, ular tijorat dasturiy ta'minot mahsulotlariga bog'liq bo'lmagan muqobil, alohida ish muhitiga muhtoj edi. Bu 1997 yilda Migel de Icaza va Federiko Mena Quintero tomonidan yaratilgan GNOME edi. Ishtiyoq bilan kutib olingan loyiha tez sur'atlar bilan o'sib bordi va vaqti-vaqti bilan shu qadar mashhur bo'ldiki, u Linuxning ko'plab versiyalarida grafik muhit sifatida ishlatilgan. Hozirda Gnome-ning tiyinli uchinchi versiyasi allaqachon mavjud bo'lib, biz bugun tanishishni taklif qilamiz. Misol tariqasida, biz standart ish stoli muhiti sifatida GNOME 3 o'rnatilgan Linux Fedora distributivini tanladik. GNOME 3 - bu foydalanuvchiga barcha operatsion tizim vositalaridan eng oddiy va qulay foydalanishni ta'minlash maqsadida ishlab chiqilgan yuqori sifatli foydalanishga ega moslashuvchan va engil interfeys. Fedora-da u sukut bo'yicha ishlatiladi, Linuxning boshqa versiyalarida foydalanuvchi kirish ekranida ish muhitini mustaqil tanlashi mumkin. GNOME 3 foydalanuvchini ekranning yuqori qismida joylashgan an'anaviy boshqaruv paneli bilan toza ish stoli bilan kutib oladi.
226	Sudo orqali foydalanuvchi yarating, o’chiring, parol qo’ying.
227	Linuxda simli va simsiz tarmoqqa ulanish, simsiz tarmoqni sozlash;
228	linuxda tarmoqqa marshrut qo’shish jarayinini bajaring;
229	Linuxda tarmoqni tahlil qilish buyruqlarini bajarilishini izohlang;
230	Terminal orqali tarmoq bilan ishlash va tarmoq bilan ishlashning asosiy buyruqlari va ularning tavsifi;
231	Linuxda tarmoq konfiguratsiyasini tavsiflang;
232	Linuxda TCP/IP tarmoq protokollari bilan ishlash jarayonini tavsiflang;
233	Root orqali tarmoq konfiguratsiyasiga murojaat qilishni bajaring;
234	Linuxda IP adreslash jarayonini bajaring, Ip adresslarni manosini tushuntirib bering;
235	Konfiguratsiya jarayonida Linux tarmoq qurilmalarini boshqarish buyruqlarini tavsiflang; Linux Ubuntuda tarmoq ulanishi Tarmoq menejeri(Network Manager) xizmati yordamida sozlanadi. Simsiz tarmoqqa ulanish uchun sichqoncha bilan, ulanish tanlanadi va tizim tanlangan ulanishga ulanishni amalga oshiradi. Xuddi shunday, simli ulanishdan foydalanganda xam, ya’ni applet yuklangan zahoti Internet avtomatik ravishda ulanadi. Ammo Linuxda har doim ham grafik interfeys mavjud emas:drayverning muvaffaqiyatsiz o‘rnatilishi yoki keyingi yangilanishdan so‘ng, grafik qobiq ishga tushmasligi va serverlarda u umuman ishlatilmaydigan holatlar bo‘lishi mumkin. Kompyuterlar paketlar yordamida bir -biri bilan ma'lumot almashadilar. Internetdagi barcha ma'lumotlar kichik paketlar yordamida uzatiladi. Har bir paketda yuboruvchining manzili, qabul qiluvchining manzili va ma'lumotlarning o‘zi bo‘ladi. Bu manzillar IP –manzillar deb ataladi. IPga qo‘shimcha ravishda, kompyuterda mahalliy tarmoqdagi kompyuterlar o‘rtasida aloqa o‘rnatish uchun ishlatiladigan jismoniy manzil mavjud. Bu MAC manzil deyiladi va u tarmoq kartasini ishlab chiqaruvchi tomonidan o‘rnatiladi. Kompyuter tarmoqqa ulangandan so‘ng, u simli yoki simsiz ulanish bo‘ladimi, faqat mahalliy tarmoqdagi kompyuterlar bilan va faqat jismoniy manzillar orqali aloqa qila oladi. Global tarmoqqa kirish uchun mashina unga qarashli IP manzilini olishi kerak. Buning uchun DHCP protokoli ishlatiladi. Mahalliy tarmoqga ulangan kompyuter tarmoqdagi barcha kompyuterlardan DHCP serverini aniqlash uchun so‘rovlar jo‘natadi, DHCP server aniqlanib, unga javob beradi va IP manzilini ajratadi. Xuddi shu tarzda, kompyuter marshrutizatorning IP -manzilini bilib oladi, u orqali tarmoqqa kira oladi, keyin DNS -serverlarni topishga yoki marshrutizatordan standartlarini o‘rganishga harakat qiladi.
236	Linuxda tarmoqni monitoring qilish va uning vositalari haqida tushuncha bering. Tarmoqni monitoring qilish tizimi qurilmalar yoki ulanishlarning xatosini aniqlash va xabar berishga qodir. Odatda hostlar CPU foydalanish, ulanish tarmoq tarmoqli kengligi foydalanish va operatsiya boshqa tomonlari. Odatda so'rovlarga javob berishini tekshirish uchun har bir xostga tarmoq orqali xabarlarni, ba'zan esa, xabarlarni chaqiradi. Muvaffaqiyatsizliklar, qabul qilinadigan sekin javob yoki boshqa kutilmagan xatti-harakatlar aniqlansa, ushbu tizimlar tizim ma'murlariga xabar berish uchun boshqaruv serverlari, elektron pochta manzili yoki telefon raqamlari kabi belgilangan joylarga ogohlantirishlar deb atalgan qo'shimcha xabarlar yuboradi. Tarmoqni monitoring qilish dasturiy vositalar Ping dasturi asosiy tarmoq monitoringi dasturining bir misolidir. Ping ikki host o'rtasida Internet protokoli (IP) test xabarlarini yuboradigan ko'pchilik kompyuterlarda mavjud bo'lgan dasturiy vositadir. Tarmoqdagi har bir kompyuter ikkita kompyuter o'rtasidagi aloqani tekshirish uchun va ayni paytda mavjud ulanish ish faoliyatini o'lchash uchun asosiy adping testlarini bajarishi mumkin. Ping ba'zi hollarda foydali bo'lsa-da, ayrim tarmoqlar katta kompyuter tarmoqlarining professional boshqaruvchilari tomonidan foydalanish uchun mo'ljallangan dasturiy ta'minot dasturlari shaklida yanada murakkab monitoring tizimlarini talab qiladi. Ushbu dasturiy paketlarning namunalari quyidagilardir: HP BTO va LANDesk. Tarmoqni monitoring qilishning maxsus tizimlaridan biri veb-serverlar mavjudligini nazorat qilish uchun mo'ljallangan. Dunyo bo'ylab tarqalgan veb-serverlar havzasidan foydalanadigan yirik korxonalar uchun ushbu tizimlar har qanday joyda muammolarni tezda aniqlab olishga yordam beradi. Internetda mavjud bo'lgan veb-saytlarni monitoring qilish xizmati Monitisni o'z ichiga oladi. Oddiy Tarmoqni boshqarish protokoli Oddiy Tarmoqni boshqarish protokoli - tarmoq boshqaruvi dasturlarini o'z ichiga olgan mashhur boshqaruv protokoli. SNMP eng keng tarqalgan tarmoq monitoringi va boshqaruv protokoli hisoblanadi. U quyidagilarni o'z ichiga oladi: Kuzatilayotgan tarmoqdagi qurilmalar Monitorlangan qurilmalarda Agent dasturiy ta'minoti Tarmoqdagi har bir qurilmani kuzatadigan va ushbu qurilmalar haqida axborotni IT-boshqaruvchiga etkazadigan serverdagi asbob-uskunadir bo'lgan tarmoq boshqaruvi tizimi (NMS). Administratorlar SNMP monitoridan foydalanishlari va o'zlarining tarmoqlarining aspektlarini boshqarishi mumkin: Tarmoqda qancha tarmoqli kengligi ishlatilayotgani haqida ma'lumot to'plash Tarmoqli qurilmalarni ma'lum vaqt oralig'ida vaziyatni so'rash uchun faol ravishda so'roq qilish Administratorni qurilma xatosi matnli xabariga ko'ra xabardor qilish Muammo bartaraf etishda ishlatilishi mumkin bo'lgan xato haqida hisobotlarni to'plash Server ma'lum bir kam disk maydoni darajasiga yetganida ogohlantirishni elektron pochta orqali yuborish
237	Linuxda DNS server konfiguratsiyasi qanday amalga oshirilishini tavsiflab bering; Global tarmoqqa kirish uchun mashina unga qarashli IP manzilini olishi kerak. Buning uchun DHCP protokoli ishlatiladi. Mahalliy tarmoqga ulangan kompyuter tarmoqdagi barcha kompyuterlardan DHCP serverini aniqlash uchun so‘rovlar jo‘natadi, DHCP server aniqlanib, unga javob beradi va IP manzilini ajratadi. Xuddi shu tarzda, kompyuter marshrutizatorning IP -manzilini bilib oladi, u orqali tarmoqqa kira oladi, keyin DNS -serverlarni topishga yoki marshrutizatordan standartlarini o‘rganishga harakat qiladi. DNS server konfiguratsiyasi. Shuningdek, ko'p hollarda uchun to'g'ri ish sozlangan kompyuterda mahalliy tarmoq uchun siz foydalanayotgan DNS serverning IP manzilini kiritishingiz kerak bo'ladi. Buning uchun konfiguratsiya faylini buyruq bilan oching: # sudo nano /etc/resolv.conf Xulosa: #NetworkManager tomonidan yaratilgan nom serveri 192.168.1.253 Chiziq nom serveri 192.168.1.253 DNS-server sifatida 192.168.1.253 IP-manzilga ega bo'lgan kompyuter ishlatilishini aytad
238	Linuxda joriy tarmoq parametrlari va tarmoq interfeyslarining holatini ko'rish buyruqlari haqida ma’lumot bering;
239	Linuxda Tarmoq interfeyslariga parametrlarni tayinlash buyruqlaridan foydalanish;
240	Linuxda Tarmoq interfeyslarining parametrlarini o'z ichiga olgan konfiguratsiya faylini tahrirlash;
241	Linuxda Konfiguratsiya faylini tahrirlash orqali tarmoqni sozlash; Tarmoq Interfeysi aniqlanganidan so‘ng, konfiguratsiyaga o‘tish mumkin.