Yuqori chirchiq tumani kasb-hunar maktabi mustaqil ish

Xonliklarda temir mahsulotlariga ehtiyoj katta
bo‘lganligi bois metallga ishlov beruvchi mahalliy temirchilik sohasi rivojlangan.

3.O’rta Osiyoda Rossiya-Angliya raqobati.
O‘rta Osiyo savdogarlari Eron, Xitoy, hindiston, Afg‘oniston, Rossiya davlatlari va qozoq juzlari bilan savdo­sotiq qilganlar. Xorijda hunarmandlarning zargarlik mahsulotlari, shoyi va atlas matolari, kulolchilik buyumlari yuqori baholangan.
XIX asrning boshlarida Britaniyaning Ost­Indiya kompaniyasi strategik ahamiyatga ega bo‘lgan xonliklar hududiga qiziqa boshladi. 1825­yilda Angliya mintaqaviy aloqalarni yo‘lga qo‘yish uchun M. Murkroftni Buxoro amirligiga yuboradi. 1832­yilda esa Buxoroga A. Byorns, 1844­yilda mayor I. Volf, 1843­yilda Xiva va Buxoroga kapitan J. Abbot yuborilgan. O‘rta Osiyo davlatlariga harbiy sohada yordam berish va ularga Rossiya imperiyasiga qarshi harbiy ittifoq tuzish taklifi bilan Buxoroga kelgan Angliyaning Ost­Indiya kompaniyasi vakillari Ch. Stoddart va A. Konnoli 1842-yilda amir tomonidan qatl qilinadi. Bunga javoban Angliya hukumati Buxoroga qarshi Afg‘oniston bilan sulh tuzib, qurollantiradi. Natijada 1855­yilda o‘zbeklar va tojiklar yashaydigan Amudaryoning janubiy sohilidagi hududlar Afg‘oniston viloyatiga aylantirildi.
Rossiya imperiyasi tashqi siyosatida o‘z chegaralarini sharqqa tomon kengaytirish uchun dastlab Buxoro amirligi, Xiva va Qo‘qon xonliklari bilan har tomonlama aloqalar o‘rnatishga harakat qildi. Xalqaro doirada ingliz tovarlarining O‘rta Osiyoga kirib kelishi, Angliyaning bu hududga nisbatan qiziqishi ortib borishi Rossiya imperiyasi hukumatining istilochilik harakatlarini yanada tezlashtirdi.

Xulosa
XIX asr oxirida Buxoro amirligi hududi 200 ming kv.km ni tashkil etar edi. Aholining asosiy mashg`uloti hunarmandchilik, dehqonchilik va chorvachilik edi. Ancha katta shaharlari: Buxoro (poytaxt), Chorjo`y, Kitob, Shahrisabz, Denov edi. Zarafshon, Qashqadaryo, Surxondaryo va boshqa vodiylar Buxoro amirligi tarkibiga kirardi.
Davlat ishlarini boshqaruvchi oliy amaldor qushhegi bo`lib, u soliqlar yig`imini boshqarar, ma'muriy amaldorlar tarkibiga rahbarlik qilar, mahalliy beklar bilan yozishmalar olib borar edi. Qushbegi har kuni shaxsan hukmdorga amirlikdagi ahvol to`g`risida ma'lumot berib turar edi. Barcha amaldorlar qushbegi tomonidan, faqat oliy amaldorlargina amirning o`zi tomonidan tayinlanar edi. Xazina va zakot yig`imini boshqargan devonbegi lavozimi ahamiyati va mavqei jihatidan qushbegidan keyin turardi. Uning ixtiyorida 300 dan ziyod amaldor bo`lgan. Sudlov, notariat ishlarini, ruhoniylar va ta'lim muassasalarini boshqargan boshqozi diniy-sudlov ishlariga rahbarlik qilardi.


Foydalangan adabiyotlar
9-sinf –O`zbekiston tarixi.T.2019