Юқори ҳароратли Технологик жараёнлар ва қурилмалар ўбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги томонидан «Иссиқлик энергетикаси»

3-Масала. Мартен печидан чиқиб кетувчи ёниш маҳсулотларининг физик иссиқлигидан фойдаланиш натижасида ёқилғининг тежалиши аниқлансин. Печнинг унумдорлиги G=40 т/соат; йил давомида ишлаш соатларининг сони  = 8200 соат; ёқилғи - табиий газ, унинг ҳажмий таркиби қуйидагича: СН₄= 95,7%; С₂Н₄= 2,85%; СО₂=0,1%; N₂= 1,85%; газнинг солиштирма сарфи В=115 м³/т пулат; ёниш маҳсулотларининг регенераторлардан кейинги ҳарорати t_Р=1073^ОС; утилизатор (буғ генератори) дан кейинги ҳарорати - t_У=473^ОС; кислороднинг сарфи Vо₂=40м³/т.
Ёниш маҳсулотларининг регенератордан кейинги ва =1,6 шароитидаги таркиби:
Vro₂ = 172,8; Vн₂о=264,8; Vo₂=173; V_N2=1252.
Ёниш маҳсулотларининг буғ генераторидан кейинги ва =1,8 шароитидаги таркиби:
Vro₂ = 172,8; Vн₂о=266,0; Vo₂=183; V_N2=1840.
Ечиш. Ёниш маҳсулотларининг энтальпиясини аниқлаймиз:
Н = (V_Ro2  C _Ro2 + Vн₂о  Cн₂о +Vo₂  Со₂ +V_N2  С_N2)  (T-273);
Ёниш маҳсулотларининг регенератордан кейинги энтальпияси:
Н_РГ = (172,8  2,13 + 264,8  1,67 + 1,73  1,45 + 1252  1,37)
 (1073 - 273) = 2,22 Гжоул/т. пулат.
Ёниш маҳсулотларининг буғ генератори (утилизатор)дан кейинги энтальпияси:
Н_У = (172,8  1,78 + 266,9  1,52 + 183  1,33 + 1840  1,3) 
 (473 - 273)  10^-6 = 0,675 Гжоул/т. пулат.

Чиқиб кетувчи ёниш маҳсулотларининг йиллик иссиқлиги:

G ^.   Н_РГ = 40  8200  2,22 = 728  10³ Гжоул/йил.
Буғ генератори (утилизатори)да ёниш маҳсулотлари ҳисобига ишлаб чиқарилиши мумкин булган иссиқлик миқдори:
Q_И = G ^.   Н_РГ (h₁ - h₂)  (1 - )  10³, Гжоул/йил.
бунда :  - иссиқлик манбаи ва утилизатор иш ҳолатлари ва иш соатларининг узаро мос келмаслигини ҳисобга олувчи коэффициент, =0,7;
 - атроф-муҳитга йуқотилаётган иссиқликни ҳисобга олувчи коэффициент, =0,15.
Q_И = 728  10³(2,22 - 0,675)  0,7  0,85 = 672,5  10³ Гжоул/йил.
Тежалган шартли ёқилғи:
0,0342
В_ТЕЖ = ————  Q_И ;
_Ў.б
бунда: _Ў.б - урни босиладиган энергетик қурилманинг ёқилғи иссиқлигидан фойдаланиш коэффициенти, _Ў.б = 0,8.
0,0342
В_ТЕЖ = ————  672,5  10³ = 28748 т.
0,8