Yun narkosis karaxtlik) sunʼiy yoʻl bilan

---

Narkoz

Narkoz (yun. narkosis — karaxtlik) —

sunʼiy yoʻl bilan (baʼzi kimyoviy moddalar

va boshqa omillar taʼsirida) hosil

qilinadigan chuqur uyqu holati, bunda

kishi hech narsani sezmaydi, ixtiyoriy

harakat qila olmaydi, es-hushi butunlay

yoki qisman yoʻqoladi. Tibbiyotda xirurgik

operatsiya vaqtida ogʻriqsizlantirish

(anesteziya) maqsadida qoʻllanadi.

Amerikalik xirurg Uorren birinchi bor efir

N.i bilan operatsiya qilgan (1846).

Dastlab N. uchun faqat efir va

---

xloroformszm foydalanib ke-lingan. Kime

fanining rivojlanishi tufayli N. xrlatini

paydo qiladigan turli xil moddalar kashf

etildi.

N.ni vujudga keltiradigan narkotik

moddalarning bemor organizmiga

yuborilish usuliga qarab ingalyasion

(nafas yoʻllari orqali), noingalyasion

(nafas yoʻllaridan boshqa yoʻllar bilan) va

kombinatsiyey N. (narkotik moddalar ikki

va undan koʻp usul bilan yubo-rilganda)

farq qilinadi. Ingalyasion N.da efir,

flyuotan, siklopropan va boshqa

moddalarning bugʻi xidlatiladi, bunda

maxsus apparatlardan foydalaniladi.

Narkotik moddalarni kislorod bilan

---

aralashtirib yuborish nafas yoʻllarini har

xil asoratlardan saqlaydi. Venaga yuborib

paydo qilinadigan N.da, asosan, uyqu

dorilari — barbiturat kislota hosilalari

ishlatiladi. Bu usulning afzalligi shundaki,

bemor tez uxlab qolib, hech nimani

sezmaydi. Suyak ichiga, toʻgʻri ichakka,

teri ostiga, muskul orasiga qilinadigan N.

kamdan-kam qoʻllanadi.

Koʻpincha vena N.i bilan ingalyasion N.

birgalikda amalga oshiriladi. Bunda N.

berish narkotik moddalarni venaga

yuborishdan boshlanadi, bemor uxlab

qolgach, ingalyasion N. berishga oʻtiladi.

N. vaqtida nafasni vaqtincha toʻxtatib

turadigan dori-darmonlar va nafas olishni

---

bajaradigan maxsus N. apparatlarining

qoʻllanilishi N. berayotgan vrach —

narkotizator (aneste-ziolog)ga bemor

organizmining barcha funksiyalarini idora

etish imkoni-yatini beradi. Shu tufayli

oʻpka, yurak, yirik tomirlar va bosh miyani

bema-lol operatsiya qilish mumkin. Turli

kimyoviy moddalar yuborib paydo

qilinadigan N.dan tashqari maxsus

koʻrsatma bilan elektronarkoz

qoʻllanadi.

[1]

1. OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-

yil

Manbalar

---

Ko‘proq o‘rganish Ushbu maqolada

Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-

2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan.

Ushbu maqola chaladir. Siz uni boyitib,

Vikipediyaga yordam berishingiz

mumkin.

Bu andozani 

aniqrogʻiga

 almashtirish kerak.

"

https://uz.wikipedia.org/w/index

.php?title=Narkoz&oldid=2056593

" 

dan olindi

---

  Soʻnggi tahrir 1 yil avval IluvatarBot tomonidan amalga oshirildi  

Matndan CC BY-SA 3.0  litsenziyasi boʻyicha

foydalanish mumkin (agar aksi koʻrsatilmagan

boʻlsa).